Od Katedry do Archipelagu – Odkrywamy Helsinki

Twierdza Suomenlinna 

Znajdująca się na sześciu wyspach położonych u wejścia do portu w Helsinkach, twierdza została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1991 roku jako wyjątkowy przykład XVIII-wiecznej architektury wojskowej.

Budowę twierdzy rozpoczęto w 1748 roku, kiedy Finlandia była częścią Królestwa Szwecji. Celem budowy było wzmocnienie obrony przeciwko Rosji, która stanowiła zagrożenie dla Szwecji w tej części Bałtyku. Projektantem twierdzy był szwedzki oficer Augustin Ehrensvärd, który stworzył fortecę na wzór tzw. fortec gwiazdowych, popularnych w Europie w XVIII wieku.

W okresie szwedzkim twierdza nosiła nazwę Sveaborg, co oznacza „Szwedzka Twierdza”. Była jednym z kluczowych elementów szwedzkiej obrony w rejonie Morza Bałtyckiego. Mimo swojego strategicznego położenia i potężnych umocnień, twierdza została poddana bez walki armii rosyjskiej w 1808 roku podczas wojny fińskiej. Rok później Finlandia została włączona do Imperium Rosyjskiego jako autonomiczne Wielkie Księstwo Finlandii, a Suomenlinna stała się twierdzą rosyjską.

Pod rosyjskim panowaniem twierdza była stale modernizowana i rozbudowywana, jednak nigdy nie odegrała decydującej roli w żadnej dużej bitwie. W czasie wojny krymskiej w 1855 roku twierdza była ostrzeliwana przez flotę angielsko-francuską, jednakże nie przyniosło to większych zniszczeń.

Po uzyskaniu przez Finlandię niepodległości w 1917 roku, twierdza otrzymała fińską nazwę Suomenlinna, co oznacza „Fińska Twierdza”, jako symbol narodowej dumy. W XX wieku forteca stopniowo traciła na znaczeniu wojskowym i została przekształcona w teren rekreacyjny oraz miejsce o znaczeniu historycznym.

Suomenlinna jest unikalnym kompleksem składającym się z wielu bastionów, murów obronnych, magazynów, koszar, a także budynków mieszkalnych. Twierdza została zaprojektowana zgodnie z koncepcją fortyfikacji bastionowych, co oznacza, że jej mury i bastiony układają się w formę gwiazdy, co miało na celu maksymalizację obrony przed artylerią przeciwnika.

Co ciekawe, Suomenlinna jest nie tylko atrakcją turystyczną, ale także miejscem zamieszkania. Na jej wyspach mieszka około 800 stałych mieszkańców.

Suomenlinna jest także miejscem organizacji licznych wydarzeń kulturalnych, takich jak koncerty, festiwale i wystawy. Na terenie twierdzy działa kilka muzeów, w tym Muzeum Ehrensvärda, które opowiada o historii fortecy oraz życiu jej budowniczego, a także Muzeum Wojskowe, przedstawiające historię fińskich sił zbrojnych.

Dzięki swojej malowniczej lokalizacji, Suomenlinna jest także popularnym miejscem na spacery, pikniki i wypady weekendowe. W sezonie letnim wyspy są chętnie odwiedzane przez mieszkańców Helsinek i turystów, którzy chcą cieszyć się spokojną atmosferą oraz pięknymi widokami na archipelag helsiński.

Twierdza od strony wody

Muzeum Suomenlinna

Twierdza Suomenlinna, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, stanowi nie tylko atrakcję turystyczną, ale także ważne dziedzictwo fińskiej historii.

Historia Suomenlinny sięga połowy XVIII wieku, kiedy Finlandia była częścią Królestwa Szwecji. W 1747 roku Szwecja zdecydowała o budowie fortecy, która miała chronić region Bałtyku przed ekspansjonistycznymi zapędami Rosji. Prace nad twierdzą rozpoczęły się w 1748 roku pod kierownictwem utalentowanego szwedzkiego generała i inżyniera, Augusta Ehrensvärda. Forteca została zaprojektowana jako kompleks składający się z kilku wysp, z murami obronnymi, bastionami, koszarami i infrastrukturą portową. Ehrensvärd miał na celu stworzenie nie tylko twierdzy wojskowej, ale także społeczności, która mogłaby samowystarczalnie funkcjonować w czasie oblężenia.

Przez dekady Suomenlinna była jednym z kluczowych elementów obrony Szwecji przed Rosją. Jednak w 1808 roku, podczas wojny fińskiej między Szwecją a Rosją, twierdza została przekazana Rosji bez walki. Od tego momentu, przez ponad sto lat, Suomenlinna była kontrolowana przez Imperium Rosyjskie i pełniła funkcję bazy wojskowej, która broniła rosyjskich interesów w regionie Morza Bałtyckiego.

W 1917 roku Finlandia odzyskała niepodległość, a Suomenlinna, po krótkim okresie związanym z wojną domową, stała się częścią nowego państwa fińskiego. Twierdza przestała pełnić swoją funkcję militarną po II wojnie światowej, a obecnie stanowi jedno z najważniejszych miejsc historycznych i turystycznych w Finlandii. W 1991 roku Suomenlinna została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO, co podkreśla jej wyjątkowe znaczenie kulturowe i historyczne.

Muzeum Suomenlinna znajduje się na głównej wyspie archipelagu fortecy, Iso Mustasaari. Dokumentuje różne aspekty jej historii, w tym jej militarne, kulturowe i społeczne dziedzictwo. Muzeum mieści się w dawnym budynku koszarowym i magazynowym, który został przekształcony w przestrzeń muzealną.

Lokalizacja muzeum na terenie twierdzy jest idealna dla odwiedzających, ponieważ umożliwia jednoczesne zwiedzanie zarówno ekspozycji muzealnych, jak i samych fortyfikacji. Spacerując po wyspach, można zobaczyć imponujące mury obronne, bastiony, działobitnie oraz inne zabytkowe budynki wojskowe.

Pierwsza część ekspozycji poświęcona jest budowie Suomenlinny i jej początkowym funkcjom militarnym pod rządami Szwecji. Obeejrzymy oryginalne plany fortecy wykonane przez Augusta Ehrensvärda, modele przedstawiające różne etapy budowy, a także narzędzia używane przez inżynierów i robotników. W tej części muzeum znajduje się również wiele informacji o samym Ehrensvärdzie, jego życiu, wizji oraz wkładzie w architekturę wojskową. Polecam też zwrócić uwagę na kolekcję modeli fortecy, które ukazują rozwój i rozbudowę twierdzy na przestrzeni lat. Modele te przedstawiają różne fazy budowy, w tym oryginalny plan Ehrensvärda oraz późniejsze modyfikacje. 

Druga część ekspozycji koncentruje się na okresie rosyjskim (1808-1917), kiedy forteca była częścią systemu obronnego Imperium Rosyjskiego. Muzeum dokumentuje zmiany, jakie zaszły w samej fortecy pod rządami rosyjskimi, w tym rozbudowę i modernizację systemu obronnego. Muzeum prezentuje również informacje o życiu codziennym w twierdzy, w tym o relacjach między rosyjskimi żołnierzami a lokalną ludnością fińską.

Kolejna część wystawy poświęcona jest okresowi fińskiej wojny domowej (1918) oraz roli, jaką Suomenlinna odegrała podczas II wojny światowej. Muzeum dokumentuje strategiczne znaczenie fortecy w czasie działań wojennych. Liczny sprzęt wojskowy, dokumenty oraz fotografie ukazują życie na twierdzy w tym burzliwym okresie.

Kolejnym ciekawym aspektem muzeum jest przedstawienie codziennego życia w twierdzy na przestrzeni wieków. Oprócz militarnego znaczenia, Suomenlinna była i jest nadal miejscem zamieszkania dla wielu ludzi – zarówno żołnierzy, jak i cywilów. Muzeum prezentuje rekonstrukcje wnętrz koszarowych i mieszkalnych, które ukazują, jak wyglądało życie w twierdzy na przestrzeni dziejów. Liczne meble i przedmioty codziennego użytku przybliżają tajniki  życia na terenie twierdzy.

Muzeum oferuje również filmy i prezentacje multimedialne, przybliżające historię twierdzy. Bardzo ciekawy jest krótki film dokumentalny przedstawiający historię Suomenlinny od momentu jej założenia aż po współczesność. 

