Nicea – Kraina morza, słońca i zabytków

Stare Miasto (Vieux Nice)

Vieux Nice jest sercem miasta, zachowującym swój autentyczny charakter i historyczne dziedzictwo, które sięga czasów średniowiecza. Dzielnica charakteryzuje się wąskimi, krętymi uliczkami, które są pozostałością po średniowiecznym układzie miasta. Budynki w tej części Nicei są zbudowane blisko siebie, co tworzy specyficzny klimat, a kolory fasad budynków podkreślają śródziemnomorski charakter dzielnicy. Ponadto Starówka pierwotnie była otoczone murami obronnymi, których pozostałości możemy jeszcze znaleźć w niektórych częściach dzielnicy. 

Vieux Nice także słynie ze swojej bogatej oferty kulinarnej. Znajdziemy tam liczne restauracje serwujące tradycyjne niçoise potrawy, takie jak socca (placki z mąki z ciecierzycy), pissaladière (tarta cebulowa z anchois) czy salade niçoise (sałatka nicejska). Małe, rodzinne bistra oraz bardziej ekskluzywne restauracje są rozsiane po całym Vieux Nice. 

Vieux Nice jest żywą częścią miasta, w której doświadczymy prawdziwego śródziemnomorskiego stylu życia. Spacerując po jej, możemy podziwiać piękno architektury, zatrzymać się na filiżankę kawy w jednej z licznych kawiarni, odkryć lokalne sklepy z rękodziełem i poczuć autentyczną atmosferę tego niezwykłego zakątka Lazurowego Wybrzeża. Po zmroku uliczki Vieux Nice jeszcze bardziej ożywają dzięki licznym barom, pubom i klubom. Szczególnie w okolicach Cours Saleya i Place Rossetti znajdują się miejsca, gdzie można spędzić wieczór przy drinku lub winie, słuchając muzyki na żywo. 

Uliczka na Starym Mieście

Katedra Sainte-Réparate

Wielką atrakcją Starego Miasta jest Katedra Sainte-Réparate której historia sięga aż do XI wieku. Pierwsza kaplica na tym miejscu była stosunkowo skromnym budynkiem, ale rozwój Nicei i jej rosnące znaczenie jako portu handlowego doprowadziły do potrzeby zbudowania większej i bardziej okazałej świątyni. W 1650 roku rozpoczęto budowę obecnej katedry, a ukończono ją w 1699 roku. Budynek powstał na planie krzyża łacińskiego, co było zgodne z klasycznym stylem budowy kościołów tamtych czasów. Katedra została zaprojektowana w stylu barokowym, który w XVII wieku dominował w architekturze sakralnej, szczególnie w krajach katolickich.

Fasada katedry utrzymana jest w stylu barokowym, co odzwierciedla powszechną w XVII wieku modę na bogate dekoracje i monumentalne formy. Uwagę przyciąga przede wszystkim duża kopuła pokryta kolorowymi dachówkami układającymi się w geometryczne wzory, charakterystyczne dla regionu Prowansji. Kopuła ta stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów krajobrazu Nicei. Innym elementem przykuwającym uwagę jest dzwonnica, ukończona w XVIII wieku w klasycznym stylu, której prostota kontrastuje z resztą budynku. 

Wnętrze jest nie mniej bogate i ozdobione z wykorzystaniem złota, marmuru i fresków. Przechodząc przez główne wejście, wkraczamy do przestronnej nawy, ozdobionej wspaniałymi kolumnami i kaplicami bocznymi. Na uwagę zasługują dekoracje malarskie, które przedstawiają sceny z życia świętych i ważne epizody biblijne.

Katedra Sainte-Réparate posiada liczne kaplice boczne, zachwycające freskami, obrazami i rzeźbami. Szczególnie warto obejrzeć kaplicę poświęconą samej świętej Réparate, gdzie znajduje się również urna z jej relikwiami. W katedrze znajdziemy także kaplicę Matki Boskiej Różańcowej, której styl nie mniej urzeka.

Święta Réparate jest patronką Nicei i główną postacią, której dedykowana jest katedra. Według legendy, Réparate była młodą dziewczyną pochodzącą z Palestyny, która w III wieku poniosła męczeńską śmierć za swoją wiarę chrześcijańską. Zgodnie z tradycją, po jej śmierci jej ciało zostało w cudowny sposób przeniesione przez aniołów na wybrzeże Nicei, gdzie zostało odnalezione przez mieszkańców. Święta Réparate szybko stała się ważną postacią dla lokalnych wiernych, a jej kult rozwijał się przez wieki. Każdego roku, 8 października, w Nicei obchodzone jest święto Sainte-Réparate, które gromadzi tłumy wiernych na uroczystej mszy oraz procesji, która przechodzi przez ulice miasta.

Ołtarz główny w katedrze

Église Saint-Jacques-le-Majeur, znany także jako Kościół Gesù (L’Église du Gesù)

Zlokalizowany w centrum Starego Miasta (Vieux Nice), kościół ten pełni ważną rolę w duchowym i kulturalnym życiu Nicei. Historia kościoła sięga XVII wieku, kiedy to rozpoczęto budowę świątyni dla zakonu jezuitów. Kościół został dedykowany świętemu Jakubowi Większemu (Saint-Jacques-le-Majeur) i stanowił część większego kompleksu budynków należących do jezuitów, którzy przybyli do Nicei, aby szerzyć nauki katolickie i prowadzić działalność edukacyjną. 

W 1773 roku, po kasacie zakonu jezuitów, kościół przeszedł pod jurysdykcję diecezji Nicei, ale zachował swoją pierwotną nazwę. Ze względu na jego barokowy styl, wzorowany na rzymskim Kościele Gesù (Il Gesù) będącym główną świątynią zakonu jezuitów – kościół w Nicei zyskał popularną nazwę “Kościół Gesù”.

Fasada kościoła jest utrzymana w klasycznym barokowym stylu, który charakteryzuje się bogatą dekoracyjnością i dynamicznymi formami. Dwukondygnacyjna fasada ozdobiona jest pilastrami i niszami, w których umieszczono posągi świętych. Górna część fasady zwieńczona jest trójkątnym frontonem z krzyżem, który dominuje nad głównym wejściem. Kościół nie posiada dużej dzwonnicy, co jest dość nietypowe jak na barokową świątynię. Zamiast tego jego zewnętrzna prostota kontrastuje z mnogością wewnętrznych dekoracji.

Złote detale, marmurowe kolumny i rzeźby dominują w całym wnętrzu, co ma na celu wywołanie efektu teatralności i wzniosłości, zgodnie z barokowymi ideami sztuki religijnej. Sklepienie nawy i bocznych kaplic zawiera malunki przedstawiające sceny z życia świętych i wydarzenia biblijne. W sztuce barokowej, freski były często używane, aby pokazać triumf Kościoła i jego doktryn, co jest widoczne w licznych przedstawieniach świętych w chmurach, otoczonych aniołami.

Ołtarz główny jest jednym z najbardziej efektownych elementów kościoła. W centrum znajduje się obraz przedstawiający Świętego Jakuba Większego, patrona świątyni. Jego postać, dynamicznie przedstawiona w modlitewnym geście, otoczona jest złoconymi detalami i posągami aniołów. Postacie mają wyraziste, dynamiczne postawy i zdają się być w ciągłym ruchu. Kościół posiada również kilka bocznych kaplic, bogato udekorowanych w stylu barokowym.

Kościół Gesù w Nicei był pierwotnie świątynią zakonu jezuitów, jednego z najważniejszych zakonów katolickich, który odegrał kluczową rolę w kontrreformacji i szerzeniu edukacji katolickiej w Europie. Jezuci byli znani z budowy bogato zdobionych kościołów w stylu barokowym, które miały na celu inspirowanie wiernych i podkreślanie potęgi Kościoła. Chociaż zakon jezuitów został rozwiązany w 1773 roku, Kościół Gesù w Nicei zachował swoją jezuicką tożsamość w nazwie oraz w architekturze, która nawiązuje do wzorca rzymskiego kościoła Il Gesù. Jezuici używali sztukę jako narzędzie do wzbudzania emocji i pobożności, co widać w każdym detalu dekoracji tej świątyni.

.

Gare du sud

W dzielnicy Libération znajduje się Gare du Sud – dawna stacja kolejowa, która została przekształcona w wielofunkcyjne centrum gastronomiczno-kulturalne, stanowiące dzisiaj świetny przykład udanej rewitalizacji przestrzeni postindustrialnej.

Gare du Sud została zbudowana pod koniec XIX wieku jako terminal kolei Prowansalskiej. Przez wiele lat obsługiwała połączenia regionalne, zanim ostatecznie została zamknięta dla ruchu pasażerskiego w 1991 roku. Przez kolejne dekady budynek popadał w zapomnienie, choć jego fasada z żelaza i szkła pozostała jednym z ciekawszych przykładów architektury kolejowej Belle Époque w regionie.

Na szczęście kilkanaście lat temu przeprowadzono proces przebudowy i modernizacji obiektu. Efektem jest hala gastronomiczna, otwarta w 2019 roku, w której pod jednym dachem zgromadzono kilkadziesiąt stoisk z jedzeniem, napojami, deserami oraz produktami lokalnymi. Raczej nie jest to centrum handlowe ani klasyczny food court, lecz raczej miejski rynek gastronomiczny w nowoczesnym wydaniu.

