Bilbao – Wyprawa do Kraju Basków

Stare Miasto w Bilbao (hiszp. Casco Viejo lub bask. Zazpikaleak) 

Jest to historyczne serce Bilbao i najlepsze miejsce na rozpoczęcie zwiedzania miasta. Casco Viejo to labirynt wąskich, brukowanych uliczek pełnych zabytkowych budynków, tętniących życiem barów i kawiarni oraz wielu ważnych zabytków architektonicznych i kulturalnych. Poniżej znajdziesz szczegółowy opis tej fascynującej części Bilbao, jej historii, atrakcji, kultury oraz znaczenia dla lokalnych mieszkańców.

Stare Miasto w Bilbao ma swoje korzenie w XIII wieku, kiedy to miasto zostało założone nad brzegiem rzeki Nervión. W średniowieczu Bilbao było ważnym portem handlowym, dzięki czemu Casco Viejo stało się centrum życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego miasta. Dzielnica początkowo składała się z trzech głównych ulic: Somera, Artecalle i Tendería, które ułożone były równolegle do rzeki. Z biegiem lat, Stare Miasto rozrosło się i obecnie obejmuje siedem głównych ulic, co odzwierciedla baskijską nazwę tej dzielnicy – “Zazpikaleak” (dosłownie „siedem ulic”).

Casco Viejo wciąż zachowuje średniowieczny charakter dzięki wąskim, krętym uliczkom oraz zabytkowym budynkom. Charakterystyczne są tam wąskie, wysokie kamienice, często z drewnianymi balkonami i oknami wychodzącymi na ulice. Wiele z nich, to budynki o kilkusetletniej historii, odrestaurowane i zachowane w doskonałym stanie. W centrum dzielnicy znajduje się Plaza Nueva, główny plac Starego Miasta, otoczony arkadami i eleganckimi budynkami z XVIII wieku.

Układ urbanistyczny Casco Viejo jest klasycznym przykładem średniowiecznej zabudowy, gdzie dominuje ciasna, zwarta zabudowa. Ulice są na tyle wąskie, że tworzą przyjemny cień w upalne dni, co sprzyja spacerom i zwiedzaniu. Dzielnica jest w większości strefą pieszą, co dodaje jej uroku i umożliwia spokojne zwiedzanie bez hałasu i ruchu samochodowego.

Na terytorium Casco Viejo tętni życie codzienne Bilbao. Dzielnica jest pełna tradycyjnych baskijskich tabernas (barów), gdzie możemy spróbować różnorodnych pintxos, od klasycznych, jak oliwki z anchois i papryką, po bardziej wyszukane, jak małe dania z owocami morza. Lokalne knajpki i bary są również idealnymi miejscami do odkrywania tradycyjnych baskijskich napojów, takich jak txakoli – lekkie, musujące białe wino produkowane w regionie.

Ratusz w Bilbao

Azkuna Zentroa (La Alhóndiga Bilbao)  

Położone w centrum Bilbao, Azkuna Zentroa stanowi symboliczny punkt zwrotny w przemianie miasta z ośrodka przemysłowego w kulturalną metropolię o międzynarodowym znaczeniu. Nazwa „Azkuna Zentroa” jest hołdem złożonym byłemu burmistrzowi Bilbao, Iñakiemu Azkunie, który odegrał kluczową rolę w rewitalizacji miasta.

Z początku budynek, znany jako La Alhóndiga, został zaprojektowany przez baskijskiego architekta Ricarda Bastidę i otwarty w 1909 roku. Pełnił on funkcję miejskiego magazynu wina i alkoholu. W okresie, gdy Bilbao było w dużej mierze miastem przemysłowym, La Alhóndiga służyła jako magazyn, w którym przechowywano beczki wina i alkoholu na potrzeby lokalnych kupców i handlowców. Z czasem jednak magazyn zaczął tracić na znaczeniu, a wraz z rozwojem nowoczesnych metod transportu i magazynowania w XX wieku, przestał być potrzebny w swojej pierwotnej roli i ostatecznie został opuszczony.

W 1999 roku miasto Bilbao ogłosiło plan gruntownej renowacji i przekształcenia opuszczonego budynku w centrum kultury i rozrywki. Do realizacji tego projektu zaproszono Philippe’a Starcka, znanego z odważnych, nowoczesnych i niekonwencjonalnych projektów, które łączą funkcjonalność z estetyką.  Starck postanowił zachować oryginalną, ceglaną fasadę budynku, co miało przypominać o jego historycznym charakterze, ale całkowicie przeprojektował wnętrze, przekształcając je w nowoczesną, multifunkcyjną przestrzeń. 

Charakterystycznym elementem wnętrza Azkuna Zentroa są 44 unikalne kolumny, które podtrzymują strukturę budynku. Każda z kolumn została zaprojektowana w innym stylu, nawiązując do różnych kultur, epok i tradycji architektonicznych, co symbolizuje różnorodność i otwartość centrum na globalną kulturę. Kolumny te mają różne formy i zdobienia – od klasycznych greckich, po nowoczesne formy artystyczne, co nadaje całej przestrzeni unikalny i zaskakujący charakter.

Na dachu Azkuna Zentroa znajduje się basen pokryty przezroczystą podłogą, przez którą można zobaczyć wnętrze budynku, co stwarza wyjątkowy efekt wizualny zarówno dla osób korzystających z basenu, jak i dla tych, którzy znajdują się poniżej. 

Wewnątrz Azkuna Zentroa znajdują się duże, otwarte przestrzenie, które są zaprojektowane z myślą o spotkaniach towarzyskich, wystawach sztuki oraz wydarzeniach kulturalnych. Centralna hala, z wysokim sufitem i nowoczesnym oświetleniem, jest sercem budynku, w którym często odbywają się wystawy sztuki współczesnej, koncerty oraz inne wydarzenia kulturalne.