Działa przed twierdzą

Muzeum Ehrensvärda (Ehrensvärdin museo) 

Postaci jednego z najważniejszych bohaterów militarno-historycznych kraju, Augusta Ehrensvärda. Znajdujące się na Suomenlinnie, archipelagu i twierdzy położonej na przedmieściach Helsinek, muzeum odgrywa kluczową rolę w przybliżaniu historii Finlandii, Szwecji oraz samej fortecy Suomenlinna, wpisanej na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Augustin Ehrensvärd był jednym z najwybitniejszych dowódców wojskowych i inżynierów w historii Szwecji i Finlandii. Urodził się w 1710 roku w Szwecji i szybko wspiął się na szczyty kariery wojskowej, stając się jednym z głównych architektów szwedzkich fortyfikacji. Najbardziej znany jest jednak z zaprojektowania i nadzorowania budowy twierdzy Suomenlinna, która miała chronić Szwecję przed zagrożeniem ze strony Rosji.

Ehrensvärd był nie tylko wojskowym, ale także utalentowanym artystą, który zostawił po sobie wiele szkiców i rysunków dokumentujących budowę twierdzy oraz sceny z życia wojskowego. Jego podejście do budowy fortyfikacji było innowacyjne – twierdza była zaprojektowana jako wielopoziomowy system obronny, który obejmował zarówno mury obronne, jak i bazy morskie. Dzięki temu Suomenlinna stała się jednym z najważniejszych punktów obronnych na Morzu Bałtyckim.

Po śmierci Ehrensvärda w 1772 roku został pochowany na Suomenlinnie, a jego grób, zaprojektowany przez króla Szwecji Gustawa III, znajduje się w pobliżu muzeum. 

Muzeum Ehrensvärda znajduje się w dawnym domu komendanta na Suomenlinnie, który pełnił funkcję rezydencji dowódców twierdzy. Budynek ten jest klasycznym przykładem XVIII-wiecznej architektury wojskowej, a jego wnętrza zostały pieczołowicie odrestaurowane, aby oddać ducha epoki. Jako dawna kwatera główna dowódców, budynek ten ma ogromne znaczenie historyczne i oferuje unikalne spojrzenie na życie wojskowych oraz ich rodzin w XVIII i XIX wieku.

Muzeum Ehrensvärda koncentruje się głównie na postaci Augutina Ehrensvärda, jego życiu, pracy oraz na historii samej fortecy Suomenlinna. W kolekcji muzeum znajduje się wiele unikalnych artefaktów, które przybliżają życie wojskowe i codzienne życie na twierdzy w XVIII wieku. 

Bardzo bogata jest kolekcja dzieł sztuki, w tym portretów wykonanych przez samego Augustina Ehrensvärda, który był również utalentowanym malarzem i rysownikiem. Portrety te przedstawiają dowódców wojskowych, oficerów marynarki oraz członków rodziny królewskiej. Ehrensvärd, będąc artystą, stworzył wiele szkiców oraz akwarel, które ukazują zarówno architekturę twierdzy, jak i sceny batalistyczne.

Muzeum posiada także bogatą kolekcję broni z XVIII i XIX wieku, w tym szable, miecze, muszkiety oraz broń palną używaną przez żołnierzy stacjonujących na Suomenlinnie. Ekspozycja broni jest wzbogacona o opisy i informacje na temat technik wojskowych stosowanych w czasie budowy twierdzy oraz w późniejszych bitwach, jakie miały miejsce w regionie bałtyckim.

Warto również obejrzeć modele twierdzy Suomenlinna, które ukazują różne etapy jej rozwoju. Ehrensvärd był znanym architektem wojskowym i wiele z jego oryginalnych planów oraz rysunków fortyfikacyjnych można podziwiać w muzeum. Modele te ukazują zarówno oryginalne plany Ehrensvärda, jak i późniejsze rozbudowy fortecy dokonane przez wojska rosyjskie po przejęciu twierdzy w 1808 roku.

W muzeum znajdują się również oryginalne meble z epoki, które odtwarzają wnętrza, w jakich mieszkała rodzina dowódców. Dzięki temu zobaczymy jak wyglądało życie codzienne na twierdzy w XVIII wieku, zarówno w kontekście wojskowym, jak i cywilnym. 

Kolekcja obejmuje także liczne pamiątki związane z samym Augustinem Ehrensvärdem oraz jego rodziną. Wśród nich znajdują się przedmioty osobiste, takie jak jego dzienniki, listy oraz szkice, które ukazują go nie tylko jako wojskowego, ale także jako człowieka o szerokich zainteresowaniach artystycznych i naukowych.

.

Muzeum Zabawek w Helsinkach (Helsingin Lelumuseo) 

Jest to wyjątkowe miejsce, które przeniesie nas w magiczny świat dzieciństwa, pełen nostalgii i fascynacji. Muzeum posiada bogaty zbiór zabawek pochodzących z różnych epok, kultur i krajów.

Ważną część kolekcji stanowią lalki, które są eksponowane w różnych stylach i rozmiarach. Najstarsze lalki w kolekcji pochodzą z XIX wieku, a niektóre z nich wykonane są z materiałów takich jak porcelana czy papier-mâché. Muzeum posiada także rzadkie egzemplarze wykonane ręcznie, które były używane przez dzieci w domach bogatych rodzin. Bardzo ciekawe są lalki w tradycyjnych strojach ludowych z różnych części świata, ukazujące różnorodność kulturową i wpływ tradycji na zabawki. A skoro są lalki, to nie może zabraknąć domków dla lalek. Wiele z tych domków było robione robione na zamówienie dla bogatych rodzin, więc poziom ich wykonania stoi na wysokim poziomie.

Kolekcja muzeum obejmuje również różnorodne modele samochodów i pociągów, które cieszyły się ogromną popularnością, zwłaszcza w pierwszej połowie XX wieku. Modele pociągów parowych, samochodów sportowych, a także pojazdów wojskowych, są eksponowane w gablotach, ukazując nie tylko techniczne umiejętności ich twórców, ale również fascynację światem transportu wśród najmłodszych. Wiele z tych zabawek stanowi rzadkie egzemplarze, często produkowane przez znane firmy takie jak Märklin czy Dinky Toys.

Pluszowe misie zajmują szczególne miejsce w sercach odwiedzających. W muzeum zobaczymy zarówno stare, ręcznie szyte misie, jak i nowsze wersje tych ukochanych zabawek. Niektóre z tych zabawek pochodzą nawet z początku XX wieku i są przykładami wczesnych technik produkcji zabawek pluszowych.

Zabawki edukacyjne nie mniej istotnym elementem kolekcji. Obejrzymy najróżniejsze planszówki, układanki, a także zabawki służące do nauki liter, cyfr czy geografii. Ekspozycja gier planszowych ukazuje ewolucję tej formy rozrywki, od prostych gier opartych na losowości po bardziej skomplikowane gry strategiczne. Natomiast zabawki edukacyjne, takie jak liczydła, tablice czy klocki do nauki liter, pokazują, jak zmieniały się metody nauczania i jak zabawa stanowi integralną część procesu edukacyjnego.

.

Katedra Helsińska (Helsingin tuomiokirkko)

Znajduje się w centrum miasta, na Placu Senackim (Senaatintori) i jest jednym z ikonicznych zabytków architektury neoklasycystycznej. Zbudowana na wzgórzu, z charakterystycznymi białymi ścianami i zielonymi kopułami, katedra góruje nad miastem i widoczna jest z wielu jego zakątków.

Katedra Helsińska została zaprojektowana przez niemieckiego architekta Carla Ludviga Engela, który był odpowiedzialny za stworzenie całego zespołu architektonicznego Placu Senackiego. Budowę rozpoczęto w 1830 roku, a zakończono w 1852 roku. Początkowo kościół nosił nazwę Kościół Świętego Mikołaja, na cześć rosyjskiego cara Mikołaja I, który panował w czasie budowy. Finlandia była wówczas częścią Imperium Rosyjskiego jako autonomiczne Wielkie Księstwo Finlandii, a kościół pełnił rolę katedry diecezji luterańskiej.

Po uzyskaniu przez Finlandię niepodległości w 1917 roku i po ogłoszeniu republiki, nazwa kościoła została zmieniona na Katedrę Helsińską. Współczesna nazwa podkreśla znaczenie świątyni jako głównej katedry fińskiego Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego.