Wewnątrz znajdziemy mega zróżnicowaną kuchnię: dania śródziemnomorskie, włoskie, japońskie, wegańskie oraz desery z całego świata. Wyróżnikiem Gare du Sud jest też otwartość na wydarzenia kulturalne. Regularnie odbywają się tutaj degustacje, mini-festiwale kulinarne, wystawy fotografii i koncerty akustyczne. Choć nie są one bardzo nagłośnione turystycznie, stanowią ważny punkt w kalendarzu życia lokalnej społeczności. 

Natomiast tuż obok hali, od strony południowej, znajduje się targ Libération – klasyczny targ uliczny z owocami, warzywami, rybami i produktami regionalnymi, funkcjonujący głównie rano. 

Gare du sud w środku

Kaplica Miłosierdzia (Chapelle de la Miséricorde) 

Jest to jeden z najważniejszych i najbardziej urzekających przykładów architektury barokowej na Lazurowym Wybrzeżu. Zlokalizowana na słynnym Cours Saleya, czyli jednym z głównych placów Starego Miasta, Kaplica Miłosierdzia pełni rolę miejsca kultu religijnego, historycznego i artystycznego. 

Kaplica Miłosierdzia została wzniesiona w XVIII wieku przez Bractwo Czarnego Miłosierdzia, które było jednym z kilku bractw pokutniczych działających w Nicei. Zakony pokutnicze miały na celu prowadzenie działalności charytatywnej i opieki nad biednymi oraz chorymi. Bractwo Czarnego Miłosierdzia (Confrérie des Pénitents Noirs de la Miséricorde) założone zostało w 1296 roku, a jego członkowie nosili czarne habity jako znak pokuty i ubóstwa. Było to jedno z kilku zakonów pokutniczych działających w Nicei, obok innych bractw, takich jak Pénitents Blancs (Bractwo Białych Pokutników) i Pénitents Bleus (Bractwo Niebieskich Pokutników). Członkowie tych bractw zobowiązani byli do noszenia długich habitów i kapturów, symbolizujących ich pokutę, modlitwę oraz pomoc najuboższym. Zakon pełnił niezwykle ważną rolę w społeczności lokalnej, organizując pomoc dla chorych i ubogich, a także prowadząc działania mające na celu wsparcie duchowe dla mieszkańców Nicei. W czasach epidemii, bractwo brało na siebie odpowiedzialność za opiekę nad ofiarami chorób oraz za organizowanie pogrzebów dla zmarłych.

Fasada Kaplicy Miłosierdzia, choć stosunkowo skromna w porównaniu z bogatym wnętrzem, reprezentuje typowe cechy stylu barokowego. Zewnętrzne ściany kaplicy są gładkie, a ich ozdoby ograniczają się głównie do prostych gzymsów i niewielkich okien. Na fasadzie znajduje się również medalion z wizerunkiem Matki Boskiej Miłosierdzia, symbolizujący dedykację kaplicy. Zewnętrzna prostota fasady jest świadomym zabiegiem architektonicznym, który kontrastuje z tym co zobaczymy wewnątrz. Jest to zgodne z duchem baroku, który miał na celu wywołanie efektu „zaskoczenia” i zachwytu po wejściu do środka.

Wnętrze Chapelle de la Miséricorde jest absolutnie oszałamiające i uznawane za jedno z najpiękniejszych przykładów architektury barokowej we Francji. Wzrok od razu przyciągają bogate sztukaterie i złożone dekoracje malarskie, które tworzą niepowtarzalną atmosferę duchowej wzniosłości. Centralnym punktem wnętrza jest marmurowo-złoty ołtarz główny z figurą Matki Boskiej Miłosierdzia. Sztukaterie pokrywające ściany i sklepienia kaplicy tworzą dynamiczne wzory, które zdają się wprowadzać ruch do przestrzeni sakralnej. Barokowy przepych widoczny jest w każdym detalu, od rzeźb aniołów, przez złocone ramy obrazów, aż po dekoracyjne kapitele kolumn.

Sklepienia kaplicy przedstawiają sceny religijne, przedstawiające wydarzenia z życia Chrystusa oraz Maryi, które są centralnymi postaciami kultu w kaplicy. Centralny fresk na sklepieniu, znany jako Triumf Miłosierdzia, przedstawia Matkę Boską otoczoną aniołami, spoglądającą z nieba na wiernych. Wzdłuż ścian kaplicy znajdują się także liczne obrazy przedstawiające sceny z życia świętych i męczenników, co ma na celu wzbudzić pobożność i naśladowanie cnotliwego życia. Obrazy te są oprawione w złocone ramy i stanowią integralną część dekoracji kaplicy.

Ołtarz główny stanowi prawdziwe dzieło sztuki barokowej. Został on zaprojektowany w taki sposób, aby dominować nad przestrzenią kaplicy, tworząc centralny punkt, wokół którego skupia się uwaga wiernych. Ołtarz wykonany jest z marmuru i ozdobiony złotem, co podkreśla jego wyjątkowy status. Nad nim stoi posąg Matki Boskiej Miłosierdzia, wokół której umieszczone są figury aniołów trzymających symbole wiary i nadziei. 

Chapelle de la Miséricorde była od początku ważnym miejscem kultu religijnego i duchowej refleksji. Bractwo Pénitents Noirs, dla którego kaplica została zbudowana, odgrywało kluczową rolę w życiu religijnym miasta, szczególnie w czasach kryzysów, takich jak epidemie czy wojny. Kaplica była miejscem, gdzie członkowie bractwa gromadzili się na modlitwy oraz organizowali pomoc dla potrzebujących.

.

Wzgórze Zamkowe (Colline du Château) 

Chociaż sam zamek już nie istnieje, wzgórze, na którym się znajdował, od wieków stanowiło strategiczny punkt dla obrony miasta oraz miejsce pełne historii i legend. Sam zamek miał kluczowe znaczenie dla obrony Nicei przez ponad tysiąc lat, natomiast po jego zniszczeniu w XVIII wieku, Colline du Château przekształcono w park miejski, 

Obecnie Park Zamkowy (Parc du Château) oferuje liczne atrakcje. Jest to doskonałe miejsce na spacery, pikniki i relaks, a także na podziwianie panoramicznych widoków na Niceę, zatokę Baie des Anges (Zatoka Aniołów), Stare Miasto (Vieux Nice) oraz Port Lympia. Jest to idealne miejsce do robienia zdjęć o każdej porze dnia, a zwłaszcza o wschodzie/zachodzie słońca.

Jednym z ciekawszych elementów parku jest sztuczny wodospad (Cascade du Château), który został stworzony w XIX wieku, kiedy przekształcano wzgórze w park miejski. Wodospad, zasilany wodą z pobliskiego źródła, spływa po stromych skałach, tworząc malowniczą scenerię. Chociaż jest sztuczny, harmonijnie wkomponowuje się w otoczenie, a jego szum stanowi przyjemne tło dla spacerów i odpoczynku. 

Mimo że zamek został zniszczony, na wzgórzu znajdują się ruiny dawnych fortyfikacji, które przypominają o militarnej przeszłości tego miejsca. Archeologowie odkryli pozostałości dawnych budowli obronnych, a także relikty świadczące o tym, że wzgórze było zamieszkane już w czasach starożytnych. Na terenie parku zobaczymy pozostałości fundamentów zamku oraz fragmenty wież obronnych, które kiedyś strzegły dostępu do miasta. 

Natomiast w zachodniej części parku, znajduje się Cmentarz Zamkowy (Cimetière du Château). Jest to jedno z najspokojniejszych i najbardziej nastrojowych miejsc w Nicei, gdzie pochowanych zostało wielu znanych mieszkańców miasta, artystów, polityków i ludzi zasłużonych dla regionu.

Istnieje kilka ścieżek prowadzących na szczyt wzgórza. Najbardziej popularnym sposobem jest spacer z okolic Cours Saleya na Starym Mieście, gdzie znajdują się schody prowadzące na górę. Wspinaczka, choć wymagająca, jest niezwykle malownicza, z licznymi punktami widokowymi mijanymi po drodze. Jeśli nie chcemy pokonywać pieszo stromych podejść, dostępna jest również winda, która w kilka minut przewiezie nas na sam szczyt. 

.

Palais Lascaris

Jest to barokowy pałac, który odzwierciedla przepych i bogactwo architektury swojego okresu oraz oferuje wgląd w życie arystokracji w XVII i XVIII wieku. Pałac pełni funkcję muzeum, a jego kolekcje obejmują zarówno sztukę dekoracyjną, jak i wyjątkowe instrumenty muzyczne.

Pałac Lascaris został zbudowany na Starym Mieście w połowie XVII wieku jako rezydencja arystokratycznej rodziny Lascaris-Vintimille, jednej z najważniejszych i najbardziej wpływowych rodzin w Nicei. Ród ten wywodził się od średniowiecznych książąt Lascaris, którzy mieli związki z dynastią bizantyjską, a ich bogactwo i pozycja w okolicy rosły przez stulecia. Projekt pałacu inspirowany był włoską architekturą barokową, co widać w licznych dekoracjach, masywnych schodach i luksusowych wnętrzach. Pałac służył jako główna rezydencja rodziny aż do XVIII wieku, kiedy to w wyniku różnych zmian politycznych i ekonomicznych rodzina zaczęła tracić na znaczeniu. Ostatecznie w 1942 roku rezydencja została wykupiona przez miasto Nicea. Wtedy to rozpoczęły się prace nad  renowacją i przekształceniem w muzeum, które oficjalnie otwarto w 1970 roku.