Azkuna Zentroa jest ważnym ośrodkiem sztuki współczesnej. Organizowane są tu liczne wystawy, w tym prace lokalnych i międzynarodowych artystów. Wystawy obejmują różne dziedziny sztuki – od malarstwa, przez rzeźbę, aż po instalacje multimedialne i performance’y. Ponadto znajduje się tu także kino, które regularnie wyświetla zarówno filmy mainstreamowe, jak i niezależne produkcje. Ponadto oprócz wspomnianego wcześniej basenu, w centrum znajduje się także nowoczesna siłownia, centrum fitness oraz sale gimnastyczne.

Katedra św. Jakuba (hiszp. Catedral de Santiago lub bask. Santiago Katedrala) 

Znajdująca się w centrum przed chwilą opisanego Starego Miasta (Casco Viejo), katedra ma długą i bogatą historię, sięgającą co najmniej XIV wieku. Pierwotnie na jej miejscu znajdował się mały kościół parafialny zbudowany w XIII wieku, który służył jako punkt odpoczynku dla pielgrzymów zmierzających do Santiago de Compostela. Z czasem Bilbao zyskało na znaczeniu jako miasto portowe i handlowe, a świątynia stała się jednym z najważniejszych miejsc kultu w regionie. 

Fasada katedry ma wyraźne cechy gotyckie. Nad głównym wejściem dominuje duża rozetka z kolorowego szkła, typowa dla gotyckich kościołów. Portal główny ozdobiony jest detalami rzeźbiarskimi przedstawiającymi sceny religijne, w tym wizerunki świętych, aniołów oraz motywy roślinne i geometryczne. Całość tworzy piękny widok, który natychmiast przyciąga uwagę odwiedzających.

Wieża katedry, wzniesiona w XV wieku, jest ważnym punktem orientacyjnym w Casco Viejo. Jest wysoka i zakończona iglicą, typową dla stylu gotyckiego. Wieża pełniła również funkcję obronną, co było powszechne w przypadku średniowiecznych katedr i kościołów.

Wnętrze katedry jest przestronne i majestatyczne, z wysokimi, sklepionymi sufitami podtrzymywanymi przez gotyckie filary. Nawa główna jest podzielona na trzy części, a każde z tych przęseł ma dekoracyjny, żebrowany sufit, który dodaje wnętrzu lekkości i elegancji. Jasne światło wpadające przez kolorowe witraże tworzy wrażenie mistycyzmu i spokoju, idealne dla miejsca kultu.

Katedra św. Jakuba ma liczne kaplice boczne, które były dodawane na przestrzeni lat. Każda z kaplic jest poświęcona innemu świętemu, a każda z nich zawiera liczne dzieła sztuki sakralnej, w tym obrazy i rzeźby z różnych epok. Polecam również zwrócić uwagę na witraże będące jednym z najpiękniejszych elementów wystroju świątyni. Kolorowe szkło przedstawia sceny biblijne oraz wizerunki świętych, a także nawiązuje do życia św. Jakuba. 

Katedra św. Jakuba od wieków pełniła kluczową rolę w życiu religijnym miasta. Jako miejsce kultu św. Jakuba, apostoła i patrona pielgrzymów, katedra jest ważnym przystankiem na Szlaku św. Jakuba (Camino de Santiago), prowadzącego do słynnej katedry w Santiago de Compostela, gdzie według tradycji znajduje się grób apostoła. Katedra ma specjalne wejście dedykowane pielgrzymom, a wnętrze świątyni często gości osoby podróżujące w ramach tej ważnej tradycji.

Święty Jakub jest również patronem Bilbao, a jego postać odgrywa ważną rolę w religijnych uroczystościach miasta. W katedrze odbywają się liczne msze, procesje i obchody ku czci świętego, szczególnie 25 lipca, w dniu św. Jakuba. 

Ołtarz w Katedrze św. Jakuba

Kościół św. Antoniego w Bilbao (hiszp. Iglesia de San Antón) 

Zlokalizowany na skraju Starego Miasta (Casco Viejo), nad brzegiem rzeki Nervión, kościół stanowi kluczowy element w panoramie Bilbao i jest nawet integralnym elementem herbu Bilbao, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie dla tożsamości miasta. Świątynia jest nierozerwalnie związana z mostem św. Antoniego (Puente de San Antón), który znajduje się tuż obok i również jest jedną z najstarszych budowli w mieście. 

Święty Antoni Pustelnik, patron kościoła, jest czczony jako opiekun chorych, zwierząt domowych oraz rolników. Jego kult w Bilbao sięga średniowiecza, a każdego roku, 17 stycznia, odbywa się święto św. Antoniego, które jest jednym z najważniejszych wydarzeń religijnych w Bilbao. Tradycyjnie, podczas tego święta, w okolicy kościoła odbywa się błogosławieństwo zwierząt, co jest związane z patronatem św. Antoniego nad zwierzętami.

Historia Kościoła św. Antoniego sięga XIV wieku, kiedy to rozpoczęto jego budowę na miejscu starego portu handlowego. Kościół był początkowo skromną, drewnianą konstrukcją, ale wraz z rozwojem miasta i jego wzrastającym znaczeniem handlowym, rozpoczęto budowę solidniejszej, kamiennej świątyni. 

Architektura kościoła św. Antoniego łączy elementy gotyckie, renesansowe i barokowe. Jego wygląd zewnętrzny i wewnętrzny świadczy o długiej i złożonej historii świątyni, której budowa i kolejne renowacje trwały przez kilka stuleci. Główne wejście do kościoła otoczone jest prostym, gotyckim portalem z ostrymi łukami, charakterystycznie dla architektury sakralnej XV wieku.

Nad głównym wejściem znajduje się duże okno w formie rozetki, które wpuszcza światło do wnętrza nawy głównej. Elementem wyróżniającym jest także dzwonnica, która została dodana w XVII wieku. Wieża ta jest masywna, ale ma harmonijne proporcje, a jej szczyt jest zwieńczony niewielką kopułą.

