Turyn – Nieodkryte Miasto Włoch
Choć Turyn wydaje się być nieco zapomniany w cieniu popularniejszych miast jak Rzym czy Florencja, to w rzeczywistości jest to jedna z tych destynacji, która po prostu czeka na to, by się w niej zakochać. Miasto, które na przestrzeni wieków było stolicą Królestwa Sardynii, a później stało się jednym z kluczowych punktów na mapie zjednoczonych Włoch, odznacza się unikalnym stylem. Przechadzając się po jego ulicach, zachwycimy się pięknymi pałacami i kościołami, z Katedrą św. Jana Chrzciciela i Całunem Turyńskim na czele. Pomimo wielu atrakcji, Turyn zachowuje klimat małego miasteczka, a tutejsza kuchnia, bogata w smaki Piemontu, zaskoczy każdego miłośnika dobrej gastronomii.

Castello Valentino
Wczesne Lata – Rzymianie i Barbarzyńcy
Historia Turynu sięga starożytności, kiedy to pod koniec I wieku p.n.e., powstała kolonia rzymska Augusta Taurinorum, założona przez cesarza Oktawiana Augusta. Już od swoich pierwszych chwil Turyn pełnił funkcję ważnego ośrodka administracyjnego i militarnego, dzięki swojemu położeniu na ważnych szlakach handlowych.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego Turyn przeszedł przez różne etapy władzy barbarzyńskich plemion. Na początku był częścią Królestwa Longobardów, a później, na krótko, częścią Cesarstwa Karolingów. Jednak to w średniowieczu, szczególnie w XI wieku, miasto rozpoczęło swoje prawdziwe narodziny jako ważny punkt na mapie Europy.
Średniowiecze i renesans
W średniowieczu Turyn zyskał na znaczeniu, stając się jednym z kluczowych punktów na mapie Piemontu. Miasto wielokrotnie zmieniało swoich właścicieli, będąc pod panowaniem różnych dynastii i rodzin. Z biegiem lat zaczęły powstawać pierwsze mury obronne, a miasto zaczęło nabierać charakteru typowego dla średniowiecza. Turyn zyskał wówczas reputację miasta silnego, obronnego, ale też coraz bardziej rozwijającego się pod względem urbanistycznym i kulturalnym.
Z kolei renesans, który w XV wieku zagościł w Turynie, był okresem dużych przemian. W tym czasie zaczęto budować pałace i kościoły, które do dziś stanowią wizytówki miasta. Do najważniejszych zabytków z tych czasów należy między innymi Katedra św. Jana Chrzciciela, w której przechowywany jest Całun Turyński – relikwia, która jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych i tajemniczych obiektów na świecie.
Barok i Klasycyzm
W XVIII wieku Turyn stał się stolicą Królestwa Sardynii, co miało ogromne znaczenie dla całego Piemontu. Rozwój architektury i sztuki miał ogromny wpływ na oblicze miasta. Liczne pałace, w tym Pałac Madama, Pałac Carignano, a także liczne budowle w stylu barokowym i klasycystycznym, nadały miastu elegancki charakter.
Natomiast w XIX wieku Turyn odegrał kluczową rolę w procesie zjednoczenia Włoch. Po wielu latach dominacji obcych mocarstw i fragmentacji państwowej, w 1861 roku Włochy zostały zjednoczone pod rządami Wiktora Emanuela II, którego rodzina sabaudzka sprawowała władzę nad nowo powstałym Królestwem Włoch.
Zjednoczenie Włoch miało miejsce w dużej mierze dzięki wpływowi i działaniach sabaudzkich, a Turyn stał się pierwszą stolicą zjednoczonego państwa. Choć nie pełnił tej roli przez długi czas (ostatecznie stolicą został Rzym), to jednak fakt ten ma dla Turyńczyków ogromne znaczenie.
XX wiek
Po I wojnie światowej Turyn zmienił się w jedno z ważniejszych centrów przemysłowych w Europie, szczególnie za sprawą fabryki Fiata, która została założona w 1899 roku. Rozwój przemysłu samochodowego związał miasto na stałe z motoryzacją.
Turyn był także miastem silnie związanym z ruchem oporu w czasie II wojny światowej. Po wojnie miasto przeszło przez okres intensywnej odbudowy, a rozwój przemysłu przyczynił się do dynamicznego wzrostu gospodarczego regionu. W latach 60. i 70. XX wieku Turyn stał się symbolem włoskiego „cudu gospodarczego”.
Współczesność
Po zakończeniu Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2006 roku, Turyn zyskał na znaczeniu na mapie turystycznej, ale także jako centrum technologiczne i kulturalne.
Turyn znaczy również dużo jako miasto mody i designu. Jako dom dla wielu marek i projektantów, miasto stało się jednym z najważniejszych ośrodków przemysłowych w branży mody, szczególnie w kontekście meblarstwa i wzornictwa.