Katedra Helsińska jest doskonałym przykładem neoklasycyzmu, architektonicznego stylu, który dominował w architekturze europejskiej na przełomie XVIII i XIX wieku. Budynek katedry wyróżnia się prostotą, symetrią i monumentalnością, co jest charakterystyczne dla tego stylu, inspirowanego klasyczną architekturą starożytnej Grecji i Rzymu.

Główną cechą architektoniczną katedry jest centralna, zielona kopuła otoczona czterema mniejszymi kopułami. Te kopuły symbolizują krzyż, co podkreśla religijny charakter budowli. Kopuła główna, która dominuje nad całą konstrukcją, osiąga wysokość 62 metrów i jest widoczna z daleka, co czyni katedrę jednym z najwyższych punktów w centrum Helsinek.

Budynek katedry jest otoczony szerokimi schodami prowadzącymi do wejścia, co dodatkowo podkreśla monumentalny charakter budowli. Te schody są jednym z najpopularniejszych miejsc spotkań w mieście – latem można zobaczyć tam wielu mieszkańców i turystów, którzy siedzą, odpoczywają i podziwiają widoki na Plac Senacki.

Przednia część katedry jest ozdobiona klasyczną portyką z sześcioma kolumnami korynckimi, co jest bezpośrednim odniesieniem do greckich świątyń. Kolumny dodają budowli elegancji i majestatyczności, a ich symetria podkreśla harmonię całej konstrukcji. Natomiast na dachu katedry znajdują się rzeźby dwunastu apostołów. Zostały one umieszczone tam na początku XX wieku i są unikalnym elementem w architekturze tego rodzaju budowli. Każdy z apostołów jest przedstawiony w realistyczny sposób, trzymając atrybuty symbolizujące ich misję ewangelizacyjną.

Wnętrze katedry, podobnie jak jej fasada, jest utrzymane w stylu neoklasycystycznym i charakteryzuje się prostotą oraz skromnością. Dominują biel i złote akcenty, a centralnym punktem jest ołtarz z obrazem przedstawiającym Zmartwychwstanie Chrystusa, namalowany przez fińskiego malarza Friedricha Westina.

Wnętrze świątyni jest dość przestronne, ale jednocześnie stonowane, zgodnie z tradycją kościołów luterańskich, które zazwyczaj unikają nadmiernego przepychu. W przeciwieństwie do wielu katolickich katedr, Katedra Helsińska nie posiada licznych kaplic czy ozdobnych fresków. Jednak prostota wnętrza ma na celu skierowanie uwagi wiernych na duchowy aspekt nabożeństw.

W katedrze znajdują się również wspaniałe organy, które są używane podczas nabożeństw oraz koncertów muzyki sakralnej. Organy te zostały zbudowane przez firmę Marcussen & Søn i są uznawane za jedno z najważniejszych tego typu instrumentów w Finlandii. Organy mają 57 głosów i doskonale harmonizują z akustyką wnętrza, co czyni koncerty w katedrze wyjątkowym przeżyciem dla miłośników muzyki.

Katedra Helsińska od frontu

Kościół w Skale (Temppeliaukion kirkko)  

Ta wyjątkowa świątynia, wybudowana we wnętrzu granitowej skały, pięknie zgrywa się z surowym, naturalnym pięknem fińskiego krajobrazu. Zlokalizowana w dzielnicy Töölö, świątynia przyciąga uwagę zarówno swoją formą, jak i akustyką, będąc jednocześnie miejscem kultu i popularną salą koncertową.

Budowa rozpoczęła się w 1968 roku, a kościół został ukończony i poświęcony w 1969 roku. Temppeliaukion kirkko od początku budził kontrowersje ze względu na swoją unikalną koncepcję i nowoczesny charakter, jednak szybko zyskał uznanie zarówno w Finlandii, jak i na całym świecie. 

Tym co wyróżnia Temppeliaukion kirkko, jest jego związek z naturą. Kościół dosłownie wyrasta z naturalnej skały, co czyni go częścią otaczającego krajobrazu. Budowa świątyni w skale była również świadomym wyborem w kontekście ochrony środowiska – minimalizując potrzebę wykorzystania tradycyjnych materiałów budowlanych, kościół stał się przykładem zrównoważonego podejścia do architektury, co jest istotne szczególnie w kontekście współczesnych dyskusji na temat ekologii i ochrony środowiska.

Wyjątkowe jest też to, że kościół nie posiada tradycyjnych wież czy dzwonnicy, a jego głównym elementem wizualnym jest nisko położona kopuła z miedzi, która wznosi się nad ziemią, kontrastując z kamiennym wnętrzem.

W środku ściany z nieobrobionego granitu stanowią główny element dekoracyjny, a ich nierówna powierzchnia nadaje wnętrzu wyjątkowy, organiczny charakter. Pomimo surowości materiału, wnętrze kościoła jest pełne światła dzięki szerokiemu pasowi okien, które oddzielają kopułę od ścian. Światło wpadające przez te okna oświetla wnętrze w sposób naturalny, co tworzy unikalną atmosferę.

Centralnym punktem kościoła jest ołtarz, który również wykonany jest z surowej skały. Skromność tego elementu podkreśla ideę prostoty i naturalności, która przyświecała twórcom budowli. Brak ozdobnych detali oraz wystrój wnętrza koncentrują uwagę na duchowym aspekcie miejsca.

Charakterystycznym elementem kościoła jest kopuła, pokryta 22 kilometrami miedzianego drutu. Ma ona średnicę 24 metrów i jest jednym z najważniejszych elementów konstrukcyjnych świątyni. Jej okrągły kształt i nisko zawieszona forma nadają wnętrzu intymny charakter, mimo monumentalnej skali całego obiektu. Kopuła tworzy również znakomitą akustykę, dzięki której kościół jest wykorzystywany do organizacji licznych koncertów muzyki klasycznej i sakralnej.

Naturalne oświetlenie i wyjątkowa akustyka to dwie kluczowe cechy, które wyróżniają Temppeliaukion kirkko na tle innych świątyń. Szeroki pas okien wkopanych w kopułę wpuszcza do wnętrza naturalne światło, które w ciągu dnia zmienia swój charakter w zależności od pogody i pory roku. Jasność wnętrza nie pochodzi z typowych źródeł światła, co nadaje miejscu mistyczny, niemal transcendentny klimat.

Akustyka kościoła jest wyjątkowa dzięki specyfice skały oraz konstrukcji kopuły. To sprawia, że świątynia jest często wykorzystywana jako sala koncertowa. Nierówne, surowe ściany z granitu odbijają dźwięk w sposób naturalny, co tworzy doskonałe warunki akustyczne dla koncertów organowych, wokalnych oraz orkiestralnych.

Jak to często bywa w przypadku nowoczesnych i innowacyjnych projektów architektonicznych, Temppeliaukion kirkko nie obył się bez kontrowersji. Na etapie planowania wielu mieszkańców Helsinek wyrażało swoje wątpliwości co do budowy kościoła w skale. Niektórzy uważali projekt za zbyt ekstrawagancki i niepasujący do tradycyjnej architektury sakralnej. Jednak po zakończeniu budowy i otwarciu świątyni w 1969 roku, kościół szybko zyskał uznanie zarówno wśród mieszkańców, jak i odwiedzających.

Dziś Temppeliaukion kirkko jest uważany za jedno z arcydzieł fińskiej architektury modernistycznej i stanowi ważny punkt na mapie turystycznej Helsinek. To, co początkowo budziło kontrowersje, obecnie jest uznawane za symbol innowacyjności i twórczego podejścia do architektury sakralnej.

Kopuła kościoła

Park Esplanadi 

Rozciągający się w centrum fińskiej stolicy, park stanowi oazę spokoju i zieleni w otoczeniu miejskiej zabudowy. Esplanadi, często nazywany po prostu „Espa” przez mieszkańców, jest miejscem spotkań, relaksu oraz licznych wydarzeń artystycznych i kulturalnych. 

Park Esplanadi został założony w 1812 roku, a jego projektantem był niemiecki architekt Carl Ludvig Engel, który zaprojektował wiele kluczowych budowli w Helsinkach, w tym Katedrę Helsińską oraz Plac Senacki. Celem stworzenia parku było zapewnienie mieszkańcom nowo rozwijającego się miasta przestrzeni rekreacyjnej w samym jego centrum. 