Wnętrze kościoła zachwyca prostotą i majestatem. Główna nawa, podzielona na trzy przęsła, jest wysoka i przestronna, a sklepienia są wsparte na solidnych filarach. Styl architektoniczny wnętrza, to głównie gotyk, choć widać również wpływy renesansowe, zwłaszcza w detalach dekoracyjnych. 

Ołtarz główny został dodany w XVII wieku, podczas jednej z większych renowacji kościoła i reprezentuje styl barokowy. Ołtarz jest poświęcony św. Antoniemu Pustelnikowi, patronowi świątyni, a jego centralnym elementem jest rzeźba przedstawiająca świętego w tradycyjnych szatach zakonnych, z laską i świnią u jego boku – symbolami związanymi z jego postacią. Ołtarz otaczają liczne rzeźby świętych oraz sceny z życia Chrystusa, a całość jest złocona, co kontrastuje z prostotą reszty wnętrza. Nad ołtarzem dominuje duży krucyfiks, będący symbolem duchowej wagi tego miejsca dla wiernych.

W kościele znajdują się także liczne kaplice boczne, powstałe w różnych okresach historycznych. Kaplice te zawierają piękne ołtarze, rzeźby i obrazy, które przedstawiają zarówno sceny biblijne, jak i lokalne tradycje religijne. Jedną z najważniejszych kaplic jest kaplica poświęcona Matce Bożej, która jest szczególnie czczona przez mieszkańców Bilbao.

Kościół św. Antoniego jest jednym z symboli Bilbao, a jego wizerunek pojawia się na herbie miasta. Na herbie widnieje kościół wraz z mostem św. Antoniego, co odzwierciedla ich znaczenie dla tożsamości i historii Bilbao. 

.

Most św. Antoniego (hiszp. Puente de San Antón, bask. San Anton Zubia) 

Most znajduje się tuż obok przed chwilą opisanego Kościoła św. Antoniego (Iglesia de San Antón) i przecina rzekę Nervión, która przez wieki była kluczowym szlakiem komunikacyjnym i handlowym dla miasta.

Pierwsza wersja mostu została zbudowana w okolicach 1318 roku, jako niezbędny element infrastruktury, umożliwiający komunikację pomiędzy dwoma brzegami rzeki Nervión oraz połączenie starego miasta (Casco Viejo) z drogami prowadzącymi w głąb lądu i do portu morskiego.

Pierwsza konstrukcja była drewniana, co było typowe dla średniowiecznych mostów. Ze względu na ważność tej przeprawy, most szybko stał się jednym z kluczowych elementów miejskiej infrastruktury, służąc nie tylko mieszkańcom Bilbao, ale także kupcom i podróżnym przybywającym do miasta. Jednak drewniana konstrukcja była podatna na zniszczenia, czy po prostu zużycie. Dlatego też w XV wieku postanowiono zastąpić drewnianą konstrukcję bardziej wytrzymałą, kamienną wersją. Nowy most okazał się solidny i mógł lepiej wytrzymać częste powodzie, które nawiedzały Bilbao.

Most św. Antoniego, w swojej obecnej formie, jest solidną kamienną konstrukcją o klasycznej formie, która zachowała wiele cech typowych dla średniowiecznych mostów. Budowla składa się z kilku łuków wykonanych z kamienia, które wspierają całą konstrukcję i umożliwiają przepływ wody pod nim, co jest kluczowe w przypadku wysokich wód rzeki Nervión. Pierwotnie most był przystosowany do ruchu pieszych oraz konnych wozów, jednak z biegiem lat i postępu technicznego, dostosowano go do nowoczesnych potrzeb transportowych, zachowując przy tym jego historyczny wygląd.

Mimo swojej funkcjonalnej roli, Most św. Antoniego posiada także elementy dekoracyjne, które nadają mu charakter. Kamienne balustrady mostu są ozdobione prostymi, ale eleganckimi motywami, które nawiązują do stylu gotyckiego i renesansowego. Obok mostu, wzdłuż rzeki Nervión, znajdują się także charakterystyczne latarnie, które dodają uroku szczególnie wieczorem i w nocy, kiedy most jest oświetlony.

Nic więc dziwnego, że Most św. Antoniego stał się ikoną miasta Bilbao. Jego wizerunek znalazł się na herbie miasta oraz na wielu starych rycinach i obrazach przedstawiających Bilbao z różnych okresów historycznych. Pojawia się również w wielu dziełach sztuki, filmach i literaturze, jako symbol Bilbao i jego mieszkańców. 

Most św. Antoniego

Most Biały (Puente Zubizuri)

Zaprojektowany przez słynnego hiszpańskiego architekta Santiago Calatravę, Zubizuri od momentu swojego otwarcia w 1997 roku stał się jednym z symboli nowoczesnej architektury miasta oraz częścią jego transformacji urbanistycznej, która zmieniła postindustrialne Bilbao w nowoczesne centrum kultury i turystyki.

Most łączy centrum miasta z dzielnicą Ensanche, prowadząc w stronę takich kluczowych punktów jak Muzeum Guggenheima, Wieża Iberdrola czy Pałac Euskalduna. Jego wyjątkowy design, przypominający skrzydło lub żagiel, jest doskonałym przykładem stylu Calatravy, który słynie z łączenia sztuki inżynieryjnej z nowoczesną estetyką. 

Puente Zubizuri wyróżnia się niezwykle nowoczesną, organiczną formą, która na pierwszy rzut oka przypomina rozpięty łuk lub żagiel łodzi. Charakterystyczny wygląd mostu jest doskonałym przykładem wizji Calatravy, który w swojej pracy czerpie inspiracje z natury i biologii, tworząc struktury o miękkich, płynnych liniach.

Most ma formę łukowego mostu podwieszonego z jedną, centralną konstrukcją nośną. Łuk mostu wznosi się ponad chodnik, tworząc wyraźny, geometryczny akcent na tle miejskiego krajobrazu. Cała konstrukcja mostu wykonana jest z białej stali, co nadaje mu lekkości i sprawia, że wydaje się niemal unosić nad rzeką Nervión. Łuk jest kluczowym elementem nośnym, który rozciąga się na długości 75 metrów, zapewniając stabilność mostu bez potrzeby instalowania dodatkowych filarów w wodzie.