Pałac Lascaris jest przykładem typowej architektury barokowej z południa Francji, w której wpływy włoskie są widoczne na każdym kroku. Zewnętrzna fasada pałacu, choć elegancka, jest stosunkowo skromna w porównaniu do jego wnętrz. Na pierwszy rzut oka uwagę przyciągają masywne drzwi wejściowe oraz wysokie okna, charakterystyczne dla rezydencji arystokratycznych z tego okresu.

Centralnym punktem wnętrza jest klatka schodowa, która prowadzi na wyższe piętra pałacu. Każdy pokój charakteryzuje się bogatym wystrojem, na który składają się zdobione sufity, złocenia, malowidła ścienne, eleganckie kominki oraz meble w stylu barokowym i rokokowym. Jednym z najważniejszych pomieszczeń w pałacu jest Sala Ceremonialna, która była używana do goszczenia ważnych uroczystości i spotkań. Sala ta jest ozdobiona wspaniałymi freskami przedstawiającymi sceny mitologiczne i alegoryczne. Sala ta odzwierciedla potęgę i prestiż rodziny Lascaris oraz jej wpływy w lokalnej społeczności. Inne reprezentacyjne pomieszczenia pałacu, takie jak salon przyjęć czy biblioteka, również zachwycają bogactwem detali. 

Od momentu przekształcenia pałacu w muzeum, jego funkcja koncentruje się na prezentacji sztuki dekoracyjnej, zwłaszcza związanej z życiem arystokracji w XVII i XVIII wieku. Ekspozycje obejmują między innymi meble, porcelanę, gobeliny, oraz inne przedmioty codziennego użytku, które pozwalają zrozumieć, jak żyła elita Nicei w okresie baroku. Pałac posiada także bogatą kolekcję sztuki, która obejmuje zarówno obrazy, jak i rzeźby z epoki baroku. Wystawiane są tutaj dzieła lokalnych artystów oraz tych, którzy mieli wpływ na kształtowanie się kultury i sztuki regionu. 

Jednakże najbardziej unikalną częścią zbiorów pałacu jest jego kolekcja instrumentów muzycznych. Kolekcja ta, uznawana za jedną z najważniejszych we Francji, obejmuje setki instrumentów, w tym rzadkie i historyczne egzemplarze z XVII, XVIII i XIX wieku. Znajdują się tutaj instrumenty strunowe, dęte, klawiszowe, jak również egzemplarze unikatowe, które były używane przez arystokratów do muzyki kameralnej i koncertów dworskich. Szczególnie interesujące są egzemplarze instrumentów stworzonych przez znanych lutników, takich jak rodzina Stradivari czy Guarneri. Muzeum organizuje także wystawy czasowe, które koncentrują się na różnych aspektach muzyki i jej roli w kulturze arystokratycznej oraz liczne wydarzenia muzyczne.

Wystawa w Pałacu Lascaris

Musée Matisse

Jest to muzeum poświęcone twórczości Henriego Matisse’a, jednego z najwybitniejszych malarzy XX wieku. Matisse, pionier fowizmu, spędził znaczną część swojego życia na Lazurowym Wybrzeżu, a jego związki z Niceą były wyjątkowo silne. Muzeum prezentuje nie tylko obrazy artysty, ale także rysunki, rzeźby, ceramikę oraz przedmioty osobiste, które dają szeroki wgląd w rozwój jego twórczości na różnych etapach kariery. Samo muzeum znajduje się w dzielnicy Cimiez, w pięknym, historycznym budynku willi z XVII wieku, położonej wśród ogrodów z widokiem na miasto i Morze Śródziemne. 

Henri Matisse pierwszy raz przybył do Nicei w 1917 roku, po czym miasto natychmiastowo urzekło go swoją atmosferą, światłem i kolorami. Artystą z czasem osiadł w mieście na stałe, tworząc jedne z najważniejszych dzieł swojego życia właśnie w Nicei. Muzeum zostało oficjalnie otwarte w 1963 roku, dzięki donacji rodziny Matisse’a, która przekazała liczne prace artysty. Wraz z upływem lat kolekcja była regularnie powiększana, zarówno przez inne donacje, jak i zakupy dokonywane przez miasto oraz instytucje kulturalne.

Muzeum mieści się na terenie Villa des Arènes, pięknej, XVII-wiecznej willi położonej w dzielnicy Cimiez, znanej również z rzymskich ruin i ogrodów oliwnych. Budynek, który wcześniej pełnił różne funkcje, został przekształcony w przestrzeń muzealną, oferując nie tylko kontakt z twórczością Matisse’a, ale także wyjątkowe doświadczenie związane z architekturą i historią tego miejsca.

Musée Matisse posiada jedną z największych kolekcji dzieł Henriego Matisse’a na świecie, obejmującą wszystkie etapy jego kariery artystycznej. Kolekcja obejmuje najbardziej znane obrazy Matisse’a, które ilustrują jego przełomowe podejście do koloru i formy. Od wczesnych prac, gdzie widać wpływy impresjonizmu, po jego późniejsze, bardziej abstrakcyjne kompozycje, kolekcja ukazuje ewolucję stylu artysty.

Rysunki i szkice Matisse’a są następnym ważnym elementem jego twórczości, ponieważ artysta często korzystał z rysunku jako sposobu na eksperymentowanie z formą i przestrzenią. W muzeum znajdują się liczne szkice przygotowawcze do większych projektów, jak i samodzielne dzieła oparte na liniach i konturach.

Choć Matisse jest przede wszystkim znany jako malarz, jego prace rzeźbiarskie stanowią istotny element twórczości. W muzeum obejrzymy przykłady jego rzeźb, które często eksplorują te same tematy co jego malarstwo – formy, przestrzeń i ruch.

W późniejszych latach życia, kiedy zdrowie uniemożliwiało mu malowanie, Matisse zaczął tworzyć kolaże i wycinanki z kolorowego papieru. Technika ta, znana jako „gouaches découpées”, stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów jego twórczości. W muzeum znajduje się kilka przykładów tych prac, w tym niektóre z jego najbardziej znanych kompozycji.

Matisse eksperymentował również z ceramiką i projektowaniem tkanin. Jego prace ceramiczne, w tym wazony i talerze, pokazują jego zainteresowanie dekoracją i rzemiosłem, podczas gdy projekty tkanin odzwierciedlają jego nieustanne poszukiwanie nowych sposobów wyrażania się poprzez kolor i formę.

Henri Matisse jest uważany za jednego z najważniejszych artystów XX wieku i pioniera fowizmu, kierunku, który zrewolucjonizował podejście do koloru w malarstwie. Fowiści, z Matisse’em na czele, odrzucili naturalistyczne przedstawienia i zaczęli stosować intensywne, nierzeczywiste kolory, aby wywoływać emocje i tworzyć nowe, ekspresyjne formy. Jego późniejsza twórczość, w szczególności kolaże i wycinanki, wpłynęła na rozwój sztuki abstrakcyjnej i była jednym z głównych źródeł inspiracji dla innych artystów. Prace Matisse’a wykraczały poza tradycyjne techniki malarskie, eksperymentując z różnorodnymi formami sztuki – od malarstwa i rzeźby, po tkaniny, ceramikę i wycinanki, co czyni go artystą o szerokim spektrum zainteresowań artystycznych.

Muzeum Matisse

Musée National Marc Chagall

Natomiast to muzeum poświęcone jest twórczości Marka Chagalla, jednego z najwybitniejszych artystów XX wieku. Instytucja koncentruje się przede wszystkim na religijnych i biblijnych aspektach jego dzieł, prezentując największą na świecie kolekcję obrazów inspirowanych tematami religijnymi i duchowymi. Instytucja znajduje się w dzielnicy Cimiez, na północny Nicei, w otoczeniu spokojnych ogrodów. Cimiez to historyczna dzielnica, która przyciąga turystów nie tylko ze względu na swoje bogate dziedzictwo, ale także jako miejsce, w którym znajduje się wiele ważnych muzeów i zabytków, w tym rzymskie ruiny, katedra Notre-Dame-de-l’Assomption oraz niedawno opisane Musée Matisse.

Marc Chagall był jednym z najważniejszych artystów żydowskiego pochodzenia w XX wieku. Urodzony w 1887 roku w Witebsku, Chagall stworzył bogaty, symboliczny świat sztuki, w którym łączył tradycję żydowską, chrześcijańskie motywy religijne, a także surrealistyczne formy. Jego życie było pełne zawirowań, naznaczone II wojną światową i emigracją, jednak Nicea, do której przeniósł się w późniejszych latach, stała się dla niego przystanią i miejscem, gdzie kontynuował swoją twórczość.

Musée National Marc Chagall w Nicei powstało jako odpowiedź na potrzebę zgromadzenia i zaprezentowania szerokiej publiczności cyklu obrazów Chagalla, poświęconych Biblii. Cykl ten, który sam artysta określił jako „Biblię w obrazach”, był jego hołdem dla duchowych wartości i wpływów, jakie religia miała na jego twórczość. 

Chagall aktywnie uczestniczył w procesie tworzenia muzeum, pomagając w projektowaniu przestrzeni wystawienniczej i wybierając dzieła, które miały być zaprezentowane. Muzeum zostało otwarte 7 lipca 1973 roku w obecności samego artysty, który miał wówczas 86 lat.