Esplanadi jest długim, prostokątnym parkiem podzielonym na: Pohjoisesplanadi (Esplanada Północna) i Eteläesplanadi (Esplanada Południowa). Obie części są otoczone eleganckimi ulicami z jednej strony z licznymi restauracjami, kawiarniami, a z drugiej strony – luksusowymi sklepami znanych marek.

Park jest utrzymany w stylu klasycznym, z symetrycznymi alejkami, klombami kwiatowymi oraz drzewami, które tworzą naturalne alejki dla spacerowiczów. W centralnej części znajduje się szeroka promenada, otoczona starannie przyciętymi drzewami i krzewami, co nadaje miejscu formalny i elegancki charakter. Znajdziemy tutaj kilka ważnych pomników i rzeźb, które honorują fińskich artystów, muzyków i postacie historyczne. Na szczególną uwagę zasługują:

-Pomnik Johana Ludviga Runeberga, narodowego poety Finlandii, autora słów do fińskiego hymnu narodowego. Pomnik został odsłonięty w 1885 roku i jest centralnym punktem parku. Wykonany przez Waltera Runeberga, syna poety, przedstawia postać Johana Ludviga z książką w ręku, symbolizującą jego literacką twórczość.

-Pomnik Eino Leino, fińskiego poety, który odegrał kluczową rolę w rozwoju fińskiej literatury na przełomie XIX i XX wieku, ma również swoje miejsce w Esplanadi. Jego pomnik znajduje się bliżej południowej części parku.

Esplanadi stanowi również centrum wydarzeń kulturalnych i artystycznych. W parku znajduje się scena na świeżym powietrzu, znana jako “Estrada Espa”, gdzie latem odbywają się liczne koncerty, występy teatralne, pokazy taneczne oraz inne imprezy plenerowe. Ważnym wydarzeniem jest Helsiński Festiwal, odbywający się co roku w sierpniu. Obejmuje on szeroką gamę występów artystycznych, od muzyki klasycznej, przez jazz, po nowoczesne spektakle teatralne i taneczne. Ponadto w parku odbywają się również liczne koncerty orkiestr dętych oraz kameralnych, które cieszą się dużą popularnością wśród mieszkańców i odwiedzających. 

Ponadto przy ulicach otaczających park znajdują się liczne kawiarnie, bary i restauracje, które oferują zarówno lokalną kuchnię jak i kuchnie międzynarodowe. Bardzo polecam odwiedzić jest Kappeli, elegancką kawiarnię i restaurację z bogatą historią, która działa od 1867 roku. Latem ogródki kawiarniane rozszerzają się na chodniki, co tworzy przyjemną atmosferę tętniącego życiem bulwaru. Bardzo fajnie przyjść tutaj na filiżankę kawy, aby podziwiać widoki na park i zrelaksować się w towarzystwie zieleni.

Widok na park

Linnanmäki

Jest to najstarszy i największy park rozrywki w Finlandii, położony w centrum Helsinek. Linnanmäki powstał w 1950 roku z inicjatywy fundacji Lasten Päivän Säätiö (Fundacja Dziecięcego Dnia), której celem jest wspieranie dobrostanu dzieci i młodzieży w Finlandii. Wpływy z parku przeznaczane są na działalność charytatywną. Linnanmäki jest podzielony na różne strefy tematyczne, pozwalając na łatwiejsze poruszanie się i wybór ulubionych aktywności. Oto niektóre z najważniejszych i najbardziej popularnych atrakcji:

-Vuoristorata. Jest to drewniana kolejka górska, która działa już od 1951 roku. Stanowi ona symbol parku, a jej klasyczny charakter przyciąga zarówno młodsze pokolenia, jak i starszych gości, którzy chcą poczuć dreszczyk emocji na jednym z najstarszych tego typu obiektów w Europie. Co ciekawe, Vuoristorata wciąż jest obsługiwana ręcznie przez specjalnych operatorów.

-Taiga. Dla miłośników mocnych wrażeń, Linnanmäki oferuje jedną z najnowocześniejszych i najdłuższych kolejek górskich w Europie. Otwarta w 2019 roku, Taiga jest kolejką typu launch coaster, co oznacza, że zamiast tradycyjnego powolnego wjazdu na górę, pasażerowie są katapultowani na dużą prędkość już na samym początku. Taiga osiąga prędkość ponad 100 km/h i oferuje liczne pętle, gwałtowne spadki oraz momenty nieważkości, będąc jedną z najekstremalniejszych atrakcji w parku.

-Kingi. Jest to wieża swobodnego spadania o wysokości 75 metrów. Podczas tej przejażdżki, uczestnicy są powoli unoszeni na sam szczyt wieży, aby następnie doświadczyć nagłego i szybkiego spadku, co dostarcza niezapomnianych wrażeń. Z góry można podziwiać przepiękną panoramę Helsinek.

-Panoraama. Pozostając w temacie niesamowitych widoków, Panoraama jest wieżą widokową, która powoli unosi pasażerów na wysokość 53 metrów. Z jej szczytu rozciąga się przepiękny widok na miasto, Morze Bałtyckie oraz okoliczne wyspy. Jest to doskonała atrakcja dla osób, które chcą cieszyć się krajobrazem Helsinek w komfortowy i relaksujący sposób.

-Raketti. Jest to kolejna wieża swobodnego spadania, choć różni się od Kingi swoją konstrukcją. Raketti osiąga wysokość 60 metrów, a przejażdżka polega na gwałtownym wystrzeleniu pasażerów na szczyt wieży, a następnie powolnym opadaniu. Jest to krótka, ale bardzo intensywna przejażdżka, która również dostarcza szybkiej dawki adrenaliny.

-Kieppi. Jest to jedna z bardziej ekstremalnych atrakcji w Linnanmäki. Pasażerowie są tu przypinani do specjalnych gondoli, które obracają się w pełnym zakresie, oferując szalone zwroty i gwałtowne zmiany kierunku. Taka przejażdżka może nie jest dla każdego, ale dla tych, którzy szukają mocnych wrażeń, jest to obowiązkowy punkt programu.

-Hurjakuru. W parku znajduje się również kilka atrakcji wodnych, a jedną z najpopularniejszych jest Hurjakuru – dzika rzeka, po której uczestnicy spływają w pontonach, doświadczając po drodze wodospadów, wirów oraz niespodziewanych zraszaczy. 

Linnanmäki stanowi oczywiście dużo więcej, niż tylko kolejki górskie i karuzele. W parku znajduje się także kilka innych atrakcji i stref tematycznych, które zaspokoją różnorodne gusta:

-Liczne gry i automaty. W parku znajduje się kilka stref gier zręcznościowych, w których możemy spróbować swoich sił w różnych konkurencjach, takich jak rzut do celu czy wyścigi konne.

-Restauracje i kawiarnie. Linnanmäki oferuje szeroką gamę punktów gastronomicznych, od fast foodów po bardziej wyszukane restauracje. Niezależnie od preferencji kulinarnych, każdy znajdzie coś dla siebie. Możemy tutaj spróbować tradycyjnych fińskich przysmaków, takich jak smażone kiełbaski czy fińskie lody.

-Akvaario Sea Life. Na terenie parku znajduje się jedno z największych akwariów w Finlandii. Będziemy tutaj podziwiać różnorodne gatunki morskich stworzeń z całego świata, a ponadto obejrzymy ciekawe wystawy ekologii oceanów i znaczeniu ochrony środowiska wodnego.

W różnych okresach roku park organizuje specjalne wydarzenia tematyczne, z których najciekawsze są:

-Vappu (Święto Wiosny). W okolicach 1 maja Linnanmäki staje się centrum obchodów fińskiego święta wiosny. Park organizuje specjalne atrakcje, koncerty i pokazy.

-Karnawał Świateł. Na zakończenie sezonu, w październiku, park organizuje Karnawał Świateł, podczas którego cała przestrzeń Linnanmäki jest ozdobiona tysiącami kolorowych światełek.

.

Muzeum Sztuki Ateneum

Jak wcześniej wspomniałem, jedną z części Fińskiej Galerii Narodowej jest Ateneum. Budynek muzeum znajduje się w samym centrum stolicy, tuż obok głównego dworca kolejowego, będąc jednym z najbardziej rozpoznawalnych budynków w stylu neorenesansowym w Helsinkach. Główne wejście ozdobione jest posągami symbolizującymi trzy dziedziny sztuki: malarstwo, rzeźbę i architekturę. 