Innowacyjnym elementem Puente Zubizuri jest jego przezroczysty szklany chodnik. Początkowo to właśnie ten chodnik wzbudzał największe zainteresowanie, gdyż szklana powierzchnia, przez którą można było zobaczyć rzekę poniżej, dodawała spacerom przez most wyjątkowego charakteru. Z biegiem czasu szklany chodnik stał się jednak przedmiotem kontrowersji, ponieważ okazał się bardzo śliski podczas deszczowej pogody, co w Bilbao, gdzie pada często, stanowiło realne zagrożenie dla pieszych.

Cały most jest subtelnie oświetlony przez wbudowane w konstrukcję lampy LED, które oświetlają zarówno chodnik, jak i łuk mostu. Oświetlenie to sprawia, że Zubizuri wygląda przepięknie po zmroku, kiedy delikatne światło odbija się od białej konstrukcji i szklanych elementów.

Chociaż Puente Zubizuri jest powszechnie uznawany za dzieło sztuki architektonicznej i stał się jednym z symboli nowoczesnego Bilbao, od momentu otwarcia wzbudzał również kontrowersje, zarówno pod względem funkcjonalności, jak i kwestii prawnych.

Jednym z głównych problemów mostu okazał się jego szklany chodnik. Choć zaprojektowany z myślą o estetyce i unikalnym doświadczeniu spaceru nad rzeką, okazał się bardzo niefunkcjonalny w warunkach pogodowych charakterystycznych dla Bilbao. Częste deszcze sprawiały, że szklana powierzchnia stawała się śliska, co prowadziło do licznych wypadków i urazów. Wkrótce po otwarciu mostu miasto musiało podjąć decyzję o pokryciu chodnika antypoślizgową gumą, co spotkało się z krytyką ze strony Calatravy, który uważał, że takie rozwiązanie niszczy estetykę jego projektu.

Innym znanym incydentem zwiątanym z Puente Zubizuri była batalia sądowa pomiędzy Santiago Calatravą a władzami Bilbao. Miasto, w celu poprawienia funkcjonalności mostu i ułatwienia dostępu do Muzeum Guggenheima, zdecydowało się na dobudowanie dodatkowego przejścia łączącego Zubizuri z promenadą prowadzącą do muzeum. Calatrava sprzeciwił się tej modyfikacji, twierdząc, że zmienia ona pierwotny wygląd mostu i narusza jego prawa autorskie. Sprawa trafiła do sądu, a w 2007 roku architekt wygrał proces, otrzymując odszkodowanie za wprowadzone zmiany. Mimo to dodatkowa kładka pozostała na swoim miejscu.

.

Most Vizcaya (hiszp. Puente de Vizcaya, bask. Bizkaiko Zubia), 

Jest to jeden z najstarszych mostów transbordowych na świecie i zarazem pierwsza tego typu konstrukcja zbudowana z metalu. Pod koniec XIX wieku Bilbao przechodziło okres dynamicznego rozwoju przemysłowego, stając się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych w Hiszpanii. Istniejące przeprawy promowe były niewystarczające, a wybudowanie tradycyjnego mostu mogło utrudniłoby żeglugę na rzece, która była kluczowa dla transportu towarów.

W odpowiedzi na te potrzeby zrodził się pomysł stworzenia mostu, który pozwoli na efektywne przemieszczanie się ludzi i towarów bez zakłócania ruchu statków. Tak narodziła się idea mostu transbordowego, który łączyłby oba brzegi za pomocą wiszącej gondoli, transportującej pasażerów i towary. Tego typu konstrukcja była nowością w tamtych czasach i wymagała zaawansowanej wiedzy inżynieryjnej.

Most Vizcaya został zaprojektowany przez baskijskiego inżyniera Alberta de Palacio, który był bliskim współpracownikiem słynnego Gustave’a Eiffela, twórcy Wieży Eiffla w Paryżu. Wpływy Eiffela są widoczne w konstrukcji mostu, szczególnie w jego nowatorskim wykorzystaniu metalu jako głównego materiału budowlanego.

Most został zaprojektowany jako pierwsza na świecie konstrukcja transbordowa, umożliwiająca przewożenie pasażerów i towarów za pomocą gondoli zawieszonej na stalowych kablach. Jego budowa rozpoczęła się w 1890 roku, a zakończyła w 1893 roku. Oficjalne otwarcie miało miejsce 28 lipca 1893 roku. Od tego momentu, Most Vizcaya stał się kluczowym elementem infrastruktury transportowej Bilbao i jedną z najbardziej innowacyjnych konstrukcji inżynieryjnych swoich czasów.

Most Vizcaya ma długość 160 metrów i jest zawieszony na wysokości 45 metrów nad poziomem wody. Jego główną częścią jest stalowa konstrukcja kratownicowa, na której zamocowane są stalowe kable podtrzymujące gondolę. Gondola, znana również jako „transbordador”, przemieszcza się pomiędzy dwoma brzegami rzeki na odcinku około 36 metrów i jest zawieszona na kablach umieszczonych na specjalnych wieżach, które osiągają wysokość około 60 metrów. Przeprawa gondolą trwa około 1-2 minut, a most działa bez przerwy przez cały dzień, nawet w trudnych warunkach pogodowych.

W 2006 roku Most Vizcaya został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako przykład pionierskiej konstrukcji mostu transbordowego, który odegrał kluczową rolę w rozwoju nowoczesnej architektury i inżynierii. Jest to jedyny most transbordowy na świecie, który nadal działa w swojej pierwotnej formie, co czyni go unikalnym zabytkiem techniki.

Most Vizcaya jest obecnie jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych w regionie. Istnieje nawet możliwość wejścia na most, dostępne są specjalne windy, które umożliwiają wjazd się na szczyt konstrukcji, skąd rozciąga się piękny widok na okolicę, estuarium Nervión oraz Zatokę Biskajską.