Seria „Biblia w obrazach” składa się z 17 wielkich obrazów inspirowanych Starym Testamentem. Obrazy te, które Chagall zaczął tworzyć w latach 30. XX wieku, odzwierciedlają jego głęboką fascynację historiami biblijnymi oraz duchową refleksję nad rolą religii w ludzkim życiu. Wśród najważniejszych dzieł tego cyklu znajdują się:

-„Stworzenie Człowieka”, obraz przedstawiający moment stworzenia Adama i Ewy w niezwykle symboliczny sposób, z bogatą paletą kolorów i dynamicznymi formami.

-„Arka Noego”, gdzie Chagall w swoim charakterystycznym stylu interpretuje biblijną opowieść o potopie, ukazując zarówno dramatyczne wydarzenia, jak i nadzieję na nowy początek.

-„Mojżesz otrzymujący Tablice Prawa”. Obraz ten przedstawia Mojżesza trzymającego tablice z Dziesięcioma Przykazaniami, otoczonego silnym światłem, które symbolizuje boską obecność.

Wszystkie obrazy są wypełnione intensywnymi kolorami, fantastycznymi postaciami i symboliką, stanowiąc wyjątkowe połączenie sztuki nowoczesnej i duchowej refleksji. Chagall, który sam był głęboko wierzącym Żydem, czerpał inspirację z tradycji żydowskiej, ale jednocześnie poszukiwał uniwersalnych wartości i znaczeń, które mogłyby przemawiać do szerokiego kręgu odbiorców.

Kolejnym wspaniałym elementem kolekcji są witraże, które Chagall zaprojektował specjalnie dla muzeum. Witraże są umieszczone w centralnej sali muzeum i przedstawiają sceny z Księgi Rodzaju, Księgi Wyjścia i Pieśni nad Pieśniami. Każdy z nich opowiada historię biblijną w sposób charakterystyczny dla Chagalla, z użyciem jasnych barw, dynamicznych kompozycji i delikatnych form. Kolorowe szkła, oświetlone naturalnym światłem, potęgują duchowy wymiar całego muzeum.

Oprócz cyklu biblijnego i witraży, w muzeum znajduje się wiele innych prac Chagalla, w tym jego rysunki, litografie, akwarele oraz kilka rzeźb. Znajdują się tu również projekty kostiumów i scenografii, które Chagall stworzył na potrzeby baletów i oper. Kolekcja zawiera także osobiste pamiątki artysty, takie jak szkicowniki, listy oraz dokumenty, które pozwalają lepiej zrozumieć jego proces twórczy i życie prywatne. Dzięki tym artefaktom zobaczymy, jak Chagall tworzył swoje prace, jakie techniki i materiały stosował, a także jak zmieniała się jego twórczość na przestrzeni lat.

Sztuka Chagalla, zwłaszcza ta przedstawiana w Musée National Marc Chagall, pełna jest duchowej symboliki. Artysta, czerpiąc z tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej, tworzył prace, które odzwierciedlają jego głęboką wiarę oraz poszukiwanie uniwersalnych prawd. Jego obrazy są pełne alegorii, symboli religijnych, a także nawiązań do osobistych doświadczeń związanych z miłością, cierpieniem i nadzieją. Motywy biblijne, które dominują w muzeum, nie są jedynie ilustracjami religijnych historii, ale raczej wyrazem refleksji Chagalla nad kondycją człowieka, jego relacją z Bogiem i naturą świata. Artysta łączył w swoich pracach elementy surrealizmu, ekspresjonizmu oraz tradycyjnej sztuki żydowskiej.

.

Katedra św. Mikołaja (Cathédrale Saint-Nicolas)

Jest to znakomity przykład rosyjskiej architektury sakralnej na Lazurowym Wybrzeżu, szczególnie dzisiaj kontrowersyjnie odzwierciedlający głębokie związki pomiędzy Rosją a Niceą w XIX i XX wieku. Zbudowana na początku XX wieku, katedra stanowi symbol historycznych i kulturalnych więzi pomiędzy tymi dwoma krajami, a także duchowe centrum rosyjskiej społeczności w regionie.

W połowie XIX wieku Nicea stała się popularnym miejscem wypoczynku dla rosyjskiej szlachty i carskiej rodziny. Ciepły klimat, malownicze krajobrazy i zdrowotne walory tego regionu przyciągały licznych rosyjskich turystów, którzy szukali schronienia przed surowymi zimami w Rosji. W 1865 roku, w Nicei, zmarł następca tronu carskiego, Mikołaj Aleksandrowicz, najstarszy syn cara Aleksandra II. Aby uczcić pamięć młodego księcia, car Aleksander II zakupił działkę w Nicei, na której w 1868 roku wybudowano Kaplicę Mikołaja, w pobliżu miejsca, gdzie młody książę zmarł. Wkrótce jednak rosyjska społeczność w Nicei, rosnąca w liczebność, potrzebowała większej świątyni.

Projekt katedry, którą znamy dzisiaj, rozpoczął się na początku XX wieku, z inicjatywy cara Mikołaja II, wnuka cara Aleksandra II, który chciał stworzyć bardziej monumentalny obiekt sakralny, godny rosyjskiej tradycji prawosławnej i rosnącej liczby wiernych w Nicei. Prace nad budową katedry rozpoczęły się w 1903 roku i trwały do 1912 roku. W tym czasie Rosja była jednym z największych mocarstw europejskich, a budowa katedry miała również znaczenie symboliczne – była wyrazem prestiżu i potęgi rosyjskiego imperium.

Katedra św. Mikołaja została zaprojektowana przez rosyjskiego architekta Michaiła Preobrażenskiego, który nawiązywał do stylu charakterystycznego dla rosyjskich cerkwi z XVII wieku. Architektura budynku jest wyrazistym przykładem rosyjskiego stylu neobizantyjskiego, który czerpie inspirację z klasycznej architektury bizantyjskiej oraz typowych cech sakralnych budowli w Rosji. Cebulaste kopuły są jednym z najbardziej charakterystycznych elementów tego budynku, z centralną, największą kopułą otoczoną przez cztery mniejsze, co jest typowe dla prawosławnej architektury sakralnej. Kopuły są pokryte jaskrawymi zielono-niebieskimi dachówkami, co nadaje katedrze wyjątkowy wygląd i wyróżnia ją na tle innych budynków Nicei.

Fasada katedry ozdobiona jest detalami w stylu rosyjskim, takimi jak płaskorzeźby, ceramiczne płyty i mozaiki. Wiele z tych elementów nawiązuje do motywów religijnych i symbolicznych, związanych z prawosławną tradycją. Do środka wchodzimy przez portal wejściowy z licznymi dekoracjami przedstawiającymi sceny religijne i świętych.

Centralnym punktem wnętrza jest ikonostas, wykonany w tradycyjnym stylu rosyjskim, oddzielający nawę od prezbiterium. Ikonostas jest ozdobiony licznymi ikonami przedstawiającymi świętych, sceny z życia Jezusa i Matki Bożej, a także patronów świątyni. Freski i mozaiki w katedrze są doskonałym przykładem rosyjskiej sztuki sakralnej. Przedstawiają one zarówno sceny z Biblii, jak i tradycyjne wizerunki świętych prawosławnych, a także sceny z życia św. Mikołaja, patrona katedry. Św. Mikołaj, jako postać o ogromnym znaczeniu zarówno dla tradycji wschodniej, jak i zachodniej, jest często przedstawiany na freskach jako opiekun i patron biednych i potrzebujących.

Św. Mikołaj jest szczególnie ważnym patronem dla Rosjan, dlatego katedra poświęcona jego imieniu ma ogromne znaczenie symboliczne. Św. Mikołaj jest czczony zarówno w Kościele katolickim, jak i prawosławnym, ale w tradycji wschodniej odgrywa szczególną rolę jako opiekun dzieci, marynarzy i ubogich. Kult św. Mikołaja jest głęboko zakorzeniony w rosyjskiej duchowości, co znajduje odzwierciedlenie w licznych ikonach i dekoracjach poświęconych jego osobie. Katedra stanowi również ważny symbol relacji dyplomatycznych i kulturowych między Francją a Rosją (co szczególnie dzisiaj budzi kontrowersje).

Fasada Katedry

Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Współczesnej w Nicei (Musée d’Art Moderne et d’Art Contemporain) 

Muzeum nazywane w skrócie “MAMAC” gromadzi dzieła artystów reprezentujących różne nurty sztuki nowoczesnej i współczesnej, z naciskiem na ruchy artystyczne, które odegrały istotną rolę w XX i XXI wieku. Zlokalizowane w centrum miasta, muzeum znajduje się na granicy między historyczną częścią Nicei a nowoczesnymi obszarami urbanistycznymi. Jego nowoczesna forma wyraźnie kontrastuje z tradycyjną architekturą miasta, co podkreśla rolę muzeum jako przestrzeni dedykowanej sztuce nowoczesnej. Charakterystycznym elementem architektonicznym jest taras na dachu, z którego roztacza się wspaniały widok na Niceę i jej okolicę. Taras jest nie tylko miejscem, z którego można podziwiać panoramę miasta, ale także przestrzenią wykorzystywaną do organizacji wydarzeń kulturalnych i artystycznych.