Jednym z głównych punktów kolekcji Ateneum jest sztuka fińska XIX i XX wieku, z naciskiem na prace artystów, którzy odegrali kluczową rolę w rozwoju narodowego stylu sztuki. To właśnie tutaj można zobaczyć dzieła najwybitniejszych przedstawicieli **Złotego Wieku Sztuki Fińskiej**, jak:

-Akseli Gallen-Kallela, jeden z najbardziej znanych malarzy fińskich, którego prace inspirowane były fińską mitologią, przyrodą i narodowym eposem „Kalevala”.

-Helene Schjerfbeck, znana z subtelnych portretów, scen rodzajowych i martwych natur, Schjerfbeck jest jednym z najważniejszych artystów fińskich XX wieku. Jej autoportrety są szczególnie cenione za psychologiczną głębię i unikalne podejście do koloru i formy.

-Pekka Halonen, fiński malarz realistyczny, który koncentrował się na tematyce przyrody i krajobrazach Finlandii, zwłaszcza zimowych pejzażach i obrazach życia codziennego w fińskiej wsi.

-Eero Järnefelt, znany ze swoich realistycznych obrazów życia wiejskiego, Järnefelt jest autorem jednego z najsłynniejszych obrazów fińskiej sztuki, „Palące pole”, przedstawiającego surowość życia rolników w Finlandii.

Oprócz sztuki fińskiej, Ateneum posiada również interesującą kolekcję dzieł sztuki zagranicznej, w tym prace artystów europejskich z XIX i początku XX wieku:

-Vincent van Gogh. Choć jego twórczość nie była bezpośrednio związana z Finlandią, obrazy van Gogha w Ateneum pozwalają fińskiej publiczności zobaczyć na własne oczy dzieła jednego z największych malarzy w historii sztuki.

-Paul Gauguin. Jego egzotyczne i symboliczne prace wywarły duży wpływ na artystów z całego świata, w tym na fińskich malarzy, którzy studiowali w Paryżu na przełomie XIX i XX wieku.

-Edgar Degas. Obrazy i rysunki Degasa, zwłaszcza te przedstawiające tancerki baletowe, są cennym elementem kolekcji muzeum i przyciągają uwagę miłośników sztuki impresjonistycznej.

Ateneum posiada również znaczącą kolekcję rzeźby, zarówno fińskiej, jak i zagranicznej. W muzeum znajdują się prace takich artystów jak:

-Ville Vallgren, fiński rzeźbiarz znany z tworzenia delikatnych i subtelnych figur, często inspirowanych mitologią oraz symbolizmem. Jego rzeźby często przyciągają uwagę swoją precyzją i wyrazistością.

-Walter Runeberg, syn poety Johana Ludviga Runeberga, Walter Runeberg jest autorem licznych pomników i rzeźb, które można znaleźć nie tylko w muzeum, ale także w przestrzeni publicznej Helsinek.

Muzeum Ateneum posiada także bogatą kolekcję grafiki oraz sztuki użytkowej, w tym plakaty, ilustracje i rysunki, które dokumentują rozwój różnych technik artystycznych w Finlandii. Kolecja zawiera prace artystów związanych z ruchem Art Nouveau, modernizmem oraz ekspresjonizmem.

Budynek muzeum – Arkkipuudeli*

Muzeum Sztuki Współczesnej (Kiasma)

Jest to kolejna część Fińskiej Galerii Narodowej poświęcona współczesnej sztuce fińskiej i międzynarodowej. Samo słowo „Kiasma” pochodzi od greckiego terminu oznaczającego „skrzyżowanie”, co w kontekście muzeum odnosi się do idei skrzyżowania sztuki, architektury i przestrzeni publicznej.

Charakterystycznym elementem Kiasmy jest jej niezwykła architektura. Budynek został zaprojektowany jako organiczna, falująca struktura, która przypomina krzywizny natury, w przeciwieństwie do bardziej tradycyjnych, geometrycznych form budynków w sąsiedztwie. Jego fasada składa się z różnych materiałów, takich jak szkło, metal i beton, co podkreśla kontrast pomiędzy wnętrzem a zewnętrzem oraz naturalnym a sztucznym oświetleniem.

Muzeum ma na celu przede wszystkim prezentowanie sztuki współczesnej, zarówno fińskiej, jak i międzynarodowej, która obejmuje różnorodne formy wyrazu artystycznego. Sztuka współczesna jest w ciągłym ruchu i zmianie, dlatego Kiasma skupia się na prezentowaniu dzieł artystów, którzy reagują na aktualne wydarzenia społeczne, polityczne i kulturalne.

W Kiasmie zobaczymy prace artystów, którzy eksplorują różnorodne tematy, takie jak tożsamość, technologia, globalizacja, ekologia i wiele innych aspektów współczesnego życia. Kolekcja muzeum obejmuje tysiące dzieł sztuki współczesnej, z naciskiem na prace fińskich artystów, ale także prace z i innych części świata. W zbiorach Kiasmy znajdują się prace takich artystów jak:

-Eija-Liisa Ahtila: fińska artystka wideo, której prace eksplorują tematy takie jak trauma, tożsamość i relacje międzyludzkie. Jej dzieła często mają formę wieloekranowych instalacji, które angażują widza na różnych poziomach percepcji.

-Ragnar Kjartansson: islandzki artysta performance, znany z długotrwałych i emocjonalnie angażujących performansów, które łączą elementy sztuki teatralnej, muzyki i instalacji.

-Marina Abramović: światowej sławy artystka performance, której prace dotyczą granic fizycznych i psychicznych człowieka. 

Kiasma posiada również bogatą kolekcję sztuki mediów, sztuki wideo oraz instalacji dźwiękowych i przestrzennych. Wielu artystów, których prace znajdują się w Kiasmie, to twórcy, którzy eksplorują nowe technologie, tworzą interaktywne dzieła oraz wykraczają poza tradycyjne techniki artystyczne.

Instalacja artystyczna w muzeum

Muzeum Sztuki Sinebrychoff (Sinebrychoffin taidemuseo)  

To muzeum również jest częścią Fińskiej Galerii Narodowej, ale ma unikalny charakter jako muzeum poświęcone sztuce dawnej, szczególnie europejskiej sztuce od XIV do XIX wieku. Znajduje się w dawnym domu rodziny Sinebrychoff – znanej rodziny piwowarów i kolekcjonerów sztuki. Muzeum gromadzi obrazy starych mistrzów, rysunki, grafikę i rzeźby z różnych epok i stylów.

Parter muzeum pełni rolę typowej galerii sztuki, gdzie eksponowane są dzieła malarstwa, grafiki oraz rzeźby z kolekcji. Natomiast na piętrze znajdują się pomieszczenia urządzone w stylu XIX-wiecznym, które oddają atmosferę ówczesnego życia arystokracji. Liczne elementy wystroju wnętrz zostały zebrane przez samych Sinebrychoffów i fantastycznie oddają ducha epoki.

Najważniejszym elementem kolekcji Muzeum Sinebrychoff jest malarstwo. W zbiorach muzeum znajdują się dzieła mistrzów europejskich, reprezentujących różne nurty i style artystyczne. Wśród najcenniejszych dzieł znajdują się prace takich artystów jak:

-Rembrandt van Rijn, wybitny malarz jedno z największych dzieł w kolekcji to portret mężczyzny autorstwa Rembrandta, który jest jednym z najważniejszych przykładów sztuki barokowej w zbiorach muzeum.

-Fra Angelico, włoski malarz renesansu, którego dzieła charakteryzują się subtelnym połączeniem religijnej symboliki i wyrafinowanej techniki malarskiej.

-Giovanni Battista Tiepolo, włoski mistrz rokoka, znany z malowideł oraz wielkoformatowych płócien, które możemy podziwiać w muzeum.

-Lucas Cranach Starszy, niemiecki malarz i grafik, którego prace są ważnym przykładem sztuki renesansowej. Cranach był bliskim współpracownikiem Marcina Lutra i jego dzieła często zawierały religijne treści związane z Reformacją.

Oprócz wymienionych artystów w muzeum można znaleźć prace innych ważnych twórców europejskich, w tym dzieła malarzy flamandzkich, holenderskich i włoskich. Kolekcja obrazów jest wyjątkowa ze względu na swoją różnorodność, a wiele dzieł jest rzadkością, jeśli chodzi o fińskie instytucje kulturalne.

Muzeum Sinebrychoff posiada również bogatą kolekcję grafiki, obejmującą dzieła od renesansu po XIX wiek.