.

Muzeum Guggenheima w Bilbao 

Jest to jedno z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych muzeów sztuki współczesnej na świecie. Zaprojektowany przez Franka Gehry’ego, budynek, jest pokryty tysiącami cienkich, tytanowych płyt, które nadają mu futurystyczny wygląd. Kształty budynku przypominają abstrakcyjną rzeźbę, z dynamicznymi, falującymi formami, które wydają się płynąć wzdłuż brzegów rzeki Nervión. Konstrukcja odzwierciedla styl dekonstruktywizmu, z nieregularnymi formami i dynamicznymi liniami, które łamią tradycyjne zasady architektury.

Budynek muzeum składa się z wielu asymetrycznych brył, a jego najbardziej charakterystycznym elementem jest centralna sala, zwana „Atriumpem”, która przypomina kształtem gigantyczną muszlę lub kwiat. W centrum znajduje się atrium, które łączy różne części budynku i stanowi główny punkt orientacyjny dla odwiedzających. Wysokie sufity i otwarte przestrzenie nadają muzeum monumentalny charakter, jednocześnie sprawiając, że wnętrze jest przyjazne i dostępne dla odwiedzających.

Muzeum Guggenheima specjalizuje się w sztuce współczesnej i awangardowej. Jego kolekcja obejmuje dzieła zarówno ze zbiorów Fundacji Guggenheima, jak i dzieła lokalnych artystów baskijskich oraz międzynarodowych twórców. Do najbardziej znanych artystów, których prace są wystawiane w muzeum, należą:

-rzeźba „Puppy” Jeffa Koonsa, przedstawiająca ogromnego psa z kwiatów, znajduje się na zewnątrz muzeum i jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych dzieł w Bilbao.

-Richard Serra, artysta stworzył specjalnie na zamówienie muzeum monumentalną instalację „The Matter of Time”, która składa się z serii ogromnych stalowych rzeźb, które zwiedzający mogą przemierzać i doświadczać przestrzennie.

-Louise Bourgeois. Jej rzeźba „Maman”, gigantyczny pająk, znajduje się przed wejściem do muzeum i budzi jednocześnie fascynację i grozę.

Budynek Muzeum Guggenheima

Pałac Euskalduna (hiszp. Palacio Euskalduna) 

Pełna nazwa brzmi Pałac Muzyki i Kongresów Euskalduna (hiszp. Palacio Euskalduna de Congresos y de la Música), co odzwierciedla jego dwie główne funkcje: miejsce organizacji prestiżowych koncertów oraz przestrzeń dla spotkań biznesowych, targów i konferencji międzynarodowych. 

Pałac Euskalduna został zbudowany na terenach, które wcześniej zajmowała stocznia Euskalduna, jeden z najważniejszych zakładów przemysłowych w Bilbao. Stocznia powstała w 1900 roku i przez dziesięciolecia była filarem gospodarki miasta, produkując statki i będąc jednym z największych pracodawców w regionie. Jednak w latach 80. XX wieku, po zamknięciu stoczni, władze miasta postanowiły przekształcić dawny teren przemysłowy w miejsce, które będzie świadczyć o nowoczesności i innowacyjności Bilbao. Postanowiono, że na tym terenie powstanie Pałac Euskalduna, będący centralnym miejscem kultury, sztuki i biznesu. 

Wyróżniającym aspektem Pałacu Euskalduna jest jego niezwykła forma, która została zaprojektowana tak, aby przypominała niedokończony statek. Jest to hołd dla stoczni Euskalduna, które dawniej zajmowała ten teren, a także dla przemysłowej przeszłości Bilbao. Ponadto fasada została wykonana ze stalowych płyt, które nawiązują do materiałów używanych w budowie statków. 

Kompleks obejmuje 53 000 metrów kwadratowych, z czego większość stanowią przestrzenie wielofunkcyjne, które można dostosować do różnorodnych potrzeb. Dzięki znakomitej akustyce, Pałac Euskalduna jest siedzibą Bilbao Orkestra Sinfonikoa (BOS), czyli Orkiestry Symfonicznej Bilbao, która regularnie daje tu swoje koncerty.

Co więcej, Pałac Euskalduna jest jednym z najważniejszych centrów kongresowych w Hiszpanii. Dzięki doskonałej infrastrukturze, przestronnym salom i nowoczesnym udogodnieniom technicznym, obiekt ten regularnie gości międzynarodowe konferencje, kongresy, seminaria oraz targi branżowe. 

Pałac Euskalduna jest także miejscem wystawienia oper i innych form sztuki scenicznej. Dzięki nowoczesnemu zapleczu technicznemu i doskonałej akustyce, obiekt ten jest idealny do organizacji dużych produkcji operowych, koncertów muzyki współczesnej i spektakli teatralnych. Regularnie odbywają się tu międzynarodowe festiwale muzyczne i teatralne, które przyciągają artystów z całego świata.

.

Bazylika de Begoña (hiszp. Basílica de Nuestra Señora de Begoña) 

Historia kultu Matki Bożej z Begoña sięga czasów średniowiecza, a sama figura Matki Bożej, znajdująca się w bazylice, jest uważana za cudowną. Według legendy, Maryja objawiła się pasterzowi na wzgórzu Begoña, na którym obecnie znajduje się bazylika. To wydarzenie zapoczątkowało głęboki kult Matki Bożej, który szybko rozprzestrzenił się wśród mieszkańców Bilbao i całej okolicy.

Z biegiem czasu wokół figury Matki Bożej narosło wiele wierzeń i cudów, co przyciągało coraz większe rzesze wiernych. Na miejscu objawienia zbudowano małą kaplicę, która stała się miejscem pielgrzymek. W miarę upływu lat, w związku z rosnącą liczbą wiernych, zadecydowano o budowie większej świątyni. Obecna świątynia została zbudowana na początku XVI wieku, w czasach kiedy Bilbao przeżywało rozkwit handlowy i przemysłowy. 