Kolekcja koncentruje się głównie na sztuce powstałej od lat 50. XX wieku po czasy współczesne. Muzeum skupia się na przedstawieniu kluczowych ruchów artystycznych, które miały duży wpływ na rozwój sztuki współczesnej, takich jak pop-art, nowy realizm, minimalizm czy arte povera. Kolekcja MAMAC jest zróżnicowana i obejmuje zarówno obrazy, rzeźby, jak i instalacje artystyczne.

Nowy realizm miał szczególne znaczenie dla regionu Lazurowego Wybrzeża, a zwłaszcza dla Nicei. Został zainicjowany przez krytyka sztuki Pierre’a Restany’ego w 1960 roku, jako odpowiedź na rozwój społeczeństwa konsumpcyjnego i stawiał sobie za cel przedefiniowanie pojęcia rzeczywistości w sztuce. Jednym z najbardziej znanych artystów tego ruchu był Yves Klein, urodzony w Nicei, który zasłynął swoimi monochromatycznymi obrazami w charakterystycznym niebieskim kolorze, znanym jako International Klein Blue (IKB). W kolekcji MAMAC znajduje się wiele dzieł Kleina, w tym jego znane monochromy oraz „obrazy ogniowe”, w których artysta używał płomieni jako narzędzia artystycznego.

Pop-art, to kolejny ważny ruch reprezentowany w zbiorach muzeum. Kierunek pojawił się w latach 50. i 60. XX wieku i eksplorował tematykę związaną z kulturą masową, konsumpcją i mediami.  Artyści często sięgali po ikony popkultury, takie jak Marilyn Monroe, Coca-Cola czy komiksy, aby komentować społeczeństwo współczesne i jego zależność od mediów. W muzeum szczególnie liczne są prace Warhola, które odzwierciedlają jego fascynację reprodukcją i seryjnością, a także wykorzystanie w sztuce elementów reklamy i kultury popularnej. Przykładem może być seria portretów celebrytów, czy ikoniczne puszki z zupą Campbell’s.

W kolekcji MAMAC znajdują się również dzieła związane z minimalizmem oraz ruchem arte povera, który narodził się we Włoszech w latach 60. XX wieku. Minimalizm, charakteryzujący się prostotą form i ograniczeniem środków wyrazu, jest reprezentowany w muzeum przez takich artystów jak Donald Judd czy Dan Flavin. Arte povera, czyli „sztuka uboga”, była ruchem, który kwestionował tradycyjne wartości artystyczne i wykorzystywał surowe, często „biedne” materiały, takie jak kamienie, ziemia, drewno czy tkaniny. W MAMAC możemy podziwiać prace artystów tego ruchu, takich jak Mario Merz czy Giuseppe Penone.

Ponadto MAMAC organizuje regularnie wystawy czasowe, które prezentują dzieła współczesnych artystów z różnych zakątków świata. Wystawy  eksplorują nowe media, instalacje artystyczne, wideo, a także formy performatywne.

Wejście do muzeum

Bazylika Notre-Dame de Nice (Basilique Notre-Dame de Nice) 

Jest to największa świątynia katolicka w Nicei, położona w centrum miasta, przy jednej z głównych arterii – Avenue Jean Médecin. Historia świątyni jest ściśle związana z okresem, kiedy Nicea stała się częścią Francji. Wcześniej miasto należało do Królestwa Sardynii, a po traktacie w Turynie z 1860 roku, Nicea została zaanektowana przez Francję. W związku z tym władze miasta postanowiły nadać Nicei bardziej francuski charakter, co obejmowało budowę nowych budynków inspirowanych francuską architekturą. 

Świątynia została zbudowana w stylu neogotyckim, który czerpał inspirację z oryginalnej gotyckiej architektury średniowiecznej. W XIX wieku, we Francji, neogotyk stał się popularnym stylem architektonicznym, szczególnie w kontekście budowy kościołów i katedr. Celem było nawiązanie do przeszłości i podkreślenie trwałości katolickiej tradycji w obliczu szybkich zmian społecznych i politycznych tamtego okresu. Centralnym elementem bazyliki są dwie wysokie wieże o wysokości 65 metrów, zwieńczone iglicami. Na zewnątrz znajdziemy ozdoby charakterystyczne dla gotyku, takie jak wimpergi (trójkątne szczyty nad oknami i portalami), przypory oraz maswerkowe okna, które nadają budowli lekkości i dynamizmu. Centralnym punktem fasady jest ogromne okno rozetowe, które oświetla wnętrze kościoła i jest jednym z najpiękniejszych elementów bazyliki.

Plan bazyliki nawiązuje do klasycznych układów gotyckich, z długą nawą główną, która prowadzi do ołtarza. Nawa główna jest flankowana przez dwa rzędy wysokich, smukłych kolumn, które podtrzymują sklepienie krzyżowo-żebrowe, charakterystyczne dla stylu gotyckiego. Kolumny te dzielą wnętrze bazyliki na trzy nawy, a ich prostota i elegancja podkreślają charakter budowli. Wnętrze bazyliki jest skromne, z niewielką ilością dekoracji, co jest typowe dla neogotyckich kościołów we Francji, które często stawiały na architektoniczną czystość i harmonijną kompozycję przestrzeni. Jednak jednym z głównych elementów dekoracyjnych jest wspomniana już rozeta, która wypełniona jest kolorowym witrażem przedstawiającym sceny religijne. Witraże w bocznych oknach również stanowią ważny element dekoracyjny, nadając wnętrzu bazyliki charakterystyczną, mistyczną atmosferę.

Fasada Bazyliki Notre-Dame de Nice

Fort du Mont Alban

Jest to forteca położona na wzgórzu Mont Alban, które znajduje się między Niceą a Villefranche-sur-Mer, na Lazurowym Wybrzeżu. Zbudowany w XVI wieku, fort stanowi doskonały przykład renesansowej architektury militarnej i jest jedną z najbardziej znanych fortyfikacji w regionie. Z jego murów rozpościera się widok na wybrzeże Morza Śródziemnego, w tym na Zatokę Aniołów (Baie des Anges) w Nicei oraz port w Villefranche-sur-Mer.

Budowa Fortu du Mont Alban była odpowiedzią na potrzebę ochrony Nicei i Villefranche-sur-Mer przed inwazjami obcych wojsk. W XVI wieku, region ten był strategicznie ważny ze względu na swoje położenie na wybrzeżu Morza Śródziemnego, co czyniło go podatnym na ataki od strony morza. Fort został zbudowany w latach 1557-1560 na polecenie Emmanuela Philiberta, księcia Sabaudii, który chciał zabezpieczyć swoje włości po odzyskaniu Nicei i okolicznych terenów na mocy traktatu pokojowego z Francją. Architektem odpowiedzialnym za projekt fortu był Domenico Ponsello, włoski inżynier wojskowy specjalizujący się w nowoczesnych fortyfikacjach. Konstrukcja była częścią szerszego systemu obronnego, który obejmował również twierdzę w Villefranche-sur-Mer (Citadelle Saint-Elme) oraz inne fortyfikacje w regionie. Fort Mont Alban miał na celu zabezpieczenie wybrzeża i pełnił funkcję punktu obserwacyjnego oraz obronnego. Wzniesiony na wysokości około 220 metrów nad poziomem morza, zapewniał doskonałą widoczność na całe wybrzeże, co umożliwiało skuteczne monitorowanie ruchów nieprzyjacielskich flot.

Fort du Mont Alban ma kształt prostokąta o wymiarach 40 na 46 metrów, a jego mury osiągają grubość aż 1,5 metra, co miało chronić przed ostrzałem artyleryjskim. Konstrukcja została wykonana z kamienia, a jej masywne mury były przystosowane do odpierania ataków zarówno od strony morza, jak i lądu. Na czterech narożnikach fortu znajdują się charakterystyczne bastiony, które zapewniały obronę przed atakami z każdej strony. Bastiony były wyposażone w platformy strzelnicze, z których można było prowadzić ogień z dział. Fort był również otoczony fosą, co dodatkowo utrudniało dostęp dla potencjalnych najeźdźców. W centralnej części fortu znajduje się dziedziniec, wokół którego zlokalizowane są budynki mieszkalne i gospodarcze. Mieściły one między innymi koszary dla załogi, magazyny na amunicję i żywność, a także kaplicę. Dzięki samowystarczalnemu charakterowi, fort mógł przez dłuższy czas funkcjonować w izolacji, co było kluczowe w przypadku długotrwałego oblężenia.

Fort du Mont Alban odegrał kluczową rolę w obronie Nicei i okolic przez kilka stuleci. Jego strategiczne położenie i solidna konstrukcja sprawiły, że był jednym z najważniejszych punktów obronnych w regionie. Przez lata służył jako garnizon wojskowy, w którym stacjonowały oddziały odpowiedzialne za ochronę wybrzeża. W XVII wieku fort pełnił funkcję ważnej bazy obronnej podczas licznych konfliktów, w tym podczas wojen między Francją a Hiszpanią. W 1691 roku, podczas wojny francusko-sabaudzkiej, fort zdobyły francuskie wojska pod dowództwem marszałka Catinata, ale niedługo później fort został odbity przez Sabaudczyków. W XVIII wieku, w czasie wojen napoleońskich, fort stracił na znaczeniu jako baza wojskowa, a po zjednoczeniu Włoch i aneksji Nicei przez Francję w 1860 roku, stopniowo przestał pełnić funkcje militarne. Podczas II wojny światowej fort był ponownie wykorzystywany przez wojska, tym razem przez armię włoską, która okupowała Niceę po stronie Osi. Po wojnie fort przeszedł pod zarząd miasta Nicea i stał się zabytkiem o znaczeniu historycznym.