Oprócz malarstwa i grafiki, w Muzeum Sinebrychoff obejrzymy także kolekcję rzeźb oraz przedmiotów dekoracyjnych. W zbiorach znajdują się zarówno małe formy rzeźbiarskie, jak i większe posągi, które reprezentują różnorodne style od klasycyzmu po barok. Kolekcja rzeźb to głównie dzieła artystów europejskich, w tym rzeźbiarzy z Włoch i Francji.

W muzeum można również podziwiać liczne przedmioty dekoracyjne, takie jak porcelana, meble, lustra, gobeliny i inne elementy wystroju wnętrz z różnych epok. Zbiory te dają doskonały wgląd w życie arystokracji europejskiej na przestrzeni wieków i stanowią cenne uzupełnienie kolekcji malarstwa.

Ekspozycja obejmuje również bogaty zestaw portretów, które przedstawiają członków rodziny Sinebrychoff oraz innych znamienitych osobistości z epoki. Poznamy tutaj historię jednej z najważniejszych rodzin przemysłowych w Finlandii.

.

Seurasaari 

Wyspa Seurasaari jest najbardziej znana ze swojego Muzeum na Otwartym Powietrzu, które prezentuje tradycyjną architekturę i życie codzienne w fińskich wioskach z różnych okresów historycznych. Muzeum ma na celu pokazanie, jak wyglądało życie w fińskich wioskach na przestrzeni wieków, zarówno pod względem architektury, jak i codziennych zwyczajów mieszkańców.

Na Seurasaari zobaczymy różnorodne tradycyjne chaty i zagrody, które ukazują życie zarówno bogatych, jak i biedniejszych warstw społeczeństwa fińskiego. Na przykład farma Antti z 1686 roku, która pochodzi z Karelii, ukazuje życie bogatego gospodarza, z kompleksem budynków gospodarczych i mieszkalnych. Jest to doskonały przykład tradycyjnego układu fińskiej zagrody, w której centralnym punktem był dom główny, a wokół niego znajdowały się budynki gospodarcze, takie jak spichlerze, stajnie i stodoły.

Bardzo cennym budynkiem jest Kościół Karuna. Jest to drewniany kościół przeniesiony na Seurasaari z miejscowości Karuna w południowo-zachodniej Finlandii. Zbudowany w 1686 roku, stanowi doskonały przykład fińskiej architektury sakralnej z tamtego okresu. Kościół ten wciąż jest używany do ceremonii religijnych, w tym ślubów, i jest jednym z najczęściej odwiedzanych budynków w muzeum. Wnętrze kościoła zdobią piękne drewniane rzeźby i malowidła, a całość stanowi doskonały przykład tradycyjnej sztuki ludowej.

Na wyspie znajdują się również tradycyjne młyny wodne i wiatraki, które w przeszłości były nieodłącznym elementem wiejskiego krajobrazu w Finlandii. Wiatraki te były używane do mielenia ziarna na mąkę, a młyny wodne wykorzystywały siłę wody do różnych zadań, takich jak cięcie drewna czy produkcja mąki. Te budowle są niezwykle interesujące, ponieważ pokazują, jak Finowie wykorzystywali naturalne zasoby, aby przetrwać w trudnych warunkach północnego klimatu.

Oprócz muzeum, Seurasaari jest także rezerwatem przyrody, który chroni różnorodne gatunki roślin i zwierząt. Wyspa jest porośnięta lasami sosnowymi i brzozowymi, a jej flora jest typowa dla fińskiego krajobrazu. Seurasaari jest również domem dla wielu gatunków dzikich zwierząt, w szczególności wiewiórek, z których wyspa jest szczególnie znana. Wyspa jest również miejscem obserwacji ptaków, zwłaszcza w okresie migracyjnym. Wiosną i jesienią możemy zobaczyć wiele gatunków ptaków wędrownych, które zatrzymują się na Seurasaari podczas swoich długich podróży.

Seurasaari stanowi też miejsce wielu wydarzeń kulturalnych, zwłaszcza tych związanych z tradycyjnymi fińskimi świętami i obrzędami. Najważniejszym wydarzeniem na wyspie jest Fiński Festiwal Świętojański (Juhannus), który odbywa się corocznie pod koniec czerwca. Juhannus jest jednym z najważniejszych świąt w Finlandii, podczas którego ludzie gromadzą się, by świętować najdłuższy dzień w roku. Na Seurasaari odbywają się tradycyjne ceremonie, takie jak zapalanie ogromnego ogniska, a także koncerty muzyki ludowej i pokazy tańca.

Tradycyjne fińskie domki

Pałac Prezydencki w Helsinkach (Presidentinlinna) 

to jedno z najważniejszych budynków rządowych w Finlandii, pełniące zarówno funkcje reprezentacyjne, jak i administracyjne. Znajduje się w centralnej części Helsinek, na Placu Królewskim (Kauppatori), blisko innych kluczowych zabytków miasta, takich jak Katedra Helsińska, Ratusz oraz Giełda Papierów Wartościowych.

Pałac Prezydencki jest przykładem klasycystycznej architektury, która charakteryzuje się prostotą formy, symetrią i elegancją. Jego fasada jest ozdobiona klasycznymi kolumnami, co nadaje budynkowi monumentalny i reprezentacyjny wygląd. 

Pałac składa się z licznych sal reprezentacyjnych, w których odbywają się ważne wydarzenia państwowe, takie jak przyjęcia, bankiety i spotkania międzynarodowe. Do najbardziej znanych sal należą:

-Sala Złota (Kultainen Sali). Jest to ogromna, elegancka sala balowa, ozdobiona złotymi dekoracjami, kryształowymi żyrandolami i wytwornymi detalami architektonicznymi. Sala Złota jest często wykorzystywana podczas ważnych ceremonii państwowych, takich jak przyjęcie z okazji Dnia Niepodległości, które odbywa się każdego roku 6 grudnia.

-Sala Zegarowa (Kellosali). Innym ważnym pomieszczeniem w Pałacu jest Sala Zegarowa, która jest miejscem spotkań i narad prezydenta z jego doradcami i zagranicznymi gośćmi. Jest to bardziej intymne i formalne pomieszczenie w porównaniu do wielkiej Sali Złotej, ale również pięknie udekorowane. Nazwa sali pochodzi od dużego, historycznego zegara, który znajduje się w tym pomieszczeniu.

-Sala Bankietowa. Stanowi ona kolejne kluczowe pomieszczenie w Pałacu, gdzie odbywają się oficjalne obiady i kolacje wydawane przez prezydenta na cześć zagranicznych delegacji i ważnych gości. Jest to elegancko urządzona przestrzeń, w której dominują klasyczne elementy dekoracyjne.

Choć Pałac Prezydencki pełni funkcję rezydencji głowy państwa, obecnie nie jest stałym miejscem zamieszkania prezydenta Finlandii. Prezydent mieszka na co dzień w rezydencji Mäntyniemi, znajdującej się w innej części Helsinek. Pałac Prezydencki jest wykorzystywany głównie do celów reprezentacyjnych i oficjalnych, takich jak przyjmowanie zagranicznych delegacji, organizowanie bankietów i państwowych uroczystości.

Najbardziej znanym  wydarzeniem odbywającym się w Pałacu Prezydenckim jest przyjęcie z okazji Dnia Niepodległości. Odbywa się ono 6 grudnia każdego roku i jest jednym z najważniejszych dni w kalendarzu narodowym Finlandii. Na przyjęcie zapraszani są najwyżsi rangą urzędnicy państwowi, dyplomaci, liderzy biznesu, kultury, nauki oraz osoby wyróżniające się w różnych dziedzinach życia społecznego. 

Pałac Prezydencki jest także miejscem oficjalnych spotkań i wizyt zagranicznych przywódców. Prezydent Finlandii regularnie przyjmuje tutaj głowy państw, premierów i innych ważnych przedstawicieli rządów, którzy odwiedzają Finlandię. Pałac odgrywa więc ważną rolę w dyplomacji międzynarodowej, będąc miejscem zarówno formalnych spotkań, jak i uroczystych bankietów.

Pałac Prezydencki jest także miejscem, gdzie odbywają się ceremonie związane z wręczaniem odznaczeń i nagród państwowych.

Chociaż Pałac Prezydencki nie jest na co dzień dostępny do zwiedzania, organizowane są specjalne dni otwarte oraz wycieczki z przewodnikiem, podczas których będziemy mogli zwiedzić jego wnętrza.