Bazylika de Begoña jest przykładem architektury gotyckiej, choć na przestrzeni wieków dodano do niej także elementy barokowe i renesansowe, co nadaje jej eklektyczny charakter. Świątynia, wznosząca się majestatycznie na wzgórzu, jest widoczna z wielu części miasta i stanowi charakterystyczny punkt w panoramie Bilbao.

Fasada została zaprojektowana w stylu późnogotyckim, z charakterystycznymi ostrymi łukami i licznymi detalami architektonicznymi. Nad wejściem znajduje się piękny portal z rzeźbionymi scenami religijnymi, przedstawiającymi życie Matki Bożej. 

Natomiast wnętrze Bazyliki de Begoña, to przestrzeń, która łączy w sobie surowość gotyku z elementami barokowego przepychu. Główna nawa jest wysoka i przestronna, z rzędami filarów wspierających sklepienie. Wnętrze świątyni zdobią liczne ołtarze, kaplice oraz dzieła sztuki sakralnej, które odzwierciedlają bogactwo duchowe i artystyczne regionu.

Najważniejszym elementem bazyliki jest ołtarz główny, gdzie znajduje się cudowna figura Matki Bożej z Begoña. Figura ta, wykonana z drewna, datowana jest na XV wiek i przedstawia Maryję z Dzieciątkiem Jezus na kolanach. Jest to centralny punkt modlitwy i pielgrzymek.

Dzwonnica bazyliki, wysoka na ponad 40 metrów, jest kolejnym charakterystycznym elementem budowli. Jest ona widoczna z wielu części Bilbao i stanowi ważny element w krajobrazie miasta. Dzwony bazyliki rozbrzmiewają podczas najważniejszych świąt religijnych, a ich dźwięk jest symbolem duchowego życia miasta.

Matka Boża z Begoña jest jedną z najbardziej czczonych postaci religijnych w Kraju Basków. Uważana za patronkę Bilbao oraz baskijskich marynarzy, od wieków jest otaczana kultem przez ludzi z różnych warstw społecznych. Kult Matki Bożej z Begoña jest również związany z wieloma lokalnymi świętami i tradycjami. 

Bazylika de Begoña

Muzeum Sztuk Pięknych w Bilbao (hiszp. Museo de Bellas Artes de Bilbao, bask. Bilboko Arte Ederren Museoa) 

Inicjatywa założenia muzeum wyszła od grupy intelektualistów i artystów, którzy pragnęli stworzyć przestrzeń, gdzie mogliby prezentować swoje dzieła oraz promować lokalną sztukę. W początkowej fazie działalności muzeum skupiło się na gromadzeniu sztuki baskijskiej i hiszpańskiej, z czasem jednak kolekcja zaczęła obejmować także dzieła z całej Europy.

Muzeum znajduje się w parku Doña Casilda Iturrizar i składa się z dwóch głównych budynków, o różnych stylach architektonicznych. Starsza część muzeum, wybudowana w 1908 roku, reprezentuje styl neoklasyczny, z ceglanymi murami i kolumnami, według tradycyjnych form architektonicznych z początku XX wieku. Natomiast nowsza część, zaprojektowana w 1970 roku i zmodernizowana w 2001 roku, składa się z geometrycznych brył o prostych liniach, z zastosowaniem betonu, stali i szkła, co nadaje jej lekkości i nowoczesnego charakteru.

Głównym filarem kolekcji jest sztuka baskijska, która ma specjalne miejsce w muzeum. Przedstawiony jest rozwój sztuki w regionie oraz jej wpływ na szersze nurty artystyczne w Hiszpanii i Europie. Muzeum posiada szeroki wybór dzieł artystów z Kraju Basków, z pracami takich artystów jak Ignacio Zuloaga czy Jorge Oteiza.

Muzeum prezentuje także bogaty zbiór sztuki hiszpańskiej, reprezentujący różnorodne nurty w, od renesansu po modernizm.

W kolekcji znajdują się dzieła takich mistrzów jak El Greco czy Diego Velázquez. Obrazy te reprezentują różnorodne nurty w historii sztuki hiszpańskiej, od renesansu po modernizm. Natomiast kolekcja międzynarodowa muzeum obejmuje dzieła artystów europejskich, w tym malarzy takich jak Paul Gauguin czy Francis Bacon. 

Z kolei w dziale sztuki nowoczesnej i współczesnej muzeum obejrzymy prace kluczowych postaci sztuki XX i XXI wieku, zarówno z Hiszpanii, jak i z zagranicy. Znajdują się tu dzieła artystów awangardowych, abstrakcyjnych, a także konceptualnych, takich jak Eduardo Chillida czy Antoni Tàpies.

.

San Juan de Gaztelugatxe 

Jest to niewielka wysepka połączona z lądem wąskim kamiennym mostem i prowadząca na szczyt stromą ścieżką z 241 stopniami. Na szczycie wyspy znajduje się kaplica pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela (Ermita de San Juan de Gaztelugatxe). Wyspa znajduje się około 35 km od Bilbao, więc jest świetnym miejscem na jednodniowy wypad. 

Nazwa Gaztelugatxe pochodzi od dwóch baskijskich słów: „gaztelu”, co oznacza „zamek”, oraz „aitz”, co oznacza „skała”. Razem można to przetłumaczyć jako „zamek na skale”. Nazwa idealnie odzwierciedla charakter tego miejsca, gdzie mała kaplica stoi na skalistym wzgórzu, górującym nad wzburzonymi wodami Zatoki Biskajskiej. Pierwsze wzmianki o istnieniu kaplicy na wysepce pochodzą z IX-X wieku, choć niektóre źródła sugerują, że miejsce to mogło mieć znaczenie religijne lub obronne już w czasach przedchrześcijańskich. 