Obecnie Fort du Mont Alban jest jedną z najważniejszych atrakcji turystycznych Nicei, wpisaną na listę zabytków historycznych Francji. Dzięki swojemu położeniu na wzgórzu, fort gwarantuje niesamowite widoki na wybrzeże Morza Śródziemnego, w tym na Niceę, Zatokę Aniołów, port w Villefranche-sur-Mer oraz pobliskie góry. Z jego murów rozciąga się panoramiczny widok, jeden z najpiękniejszych w regionie Lazurowego Wybrzeża. Fort pełni również funkcję miejsca organizacji różnorodnych wydarzeń kulturalnych, warto więc sprawdzić czy nie dzieje się coś ciekawego podczas naszego pobytu w Nicei. 

Villa Masséna i Muzeum Masséna (Musée Masséna) 

Villa Masséna stanowi nie tylko przykład luksusowej architektury XIX-wiecznej, ale także symbol bogatego dziedzictwa kulturowego Lazurowego Wybrzeża. Wewnątrz znajduje się również muzeum, które dokumentuje historię Nicei oraz Lazurowego Wybrzeża, a także zawiera wystawy związane z kulturą i sztuką regionu.

Rezydencja została zbudowana w latach 1898–1901 na zlecenie księcia Victora d’Esslinga, wnuka słynnego generała André Massény, jednego z najbardziej zasłużonych dowódców armii Napoleona Bonaparte. Victor d’Essling pragnął stworzyć rezydencję, która odda splendor arystokracji europejskiej i będzie pasowała do prestiżu i piękna otaczającego ją regionu. Projektantem willi był renomowany architekt Hans-Georg Tersling, znany z pracy nad luksusowymi rezydencjami na Lazurowym Wybrzeżu. Tersling wybrał styl Belle Époque, który w tamtym czasie dominował w architekturze elit europejskich. Styl charakteryzuje się elegancją, finezją oraz nawiązaniami do stylów klasycznych, takich jak barok i renesans. Główne wejście do willi prowadzi przez portyk, podtrzymywany przez kolumny. Ogólna symetria budowli oraz jej harmonijne proporcje przywodzą na myśl klasyczne pałace arystokracji europejskiej. Wewnątrz liczne dekoracje, marmurowe posadzki, malowidła ścienne, złocenia i bogato dekorowane sufity świadczą o luksusie i wyszukanym smaku właścicieli. Willa była zaprojektowana z myślą o organizowaniu licznych przyjęć, balów i spotkań towarzyskich, co widać w przestronnych, reprezentacyjnych salonach oraz jadalniach.

W 1919 roku syn Victora d’Essling, André Masséna, przekazał willę miastu Nicea, pod warunkiem, że zostanie ona przekształcona w muzeum. Jego pragnieniem było upamiętnienie zarówno rodziny Masséna, jak i historii regionu. Od tego momentu Villa Masséna stała się Musée Masséna, które od 1921 roku jest otwarte dla publiczności. Kolekcje muzealne obejmują szeroki zakres eksponatów, od dzieł sztuki po przedmioty codziennego użytku, związane z historią regionu.

W muzeum znajduje się mnóstwo eksponatów dokumentujących historię Nicei, począwszy od czasów antycznych, poprzez średniowiecze, aż po epokę nowożytną. Szczególną uwagę poświęcono okresowi Belle Époque, który był czasem rozkwitu Nicei jako ekskluzywnego kurortu, odwiedzanego przez arystokrację i bogatych turystów z całej Europy. Znajdują się tu przedmioty codziennego użytku z tamtego okresu, a także fotografie dokumentujące życie elit na Lazurowym Wybrzeżu.

Muzeum posiada nie mniejszą kolekcję dzieł sztuki, w tym obrazów, rzeźb, grafik i innych dzieł artystycznych. Wiele z nich pochodzi z XIX i początku XX wieku, prezentując wpływ Lazurowego Wybrzeża na artystów z różnych zakątków Europy. Wystawy sztuki obejmują zarówno dzieła malarzy lokalnych, jak i twórców europejskich, którzy związani byli z Niceą.

Jako że André Masséna był jednym z najważniejszych generałów w armii Napoleona, muzeum poświęca część swoich zbiorów tematyce napoleońskiej. Można tu zobaczyć m.in. portrety Napoleona, pamiątki związane z kampaniami wojennymi, a także osobiste przedmioty należące do generała Massény.

Urokliwym elementem Masséna są jej ogrody, które rozciągają się wokół willi. Ogrody zostały zaprojektowane w stylu francuskiego parku pałacowego, z precyzyjnie zaplanowanymi alejkami, fontannami, rzeźbami oraz egzotyczną roślinnością. Architekt krajobrazu Édouard André, który zaprojektował ogrody, stworzył przestrzeń, która miała nie tylko zachwycać pięknem, ale także pełnić funkcję miejsca rekreacji dla gości willi. W ogrodach znajduje się kilka interesujących elementów architektonicznych, takich jak klasyczne pergole, fontanny oraz małe altanki, które stanowią ukłon w stronę romantycznego stylu Belle Époque. Ogród pełen jest różnorodnych roślin, w tym egzotycznych gatunków sprowadzanych z różnych zakątków świata, co dodaje mu niepowtarzalnego charakteru.

Plaże Nicei 

są jednym z najważniejszych elementów przyciągających turystów z całego świata na Lazurowe Wybrzeże (Côte d’Azur). Miasto, położone nad brzegiem Morza Śródziemnego, oferuje zarówno przepiękne krajobrazy, jak i bogatą infrastrukturę plażową, która spełnia oczekiwania osób poszukujących wypoczynku, aktywnego spędzania czasu, jak i luksusowych doświadczeń. Plaże w Nicei charakteryzują się przede wszystkim swoimi kamienistymi wybrzeżami, turkusową wodą i wyjątkową atmosferą śródziemnomorską. Poniżej znajduje się szczegółowy opis plaż w Nicei, ich charakterystyki, dostępnych atrakcji oraz różnorodności, które oferują.

Plaże Nicei są znane ze swoich kamieni, zwanych po francusku “galets”, które są charakterystycznym elementem krajobrazu tego regionu. Są to wygładzone, szare kamienie, mające średnicę od kilku centymetrów do kilkunastu. Kamienie te są naturalnym elementem wybrzeża, które zostało ukształtowane przez rzeki spływające z Alp. Plaże w Nicei rozciągają się wzdłuż całego wybrzeża miasta, dzięki czemu nie brakuje miejsca do relaksu nad wodą. Woda jest bardzo ciepła i wyjątkowo czysta, a jej kolor zmienia się od odcieni błękitu po głęboką turkusową zieleń, w zależności od światła i pory dnia.

Tak jak niemal wszędzie, plaże Nicei są podzielone na publiczne i prywatne. Publiczne plaże są dostępne dla każdego bez opłat. Najbardziej znane i polecane są:

-Plage du Centenaire, znajdująca się w centrum miasta, blisko słynnego Placu Masséna i promenady. Plaża zapewnia widoki na Zatokę Aniołów oraz Promenade des Anglais.

-Plage du Castel, położona na wschodnim krańcu Nicei, blisko Wzgórza Zamkowego (Colline du Château). Plaża jest nieco spokojniejsza niż inne plaże w centrum, będąc dobrym miejscem na odpoczynek z dala od tłumów.

-Plage de l’Opéra, znajdująca się niedaleko Opery Nicejskiej i wielu innych atrakcji miasta.

-Plage Lenval, położona na zachodnim krańcu Promenade des Anglais, należy do spokojniejszych plaż publicznych. Jest idealnym wyborem, jeśli szukamy nieco więcej przestrzeni i ciszy. 

Nicea słynie również z plaż prywatnych, które oferują luksusowe warunki do wypoczynku. Oto najbardziej polecane prywatne plaże:

-Plage Beau Rivage, jedna z najpopularniejszych prywatnych plaż w Nicei, położona tuż przy promenadzie. Oferuje eleganckie leżaki, obsługę kelnerską, a także możliwość zjedzenia obiadu czy kolacji w stylowej restauracji nad samym brzegiem morza. 

-Plage Castel, luksusowa plaża położona na wschodnim końcu Promenade des Anglais.  Posiada prywatne strefy z leżakami, parasolami, a także dostęp do restauracji z widokiem na morze. 

-Plage Ruhl, kolejna popularna plaża prywatna, która oferuje różne udogodnienia, w tym możliwość wynajęcia kabin, leżaków, oraz skorzystania z restauracji. 

-Plage Blue Beach, będąca jedną z najbardziej luksusowych plaż w Nicei, która oferuje leżaki, parasole, restaurację oraz możliwość uprawiania sportów wodnych, takich jak narty wodne czy windsurfing. 