.

Uspienski Sobór (Uspenskin katedraali) 

Jest to największa prawosławna świątynia w Europie Zachodniej, zbudowana na wzgórzu Katajanokka. Katedra została poświęcona Zaśnięciu Najświętszej Marii Panny, co znajduje odzwierciedlenie w jej nazwie (Uspienije znaczy po rosyjsku Zaśnięcie).

Budowę katedry rozpoczęto w 1862 roku, a jej projekt stworzył znany rosyjski architekt Aleksiej Gornostajew. Gornostajew był jednym z najwybitniejszych architektów rosyjskich tamtych czasów, specjalizującym się w budowie cerkwi i klasztorów. Choć sam architekt zmarł przed zakończeniem budowy, jego plan został zrealizowany przez jego uczniów. Katedrę ukończono i konsekrowano w 1868 roku.

Architektura Uspienskiego Soboru jest jednym z najlepszych przykładów bizantyjsko-rosyjskiego stylu sakralnego w Europie Zachodniej. Budynek wznosi się na wysokim wzgórzu Katajanokka, co daje wrażenie, że unosi się nad miastem, będąc widocznym z różnych punktów Helsinek. Sama katedra zbudowana jest z czerwonej cegły, co nadaje jej ciepłego, niemal ziemistego charakteru, kontrastującego z błękitnym niebem i zielenią wzgórza. Ceglane mury są typowym elementem rosyjskiej architektury sakralnej.

Najbardziej charakterystycznym elementem budowli jest 13 kopuł, symbolizujących Chrystusa i 12 apostołów. Kopuły mają typowo cebulasty kształt, charakterystyczny dla prawosławnych cerkwi, i są pokryte złotem, co dodaje majestatycznego blasku całej konstrukcji. Największa z kopuł wznosi się na środku budowli, podczas gdy mniejsze kopuły są umieszczone symetrycznie na wieżach otaczających główną część katedry. Ozdobne łuki, pilastry i misternie rzeźbione portale na ścianach świadczą o dużej precyzji i dbałości o szczegóły, jakie przywiązano do budowy tej świątyni.

Wnętrze Uspienskiego Soboru nie mniej zasługuje na uwagę. Gdy tylko przekroczymy próg świątyni, uderza nas bogactwo detali i atmosfera sakralnej powagi. Wnętrze jest ozdobione w tradycyjnym stylu prawosławnym, z ikonami, freskami i złoceniami. Ikony, które zdobią ściany soboru, przedstawiają sceny z życia Jezusa Chrystusa, Matki Bożej oraz świętych prawosławnych, a także obrazy związane z Wniebowzięciem Maryi.

Centralnym punktem wnętrza jest ikonostas – bogato zdobiona ściana oddzielająca nawę główną od prezbiterium. Ikonostas składa się z kilku rzędów ikon, a jego główne drzwi, zwane “królewskimi wrotami”, są używane tylko przez duchownych podczas liturgii. Ikonostas został  wykonany z drewna i pokryty złotem, a ikony zdobiące go należą do najwybitniejszych przykładów prawosławnej sztuki ikonograficznej.

Nawę główną katedry zdobią piękne freski, które przedstawiają sceny z Pisma Świętego oraz wizerunki aniołów i świętych. Uwagę przyciąga także kopuła główna, wewnątrz której znajduje się fresk przedstawiający Chrystusa Pantokratora, co jest typowym elementem prawosławnej sztuki sakralnej.

Wnętrze Uspienskiego Soboru jest nasycone religijną symboliką. Każdy detal, od fresków po ikonostas, ma swoje duchowe znaczenie i odgrywa rolę w prawosławnej liturgii. Złocenia, świece oraz kadzidła nadają świątyni mistyczny charakter, co sprawia, że odwiedzający mogą poczuć głęboką duchowość tego miejsca.

Uspienski Sobór i Katedra Helsińska w oddali po lewej stronie

Muzeum Designu w Helsinkach (Designmuseo) 

Instytucja jest poświęcona szeroko pojętemu projektowaniu, sztuce użytkowej i rzemiosłu artystycznemu. Znajduje się w dzielnicy Kaartinkaupunki, w samym sercu Helsinek. Jego zbiory obejmują szeroką gamę przedmiotów – od mebli, przez ubrania, po projekty graficzne i technologiczne. 

Obecna siedziba Muzeum Designu znajduje się w budynku z końca XIX wieku, zaprojektowanym przez Gustafa Nyströma, jednego z czołowych fińskich architektów tamtego okresu. Budynek ten pierwotnie służył jako szkoła i ma charakterystyczny styl neogotycki, co czyni go wyjątkowym przykładem architektury epoki w Helsinkach. Jego ceglana fasada i detal architektoniczny kontrastują z nowoczesnym wnętrzem, które zostało dostosowane do potrzeb muzeum.

Stała ekspozycja Muzeum Designu skupia się przede wszystkim na historii fińskiego designu. Prezentuje ona rozwój fińskiego wzornictwa w kontekście przemian społecznych, technologicznych i ekonomicznych, jakie miały miejsce w Finlandii i na świecie. Najważniejsze sekcje stałej wystawy:

-Design w XIX wieku. Ta część wystawy skupia się na początkach fińskiego wzornictwa, które było ściśle związane z rozwojem rzemiosła artystycznego. W XIX wieku Finlandia zaczęła rozwijać własną tożsamość kulturową, a wzornictwo stało się jednym z jej istotnych elementów. Na wystawie znajdują się przykłady tradycyjnych fińskich wyrobów rzemieślniczych.

-Modernizm i funkcjonalizm. Na początku XX wieku Finlandia stała się ważnym ośrodkiem modernizmu w Europie, a fińscy projektanci zaczęli odnosić sukcesy na międzynarodowej scenie. Na wystawie można zobaczyć dzieła takich ikon jak Alvar Aalto, którego innowacyjne podejście do architektury i designu miało ogromny wpływ na rozwój fińskiego modernizmu. Jego organiczne formy, funkcjonalne meble i projekty architektoniczne stały się symbolem nowoczesnego wzornictwa.

-Lata 50. i 60. (Złoty wiek fińskiego designu). W latach powojennych fińskie wzornictwo zdobyło międzynarodowe uznanie. Na wystawie zobaczymy kultowe projekty mebli, szkła i ceramiki. W tym okresie szczególnie wyróżnili się tacy projektanci jak Tapio Wirkkala, których dzieła są cenione na całym świecie.

-Design współczesny. Współczesna część wystawy prezentuje dzieła nowoczesnych projektantów, którzy kontynuują bogatą tradycję wzornictwa, jednocześnie wprowadzając innowacyjne rozwiązania i nowoczesne technologie. 

Ważnym elementem kolekcji Muzeum Designu są wyroby szklane i ceramiczne, które odgrywały kluczową rolę w rozwoju fińskiego wzornictwa w XX wieku. Muzeum posiada w swoich zbiorach prace takich wybitnych projektantów, którzy stali się ambasadorami fińskiego designu na arenie międzynarodowej.

-Nie mniejsza jest kolekcja mebli obejmująca zarówno klasyczne, jak i współczesne projekty. Wśród najważniejszych eksponatów są meble zaprojektowane przez Alvara Aalto, które stały się ikoną modernizmu. Kolekcja zawiera również przykłady mebli z różnych okresów, od funkcjonalnych projektów z lat 30. i 40., po futurystyczne krzesła z plastiku z lat 60. i 70.

-Moda i tekstylia: Muzeum Designu posiada bogate zbiory tekstyliów i projektów mody, które odzwierciedlają zmieniające się style i trendy w modzie fińskiej. W zbiorach znajdują się zarówno historyczne stroje, jak i współczesne projekty znanych fińskich projektantów mody.

-Wzornictwo przemysłowe i graficzne: Muzeum posiada również zbiory związane z rozwojem fińskiego wzornictwa przemysłowego i grafiki użytkowej. Na szczególną uwagę zasługują projekty opakowań, plakaty, znaki graficzne i inne elementy graficzne, które odegrały ważną rolę w rozwoju komunikacji wizualnej w Finlandii.

Budynek muzeum

Fińska sauna (Löyly) 

Zbudowany w dzielnicy Hernesaari, Löyly jest wielkim kompleksem saun w Finlandii i świetnym miejscem na odpoczynek po kilku dniach intensywnego zwiedzania miasta. Nazwa „Löyly” odnosi się do fińskiego słowa oznaczającego „parę” lub „ciepło” wytwarzane przez wodę polewaną na rozgrzane kamienie w saunie, co jest sercem tradycyjnej fińskiej kultury saunowania.