Według lokalnej legendy, św. Jan Chrzciciel sam postawił stopę na wyspie, gdy przypłynął do Kraju Basków. Powiada się, że przeskoczył trzy wielkie kroki od lądu do wyspy, a w miejscu, gdzie postawił stopy, można zobaczyć ślady w skałach. Zgodnie z tradycją, aby spełniło się życzenie, pielgrzymi powinni trzykrotnie zadzwonić dzwonem kaplicy i wypowiedzieć swoje życzenie.

Z tego tytułu kaplica na szczycie została poświęcona św. Janowi Chrzcicielowi. Przez wieki była ważnym miejscem kultu religijnego dla lokalnej społeczności i pielgrzymów z różnych części Hiszpanii. W ciągu roku odbywają się tu liczne uroczystości religijne, w tym najważniejsza, która przypada na 24 czerwca, w dniu św. Jana. Kaplica ma prostą konstrukcję, z kamiennymi ścianami i dachem, a wewnątrz znajduje się mały ołtarz poświęcony św. Janowi Chrzcicielowi. 

Aby dostać się na wyspę, należy przejść przez kamienny most, który łączy ląd z wyspą. Most ten, choć wygląda na prosty, jest konstrukcją solidną, wytrzymałą na wpływy pogodowe i silne wiatry Atlantyku. Dalej droga na szczyt prowadzi przez strome schody składające się z 241 stopni, które wiją się wzdłuż skalistego zbocza. Schody są uważane za symboliczne, dla wielu pielgrzymów wspinaczka ma wymiar duchowy i służy refleksji.

San Juan de Gaztelugatxe oferuje niesamowite widoki. Na szczycie wyspy, oprócz kaplicy, znajduje się kilka punktów widokowych, z których możemy podziwiać otaczające wybrzeże i ocean. Wyspa otoczona jest skalistymi klifami, które tworzą surowy, ale piękny krajobraz. Szum fal uderzających o skały, wiatr i otaczająca przestrzeń czynią to miejsce niezwykle nastrojowym.

San Juan de Gaztelugatxe zdobyło międzynarodową sławę dzięki roli w popularnym serialu telewizyjnym „Gra o Tron” (ang. Game of Thrones). Wyspa została wykorzystana jako sceneria dla Smoczej Skały (Dragonstone), siedziby rodu Targaryenów. W serialu miejsce to było główną lokacją podczas siódmego sezonu, kiedy Daenerys Targaryen wraca na swoje rodzinne ziemie. Zdjęcia do serialu przyczyniły się do wzrostu popularności San Juan de Gaztelugatxe, a liczba odwiedzających znacząco wzrosła po emisji odcinków. Od tego czasu liczba turystów znacznie wzrosła. Aby chronić wyspę przed nadmiernym napływem turystów, wprowadzono limity dziennej liczby odwiedzających i wymóg rezerwacji biletów.

Ponadto wyspa, jako część rezerwatu przyrody, otoczone jest unikalną florą i fauną. Stanowi ona dom dla wielu gatunków ptaków morskich, takich jak mewy i kormorany. Surowy klimat atlantycki i bliskość morza sprawiają, że roślinność na wyspie jest przystosowana do trudnych warunków. Przeważają rośliny odpornie na wiatr i sól morską, takie jak dzikie trawy, wrzosy i krzewy.

.

Getxo (bask. Getxo, hiszp. Guecho) 

Miasteczko jest częścią aglomeracji Bilbao, z którym jest ściśle powiązane zarówno kulturowo, jak i gospodarczo. Getxo znajduje się na zachodnim brzegu ujścia rzeki Nervión do Zatoki Biskajskiej.

Szczególnie polecam odwiedzić Stare Miasto, zwane również jako Algorta. Dzielnica jest pełna uroku dzięki wąskim uliczkom, tradycyjnym baskijskim domom i małym placom. Znajduje się tutaj wiele typowych restauracji i barów, gdzie można spróbować baskijskich pintxos (małych przekąsek) oraz lokalnych win, takich jak txakoli. W Algorcie czuje się prawdziwy baskijski klimat, zwłaszcza spacerując po dawnym porcie rybackim (Puerto Viejo de Algorta). Miejsce to zachowało swój tradycyjny charakter, z bielonymi domkami, wąskimi uliczkami i malowniczymi widokami na morze. Jest to idealne miejsce na relaksujący spacer i degustację lokalnych specjałów w licznych knajpkach z widokiem na Zatokę Biskajską.

Również polecam wybrać się do Neguri, ekskluzywnej dzielnicy willowej, która rozwinęła  jako miejsce zamieszkania dla najbogatszych mieszkańców regionu. Nazwa Neguri oznacza w języku baskijskim „zimowe miasto”, ponieważ jest to popularne miejsce, gdzie bogaci mieszkańcy Bilbao spędzali zimę. Dzielnica słynie z luksusowych rezydencji, dużych ogrodów i eleganckiej architektury. Szczególnie warto obejrzeć Lezama-Leguizamón, jeden z najpiękniejszych przykładów architektury rezydencjalnej w Getxo, otoczony ogrodami, dostępny dla zwiedzających.

Getxo słynie ze również że swoich pięknych plaż, idealnych do wypoczynku, surfingu oraz innych sportów wodnych. Jedną z najpopularniejszych plaż w Getxo jest Ereaga. Znajduje się blisko centrum miasta i rozciąga się na długości około kilometra. Mniejszą i spokojniejszą plażą jest Arrigunaga. Jest pięknie położona pod wysokimi klifami i stanowi idealne miejsce do ucieczki od zgiełku. Natomiast najbardziej kameralną i naturalną plażą jest Azkorri, zwana również jako Gorrondatxe. Jest ona otoczona skałami i zielonymi wzgórzami, stanowi idealne miejsce dla miłośników przyrody i surferów, którzy chcą uniknąć tłumów.