Plaże w Nicei oferują różnorodne możliwości aktywnego spędzania czasu. Na licznych plażach prywatnych i niektórych publicznych możemy wynająć między innymi sprzęt do windsurfingu czy narty wodne. Dzięki krystalicznie czystej wodzie Morza Śródziemnego, plaże Nicei są idealne do snorkelingu. Wprawdzie Nicea nie oferuje tak bogatej fauny i flory podwodnej, jak bardziej egzotyczne miejsca, to jednak czysta woda umożliwia obserwację różnych gatunków ryb i podwodnych krajobrazów. Dla osób poszukujących wrażeń na wyższym poziomie, dostępne są również ekstremalne atrakcje takie jak paragliding. Lot nad Zatoką Aniołów zapewnia niesamowite widoki i emocje, a plaże Nicei są idealnym miejscem do startu.

Na plaży, nawet nie tak bardzo zatłoczonej

Les Ponchettes 

Jest to charakterystyczny obszar i zespół budynków w Nicei, położony wzdłuż Promenade des Anglais (Promenady Anglików). Obszar ten łączy w sobie zarówno funkcje rekreacyjne, jak i historyczne, a jego architektura i położenie czynią go jednym z rozpoznawalnych miejsc w mieście.

Historia tego obszaru sięga XVIII wieku, kiedy Nicea była jeszcze częścią Królestwa Sardynii. Pierwsze budynki w tym rejonie były prostymi domami rybackimi oraz magazynami, które służyły mieszkańcom miasta do przechowywania sprzętu rybackiego i innych towarów. Jednak w XIX wieku, wraz z rozwojem turystyki i wzrostem znaczenia Nicei jako prestiżowego miejsca wypoczynku dla arystokracji europejskiej, obszar Les Ponchettes zaczął się zmieniać. Wiele pierwotnych budynków zostało przekształconych lub zastąpionych nowymi, bardziej reprezentacyjnymi konstrukcjami.

Architektura Les Ponchettes jest wyjątkowa ze względu na swoje położenie oraz funkcję. Budynki te są zorientowane bezpośrednio w stronę morza, a ich niska zabudowa, płaskie dachy oraz prostota formy wyróżniają je na tle innych budynków w okolicy.

Wiele wydarzeń kulturalnych w Nicei odbywa się w pobliżu Les Ponchettes, zwłaszcza w sezonie letnim, kiedy promenada staje się tętniącą życiem przestrzenią publiczną. W budynkach Les Ponchettes mieści się także kilka ważnych instytucji kulturalnych. 

Tuż przy Les Ponchettes rozciąga się jedna z najpopularniejszych plaż Nicei, Plaża Ponchettes. Znajduje się ona na wschodnim krańcu Promenade des Anglais, tuż u podnóża Colline du Château (Wzgórza Zamkowego). Plaża ta mimo iż nie jest piaszczysta, cieszy się dużą popularnością wśród miłośników kąpieli morskich i słonecznych. Woda jest tu czysta. Ponadto, dzięki swojemu położeniu, Plaża Ponchettes jest idealnym miejscem do obserwowania wschodów i zachodów słońca. Wzdłuż plaży znajdują się również liczne bary i restauracje, które serwują lokalne specjały kuchni prowansalskiej i śródziemnomorskiej. 

Les Ponchettes i Promenada Anglików

Villa Ephrussi de Rothschild

Wszystko zaczęło się, gdy arystokratka i milośniczka sztuki, Béatrice Ephrussi de Rothschild, postanowiła zbudować sobie siedzibę godną dziedziczki jednego z najbogatszych rodów Europy. Miejsce, które wybrała, to półwysep Cap-Ferrat – dość odludna lokalizacja jak na ówczesne czasy, jednak łatwo dostępna zarówno z Nicei czy Monako.

Willa została zaprojektowana w stylu inspirowanym włoskimi i francuskimi rezydencjami renesansowymi. Prace budowlane trwały od 1907 do 1912 roku, a ich efektem jest budynek o harmonijnych proporcjach, z loggiami, arkadami i wyraźnymi wpływami stylu belle époque. Każde pomieszczenie ma własny charakter i wyraźny zamysł kuratorski, co nie dziwi, biorąc pod uwagę, że baronessa osobiście nadzorowała wystrój.

Na zwiedzających czeka kilka sal reprezentacyjnych – między innymi Salon Różowy z gobelinami, Salon Małpi z porcelanowymi figurkami z manufaktury Meissen oraz elegancka jadalnia ozdobiona porcelaną z Sèvres. W apartamentach prywatnych uwagę przyciągają kolekcje miniaturowych mebli, biżuterii i porcelany, a także osobliwa sala inspirowana sztuką chińską. Całość uzupełniają obrazy z XVIII wieku (Fragonard, Boucher), rzeźby i tapiserie sprowadzane z całej Europy. Warto przy tym zauważyć, że Béatrice była nie tylko kolekcjonerką – miała też znakomite rozeznanie w tym, co kupowała. Dlatego też część zbiorów to dzieła rzadkie, często unikatowe.

Kolejnym aspektem wyróżniającym tą posiadłość na tle innych arystokratycznych rezydencji, są rozległe ogrody. W rzeczywistości to dziewięć tematycznych przestrzeni ogrodowych, które otaczają willę z każdej strony. Największe wrażenie robi ogród francuski, zaprojektowany w taki sposób, by oglądany z tarasu wyglądał jak pokład statku. Widać stąd zarówno zatokę Villefranche, jak i Beaulieu. W ogrodzie ustawiono kopię Świątyni Miłości inspirowaną wersją z Wersalu. Inne ogrody – hiszpański z fontannami i palmami, włoski z monumentalnymi schodami, japoński z kamiennym mostkiem i symboliką zen, czy prowansalski z oliwkami i lawendą – tworzą tutaj prawdziwe muzeum botaniczne na świeżym powietrzu.

Całość została uznana przez francuskie Ministerstwo Kultury za „Jardin Remarquable”, czyli ogród o szczególnych walorach historycznych i estetycznych. W sezonie letnim odbywa się także Nocturnes, czyli wieczorne zwiedzanie ogrodów przy świetle lampionów, z muzyką na żywo i możliwością zamówienia kolacji. 

Warto również wspomnieć o praktycznych aspektach. Dojazd z Nicei jest prosty – możemy skorzystać z autobusu miejskiego, pociągu do pobliskiego Beaulieu-sur-Mer, albo przyjechać samochodem (na miejscu jest bezpłatny parking). Willa oferuje audio-przewodniki w kilku językach, a także małą herbaciarnię z tarasem.

Ogród i Willa Rotschildów

Fabryka perfum Fragonard 

Marka Fragonard od ponad stu lat jest synonimem luksusu, elegancji i doskonałości w rzemiośle perfumeryjnym. Sama nazwa nawiązuje do słynnego malarza z XVIII wieku, Jean-Honoré Fragonarda, pochodzącego z tego regionu. Miasto Grasse, gdzie znajduje się główna fabryka Fragonard, jest uznawane za światową stolicę perfum. Historia perfumiarstwa w Grasse sięga średniowiecza, kiedy to miejscowe zakłady garbarskie zaczęły używać olejków eterycznych do perfumowania skór. W XVII wieku Grasse zaczęło specjalizować się w uprawie kwiatów i produkcji olejków, co zapoczątkowało złoty wiek miasta jako centrum przemysłu perfumeryjnego.

Początek wycieczki rozpoczyna się zazwyczaj od wprowadzenia do historii marki Fragonard oraz opowieści o rozwoju perfumerii w regionie Grasse. Przewodnik wyjaśnia, jak miasto stało się centrum produkcji perfum już w XVII wieku, kiedy to lokalni rzemieślnicy zaczęli używać olejków eterycznych do perfumowania skór, a później stworzyli niezależny przemysł perfumeryjny.  Marka Fragonard swoją nazwę zawdzięcza malarzowi Jean-Honoré Fragonardowi, który był związany z regionem Grasse i zyskał sławę w XVIII wieku. Wycieczka często zaczyna się od krótkiego omówienia, jak ten związek historyczny wpłynął na założenie fabryki w 1926 roku przez Eugène’a Fuchsa. Poznamy również historię rodziny Fuchs, która prowadzi markę od pokoleń, oraz filozofię produkcji.

Pierwszym miejscem, które zobaczymy po wprowadzeniu, jest sala destylacji. Tutaj prezentowane są tradycyjne aparaty do destylacji parowej, które są używane do ekstrakcji olejków eterycznych z roślin. Przewodnicy szczegółowo wyjaśniają proces destylacji, podkreślając, jak z parą wodną wydobywane są z kwiatów ich esencje. Ten etap produkcji jest kluczowy, gdyż od jakości esencji zależy ostateczny zapach perfum.

Dalej zobaczymy nowoczesne laboratoria, gdzie współcześni perfumiarze, nazywani „nosami”, tworzą nowe kompozycje zapachowe. To niezwykle fascynujący etap, ponieważ pokazuje, jak tradycyjne techniki łączą się z nowoczesnymi badaniami i jak skomplikowany jest proces komponowania zapachów. Perfumiarze Fragonard wykorzystują swoje wieloletnie doświadczenie i wiedzę, aby stworzyć unikalne i zrównoważone perfumy.

Kolejnym etapem zwiedzania jest obserwacja procesu maceracji, podczas którego mieszanki olejków eterycznych są rozpuszczane w alkoholu i dojrzewają przez kilka tygodni lub nawet miesięcy. W tym czasie zapachy stają się bardziej harmonijne i intensywne. Przewodnicy wyjaśniają, jak ważny jest czas maceracji i jak wpływa on na ostateczną jakość perfum.