Budynek Löyly został zaprojektowany z myślą o zrównoważonym rozwoju i poszanowaniu środowiska naturalnego. Cała struktura budynku została zbudowana z sosnowych listew, co nadaje mu naturalny, organiczny wygląd, jednocześnie wpisując się w tradycję fińskiego budownictwa drewnianego. Dach budynku ma kształt przypominający falę lub pagórek, co umożliwia naturalne wkomponowanie się obiektu w nadbrzeżny krajobraz.

Tarasy znajdujące się na dachu i wokół budynku oferują panoramiczne widoki na Morze Bałtyckie, 

Löyly oferuje trzy rodzaje tradycyjnych saun, które nawiązują do różnych fińskich tradycji saunowania:

-Sauna dymna (savusauna). Jest to tradycyjny typ sauny, który był używany w Finlandii przez stulecia. Sauna dymna nie posiada komina, co sprawia, że dym wypełnia całą saunę podczas jej nagrzewania, a następnie jest wypuszczany na zewnątrz przed rozpoczęciem kąpieli. Ten proces nadaje saunie unikalny, lekko dymny zapach, który cieszy się ogromną popularnością wśród miłośników tradycyjnych saun. Temperatura w saunie dymnej jest umiarkowana, ale ciepło jest bardzo głębokie i odprężające.

-Sauna elektryczna. Jest to nowoczesna wersja fińskiej sauny, z której korzysta się na co dzień w wielu domach w Finlandii. Sauna elektryczna zapewnia większą kontrolę temperatury, co pozwala na wygodniejsze i bardziej regulowane doznania. 

-Sauna publiczna. Löyly oferuje również saunę publiczną, która jest dostępna dla wszystkich odwiedzających. To idealne rozwiązanie dla turystów, którzy chcą doświadczyć fińskiej sauny w autentycznym otoczeniu, bez potrzeby rezerwacji prywatnej sauny.

Kluczowym elementem doświadczenia saunowego w Löyly jest możliwość kąpieli w Morzu Bałtyckim. Po sesji w saunie możemy zejść po specjalnie przygotowanych schodach bezpośrednio do morza, aby schłodzić się w zimnej wodzie. Zimą, kiedy morze jest zamarznięte, wycina się przeręble, aby umożliwić kąpiel w lodowatej wodzie, co jest tradycyjną fińską praktyką zwaną avantouinti.

Kompleks zawiera również restaurację i kawiarnię z niesamowitym widokiem na morze. Menu restauracji jest zróżnicowane, z naciskiem na zdrową, ekologiczną kuchnię, która odzwierciedla fińską tradycję kulinarną. 

Löyly jest przykładem nowoczesnego podejścia do architektury i zarządzania, które kładzie duży nacisk na zrównoważony rozwój i poszanowanie środowiska. Budynek został zaprojektowany w sposób, który minimalizuje jego wpływ na środowisko naturalne. Wykorzystano naturalne materiały, a energia potrzebna do funkcjonowania kompleksu pochodzi z odnawialnych źródeł energii.

Szczególnie istotne jest to, że sauna dymna w Löyly została zaprojektowana w sposób, który ogranicza emisję szkodliwych substancji do atmosfery, co czyni ją jedną z najbardziej ekologicznych saun tego typu. Cały obiekt spełnia rygorystyczne normy ekologiczne, a jego projekt stanowi model dla innych obiektów tego typu na całym świecie.

.

Muzeum Wojskowe (Sotamuseo)

Misją muzeum jest dokumentowanie, badanie oraz popularyzowanie wiedzy o historii fińskich sił zbrojnych oraz ich roli w kształtowaniu tożsamości narodowej. Muzeum Wojskowe przedstawia zarówno wielkie konflikty zbrojne, jak i codzienne życie fińskich żołnierzy, ukazując, jak wojna wpłynęła na Finlandię i jej społeczeństwo. Muzeum obejmuje kilka lokalizacji w Helsinkach, z głównymi oddziałami na terenie wcześniej opisanej Twierdzy Suomenlinna i na terenach wojskowych w dzielnicy Kruununhaka.

Główna siedziba Muzeum Wojskowego znajduje się w dzielnicy Kruununhaka w Helsinkach, gdzie muzeum posiada swoją główną ekspozycję stałą. Jednak jedną z najważniejszych części Muzeum Wojskowego jest **Tykistömuseo** (Muzeum Artylerii) na Suomenlinnie, które prezentuje ciężką broń artyleryjską i sprzęt wojskowy używany przez fińską armię na przestrzeni lat.

Pierwsza część ekspozycji przedstawia historię wojskowości w Finlandii z czasów, gdy kraj ten był częścią Królestwa Szwecji, a następnie Imperium Rosyjskiego. W tej sekcji muzeum znajdziemy między innymi rzadkie egzemplarze broni białej, a także dawne armaty i mundury żołnierzy walczących w armii szwedzkiej.

Wojna domowa w Finlandii była jednym z najbardziej kluczowych momentów w historii kraju, a Muzeum Wojskowe w Helsinkach szczegółowo przedstawia ten dramatyczny okres. Wystawa ta pokazuje losy białych i czerwonych, dwóch stron konfliktu, który rozegrał się po ogłoszeniu niepodległości Finlandii. Znajdują się tu dokumenty, fotografie, broń i inne artefakty związane z tym krwawym epizodem w historii Finlandii. Wystawa oferuje również rekonstrukcje bitew i szczegółowe opisy poszczególnych działań wojennych, które pozwalają lepiej zrozumieć przyczyny i skutki wojny domowej.

Największym działem muzeum są wystawy poświęcone wojnom zimowej (1939-1940) oraz kontynuacyjnej (1941-1944). Te dwa konflikty są kluczowe dla zrozumienia nowożytnej historii Finlandii i jej tożsamości narodowej. Ekspozycja obejmuje szczegółowe opisy bitew, mapy, dokumenty wojskowe oraz autentyczne przedmioty używane przez fińskich żołnierzy podczas wojny, takie jak mundury, broń, narzędzia polowe, a także artykuły codziennego użytku. W tej sekcji znajduje się również bogata kolekcja broni, w tym słynne fińskie karabiny Suomi KP/-31 oraz inne sprzęty używane przez fińską armię, a także modele czołgów i innych pojazdów wojskowych. 

Oprócz historii związanej z wojnami obronnymi, Muzeum Wojskowe prezentuje również współczesne działania fińskich sił zbrojnych, w tym udział Finlandii w międzynarodowych misjach pokojowych. Wystawa obejmuje udział fińskich żołnierzy w operacjach pokojowych pod auspicjami ONZ oraz NATO, a także w misjach na Bałkanach, w Afryce i na Bliskim Wschodzie.

Ekspozycja prezentuje także nowoczesne wyposażenie wojskowe używane przez armię fińską, w tym broń, pojazdy opancerzone oraz sprzęt komunikacyjny. Wystawa ta jest ważnym przypomnieniem, że fińska armia, choć działa w czasach pokoju, nadal odgrywa aktywną rolę na arenie międzynarodowej.

Jednym z największych atutów Muzeum Wojskowego jest bogata kolekcja broni i sprzętu wojskowego. Muzeum posiada unikalne egzemplarze karabinów, pistoletów, karabinów maszynowych, a także ciężkiej artylerii, czołgów, transporterów opancerzonych i pojazdów wojskowych. Kolekcja broni obejmuje zarówno broń fińską, jak i egzemplarze zdobyczne, w tym broń radziecką, niemiecką i szwedzką. W muzeum znajdują się także różne modele czołgów oraz działek przeciwpancernych i przeciwlotniczych, które odegrały kluczową rolę w obronie Finlandii podczas II wojny światowej.

Muzeum Wojskowe wykorzystuje nowoczesne technologie do wzbogacenia doświadczeń odwiedzających. W muzeum znajdują się liczne ekrany dotykowe, które umożliwiają szczegółowe przeglądanie map bitew oraz filmy dokumentalne przedstawiające kluczowe momenty z historii Finlandii. Ponadto możemy posłuchać wywiadów z weteranami, którzy dzielą się swoimi osobistymi historiami.

Pocisk przeciwpancerny w muzeum