Natomiast dla miłośników natury Getxo oferuje liczne ścieżki spacerowe i trasy rowerowe. Jedną z najbardziej malowniczych tras jest szlak wzdłuż wybrzeża, który prowadzi przez klify La Galea aż do pobliskich miejscowości. Stamtąd możemy podziwiać panoramiczne widoki na wybrzeże oraz latarnię morską La Galea, która strzeże wejścia do Zatoki Biskajskiej. W rejonie klifów znajdziemy także liczne fortyfikacje i zabytki militarne, takie jak bunkry z czasów hiszpańskiej wojny domowej. Klify La Galea były strategicznie ważnym miejscem obronnym tego regionu.

Pałac w Getxo

Muzeum Getxo (Muget) 

Instytucja znajduje się w zabytkowej dzielnicy Algorta, blisko starego portu rybackiego, co nadaje szczególny klimat i stanowi doskonały kontekst do przedstawiania dziedzictwa tego nadmorskiego regionu. Głównym celem muzeum jest nie tylko przedstawianie historii Getxo, ale także zrozumienie, jak na przestrzeni wieków miasto ewoluowało pod względem społecznym, gospodarczym i kulturowym. W muzeum znajdują się różnorodne wystawy, które są podzielone na stałe i czasowe. Wystawy obejmują szeroką gamę tematów, od prehistorii regionu po współczesną historię miasta:

-Historia Getxo, przedstawiająca jak miasto rozwijało się na przestrzeni wieków. Opisuje historię od początku miasta, jako małej osady rybackiej, rozwój przemysłu stoczniowego i handlowego w XIX wieku, a także współczesne transformacje w nadmorski kurort. Wystawione są tutaj mapy, stare dokumenty i fotografie związane z historią miasta.

-Związek z morzem, które zawsze było kluczowym elementem tożsamości Getxo. Muzeum prezentuje historię miejscowego rybołówstwa, portów i handlu morskiego, które miały istotny wpływ na rozwój miasta. Wystawa zawiera modele tradycyjnych łodzi, narzędzia rybackie oraz dokumenty związane z dawnymi szlakami handlowymi, które łączyły Getxo z innymi miastami regionu i Europy.

-Kultura i życie codzienne, gdzie dowiemy się wiele o baskijskich tradycjach, folklorze, języku baskijskim (euskara) oraz codziennym życiu mieszkańców Getxo na przestrzeni wieków. Obejrzymy tutaj tradycyjne stroje, narzędzia rzemieślnicze oraz inne artefakty ukazujące życie baskijskich rodzin na przestrzeni wieków. Ważną częścią wystawy jest także prezentacja roli, jaką kobiety odgrywały w baskijskim społeczeństwie.

-Sztuka i rzemiosło, gdzie są prezentowane dzieła lokalnych artystów oraz rzemieślników, które przedstawiają bogatą tradycję artystyczną regionu. Kolekcja obejmuje zarówno tradycyjne baskijskie rękodzieło, jak i nowoczesne dzieła sztuki związane z miastem i regionem baskijskim.

Oprócz wystaw, Muzeum Getxo organizuje także różnego rodzaju wydarzenia, warsztaty oraz konferencje. Wydarzenia najczęściej koncentrują się na baskijskiej sztuce, języku euskara, a także na tradycyjnych baskijskich tańcach i muzyce. 

.

Kościół San Nicolás de Bari 

Znajdujący się dzielnicy Algorta, kościół San Nicolás de Bari został wybudowany w XVI wieku na miejscu starszej, mniejszej świątyni, która służyła lokalnej społeczności od średniowiecza. Nazwa nawiązuje do świętego Mikołaja z Bari, patrona żeglarzy, co ma szczególne znaczenie w Getxo, jako że miasto od wieków związane było z morzem i rybołówstwem. Charakterystyczna dzwonnica kościoła, wzniesiona w XVII wieku, dominuje nad okolicą i jest jednym z najważniejszych punktów orientacyjnych w Algorcie. Z jej szczytu rozciąga się niesamowity widok na całe miasto oraz na wybrzeże.

Główne elementy kościoła, takie jak nawa główna, zostały zaprojektowane w stylu późnogotyckim, z wyraźnymi wpływami renesansu. Gotyckie sklepienia są charakterystyczne dla tego okresu, a ich lekkość i wysokość nadają wnętrzu monumentalny charakter. Okna zakończone ostrymi łukami oraz finezyjne detale kamieniarskie ukazują wpływ gotyku, który był dominującym stylem w czasie, kiedy rozpoczynano budowę kościoła.

Fasada kościoła jest udekorowana licznymi detalami rzeźbiarskimi, przedstawiającymi figury świętych oraz ornamenty roślinne. Główne wejście do świątyni prowadzi przez portal, nadający budowli dostojności i sakralnej powagi.

Wnętrze kościoła jest przestronne i wypełnione ciepłym światłem wpadającym przez witraże, które przedstawiają sceny biblijne oraz postacie świętych. Główna nawa prowadzi do ołtarza głównego, który został zbudowany według barokowej tradycji, przedstawia sceny z życia świętego Mikołaja, patrona kościoła. Rzeźby i malowidła na ołtarzu zostały stworzone przez wybitnych artystów epoki baroku, co czyni go jednym z najcenniejszych zabytków artystycznych w regionie.

Natomiast wzdłuż bocznych naw znajdują się liczne kaplice, które były fundowane przez lokalne, zamożne rodziny. Każda z nich ma unikalny styl i charakter, odzwierciedlający gusta i pobożność dawnych mieszkańców Getxo.

W kościele znajduje się kilka bocznych kaplic, które były fundowane przez lokalne elity. Każda kaplica ma swoją historię i dedykowana jest innemu świętemu. Kaplice te zawierają liczne dzieła sztuki, reprezentujące różnorodne style artystyczne.

Warto również zwrócić uwagę na witraże, które są doskonałym przykładem późnogotyckiej i renesansowej sztuki sakralnej. Przedstawiają one głównie sceny biblijne, takie jak narodzenie Chrystusa, ukrzyżowanie oraz wniebowzięcie, a także postacie świętych. Kolory witraży w połączeniu z naturalnym światłem tworzą niezwykłą atmosferę w kościele, podkreślając duchowy wymiar tego miejsca.

Fasada kościoła