Po etapie maceracji perfumy są gotowe do butelkowania. W fabryce Fragonard zobaczymy linie produkcyjne, na których perfumy są napełniane do butelek, a następnie pakowane. Choć proces ten w dużej mierze jest zmechanizowany, firma wciąż kładzie duży nacisk na ręczne wykończenie i kontrolę jakości, co gwarantuje, że każdy produkt opuszczający fabrykę jest perfekcyjny.

Muzeum Fragonard, to integralna część zwiedzania. Znajduje się tu kolekcja historycznych flakonów, narzędzi i przedmiotów związanych z perfumiarstwem, które prezentują rozwój przemysłu perfumeryjnego na przestrzeni wieków. Eksponaty obejmują zarówno antyczne flakony, jak i stare urządzenia do produkcji perfum, które były używane w poprzednich wiekach. W muzeum zobaczymy również  kolekcję poświęconą tradycyjnym technikom produkcji perfum, a także wystawy czasowe, które koncentrują się na specyficznych aspektach rzemiosła perfumeryjnego, takich jak historia flakonów, ikonografia perfum czy symbolika zapachów w kulturze.

Unikalną atrakcją są warsztaty tworzenia perfum. Mamy możliwość wcielenia się w rolę perfumiarza i stworzenia własnej, unikalnej kompozycji zapachowej. Pod okiem doświadczonych specjalistów nauczymy się, jak połączyć różne nuty zapachowe, aby stworzyć harmonijny zapach. Otrzymamy zestaw próbników olejków eterycznych i mogą samodzielnie eksperymentować z tworzeniem własnych perfum, które zabierają na pamiątkę. 

Po zakończeniu zwiedzania będziemy mieli okazję odwiedzić sklep fabryczny, gdzie dostępne są szerokie gamy perfum, kosmetyków, mydeł i innych akcesoriów produkowanych przez Fragonard. Sklep oferuje nie tylko klasyczne kompozycje zapachowe Fragonard, ale również limitowane edycje, które są dostępne wyłącznie w fabryce. 

Całe zwiedzanie Fabryki Fragonard jest nie tylko edukacyjną podróżą przez świat perfum, ale także intensywnym doświadczeniem zapachowym. Przez cały czas zwiedzający są otoczeni różnorodnymi zapachami, które unoszą się w powietrzu, od świeżych nut cytrusowych po głębokie, kwiatowe i drzewne akordy. Dla wielu gości jest to zmysłowe i inspirujące doświadczenie, które pozostaje w pamięci na długo.

.

Villefranche-sur-Mer 

Tuż za granicą Nicei znajduje się Villefranche-sur-Mer – nieduże miasteczko o wyraźnie odmiennym charakterze niż jego większy sąsiad. Mimo że znajduje się na trasie licznych jednodniowych wycieczek turystycznych, wciąż zachowuje swój lokalny rytm i pewną niezależność od masowego ruchu turystycznego. Miasto rozciąga się na stoku opadającym w stronę zatoki. Sama topografia wyznacza tu układ – wąskie uliczki prowadzą kręto w dół od stacji kolejowej do portu, mijając po drodze kamienice, kościoły i dziesiątki bram z charakterystycznymi niebieskimi lub zielonymi okiennicami. Najstarsza część Villefranche to klasyczne „vieux village”, dzielnica z labiryntem kamiennych alejek, sklepików i niewielkich galerii sztuki.

Wzdłuż brzegu ciągnie się nabrzeże z mariną, kawiarniami i kilkoma restauracjami specjalizującymi się w owocach morza. Natomiast na północ od centrum rozciąga się Plage des Marinières. Jest znacznie przyjemniejsza niż większość plaż w samej Nicei – żwirowo-piaszczysta, z łagodnym zejściem do wody. Mniej uczęszczana jest mniejsza Plage de la Darse przy marinie – dobra na spokojniejszy odpoczynek lub kąpiel przy skałach.

Z praktycznego punktu widzenia: do Villefranche-sur-Mer najlepiej dojechać pociągiem z Nicei – podróż trwa 7 minut, a stacja znajduje się tuż nad zatoką. Samochodem dojazd jest prosty, ale parkingi bywają zatłoczone w szczycie sezonu. Komunikacja miejska (autobusy linii 15, 80) również łączy miasto z Niceą i Monako. 

Zatoka z mnóstwem jachtów

Cytadela Saint-Elme 

Choć Villefranche ma zaledwie kilka tysięcy mieszkańców, może się pochwalić bardzo ciekawą cytadelą. Jej budowa rozpoczęła się w połowie XVI wieku, kiedy to księstwo Sabaudii (ówczesny właściciel tych terenów) zdecydowało się zabezpieczyć wybrzeże przed atakami morskimi. Zaprojektowana na planie czworoboku z czterema bastionami, cytadela stanowi przykład ówczesnych rozwiązań fortyfikacyjnych – niskie, masywne mury miały wytrzymywać ostrzał artyleryjski, a system bastionów umożliwiał skuteczną obronę z wielu kierunków.

Twierdza była wykorzystywana do celów militarnych przez kolejne wieki. Przechodziła z rąk do rąk, zgodnie z dynamiczną historią regionu. Po włączeniu Nicei i okolic do Francji w 1860 roku cytadela pozostała pod kontrolą armii, aż do momentu, gdy jej znaczenie militarne przestało być istotne. W latach 60. XX wieku przekazano ją miastu Villefranche-sur-Mer, które rozpoczęło stopniowy proces przekształcania tego potężnego kompleksu w przestrzeń publiczną.

Od 1981 roku cytadela jest siedzibą ratusza oraz miejscem, gdzie mieszczą się trzy muzea: Musée Volti, Musée Goetz-Boumeester oraz Musée de l’Histoire et des Archives. Co istotne, wstęp do całego kompleksu muzealnego jest bezpłatny, a budynki są ogólnodostępne przez większość roku. 

Pierwszym z muzeów jest Musée Volti, poświęcone rzeźbiarzowi Antoniucciemu Voltigerno, znanemu pod pseudonimem Volti. Artysta ten tworzył głównie kobiece akty – masywne, wyraziste sylwetki, rzeźbione w brązie, miedzi i terakocie. Wystawa umieszczona jest w dawnych kamiennych kazamatach cytadeli, co nadaje ekspozycji surowego, niemal klasztornego charakteru. Przestrzenie nie zostały przebudowane – ich ciężar, chłód i półmrok kontrastują z obłością i miękkością form rzeźbiarskich, tworząc ciekawe połączenie. Rzeźby nie są zamknięte w gablotach, a ustawiono je w sposób przypominający aranżację plenerową, dając możliwość oglądania ich z różnych perspektyw.

Drugą przestrzenią muzealną jest Musée Goetz-Boumeester, dedykowane twórczości artystycznej duetu Henri Goetz i Christine Boumeester. To muzeum ma charakter bardziej nowoczesny, a jego ekspozycja skupia się na abstrakcji, surrealizmie i eksperymentach formalnych XX wieku. Henri Goetz był znanym artystą i grafikiem, a także wynalazcą techniki „carborundum print”, stosowanej przez takich twórców jak Joan Miró. Z kolei Christine Boumeester była związana z ruchem surrealistycznym, a jej obrazy i rysunki cechują się poetyckością i lekką abstrakcją. Ponadto, a muzeum zobaczymy nie tylko ich prace, ale również dzieła artystów, z którymi współpracowali lub się przyjaźnili – między innymi Picassa, Picabii, Hartunga czy Maxa Ernsta. Całość stanowi ciekawą panoramę sztuki awangardowej drugiej połowy XX wieku.

Trzecie muzeum – Musée de l’Histoire et des Archives – pełni funkcję bardziej lokalną i dokumentacyjną. Gromadzi eksponaty związane z historią Villefranche-sur-Mer i regionu. Znajdują się tu między innymi militaria, fotografie, pamiątki z czasów II wojny światowej (głównie związane z obecnością francuskich i amerykańskich wojsk), modele statków oraz przedmioty codziennego użytku z przeszłości. Jedna z sal poświęcona jest Jeanowi Cocteau, który był związany z regionem i zostawił po sobie wiele śladów artystycznych na Lazurowym Wybrzeżu. W muzeum możemy również zapoznać się z dokumentami urbanistycznymi oraz archiwaliami pokazującymi rozwój miasta na przestrzeni wieków.

Na terenie cytadeli znajduje się też Kaplica św. Elme, dawna świątynia wojskowa, która została przekształcona w galerię wystaw czasowych. Jej architektura jest prosta, z kamiennymi murami, półokrągłym sklepieniem i niewielkimi oknami, dostosowana do surowego charakteru wojskowego kompleksu. Wnętrze zachowało część pierwotnych elementów, między innymi freski z XVIII wieku oraz nisze ze statuami świętych, w tym patrona kaplicy – świętego Elme (znanego też jako Erasmus), uważanego za opiekuna marynarzy i ludzi morza.

Z czasem kaplica przestała być użytkowana religijnie i została przekształcona w przestrzeń wystawienniczą. Obecnie służy jako miejsce czasowych ekspozycji artystycznych, najczęściej prezentowane są tam prace lokalnych twórców, fotografie, malarstwo współczesne, grafiki, a także instalacje tematyczne związane z dziedzictwem regionu. Wystawy w kaplicy zmieniają się kilka razy w roku, a wstęp na nie, podobnie jak do pozostałych muzeów cytadeli, jest bezpłatny.

Villefranche widziane wieczorem z Cytadeli