Kontrowersyjny pomnik Carabineri
Samolot
Najlepszym i najwygodniejszym sposobem, aby dotrzeć do Turynu, jest lot bezpośredni. Choć Turyn nie jest największym węzłem lotniczym w Europie, wciąż istnieją regularne połączenia z kilku polskich miast. Warto zwrócić uwagę na poniższe kierunki:
Warszawa, jako największe miasto w Polsce, oferuje najwięcej połączeń międzynarodowych, w tym loty do Turynu. Czas lotu to około 2,5 godziny. Istnieją połączenia zarówno z dużymi liniami lotniczymi, jak i tanimi przewoźnikami. Bardzo popularna jest tutaj Wizz Air, która oferuje regularne loty do Turynu. Czas lotu wynosi około dwie i pół godziny, a ceny biletów w obydwie strony zaczynają się od około 200 złotych.
Międzynarodowe lotnisko w Turynie, znane jako Aeroporto di Torino-Caselle (TRN), znajduje się około 16 km na północ od centrum miasta. To stosunkowo małe lotnisko, ale bardzo dobrze skomunikowane z miastem, więc po przylocie mamy kilka opcji transportu do centrum miasta. Jedną z nich są pociągi, które regularnie kursują z lotniska do stacji Torino Porta Nuova. Czas przejazdu to około 20-25 minut, a bilet kosztuje mniej więcej 3-5 €. Alternatywnie możemy skorzystać z autobusów, które również regularnie kursują na trasie lotnisko – centrum miasta. Przejazd trwa około 40 minut, a bilet kosztuje mniej więcej 7 €.
Aby znaleźć najtańsze bilety, warto zarezerwować je kilka tygodni, a najlepiej miesięcy przed planowanym terminem podróży. Warto śledzić promocje, zwłaszcza w tanich liniach lotniczych.

Kompleks pałacowy Stupinigi z lotu ptaka
Wiosna (marzec-maj)
W marcu średnia temperatura wynosi około 10°C, ale dni są jeszcze chłodne, z możliwością przymrozków w nocy. Z czasem, w kwietniu i maju, pogoda staje się coraz bardziej łagodna i przyjemna, a temperatury dzienne w maju osiągają średnio 18-22°C.
Wiosna to również doskonały czas, aby podziwiać kwitnące ogrody i parki. Jeden z najpiękniejszych, Parco del Valentino, znajduje się nad brzegiem rzeki Padu i zachwyca w tym okresie różnorodnością roślinności. Warto wybrać się na spacer, a także zwiedzić Castello del Valentino, znajdujący się w obrębie parku.
Lato (czerwiec-sierpień)
Temperatury mogą przekraczać 30°C, zbliżając się nawet w okolice 40°C. Dlatego też w lecie warto pamiętać o odpowiedniej ochronie przed słońcem i mieć ze sobą dużo wody. Wieczorami temperatura spada w okolice przyjemnych 20°C.
Wielkim wydarzeniem jest Festa di San Giovanni – święto patrona miasta. Obchodzone jest w czerwcu, z różnymi wydarzeniami, w tym koncertami, pokazami sztucznych ogni i tradycyjnymi procesjami.
Jesień ( wrzesień-listopad)
Jesienią Turyn przyciąga turystów swoją spokojną atmosferą i pięknem kolorowych liści. Wrzesień nadal bywa ciepły, z temperaturami wynoszącymi około 20-25°C, ale w październiku i listopadzie zaczyna się chłodniej, z coraz częstszymi opadami deszczu. Temperatura spada do 10-15°C, a wieczory stają się chłodne. Październik to miesiąc, w którym liście na drzewach zaczynają zmieniać kolor, tworząc piękne krajobrazy w parkach i na wzgórzach.
Jesień w Turynie to także czas zbiorów winogron w regionie Piemontu, który słynie z produkcji doskonałych win. Warto odwiedzić winiarnie, gdzie odbywają się degustacje i festiwale wina. La Vendemmia, która odbywa się w październiku, zaprasza właśnie na degustacje win i zwiedzanie winiarnii.
Zima (grudzień-luty)
Zima w Turynie bywa chłodna i wilgotna, z temperaturą oscylującą wokół 3°C. W tym czasie należy liczyć się z opadami deszczu i śniegu oraz częstymi mgłami. Bliskość Alp sprawia, że turyści mogą łatwo dotrzeć do znanych ośrodków narciarskich, takich jak Sestriere.
Warto również wspomnieć, że Turyn jest jednym z najpiękniejszych miejsc na spędzenie Świąt Bożego Narodzenia, z licznymi jarmarkami, takimi jak Mercatini di Natale. Jest to doskonała okazja do poznania włoskich smaków i produktów regionalnych wśród pięknie oświetlonego miasta.
Podsumowanie
Każda pora roku ma swój niepowtarzalny urok. Wiosną i latem możesz cieszyć się przyjemnymi temperaturami, jesienią odkrywać niesamowite kolory natury, a zimą doświadczyć świątecznej atmosfery oraz bliskości górskich stoków. Niezależnie od pory roku, w Turynie czeka na ciebie wiele wydarzeń kulturalnych i artystycznych, które sprawią, że każda wizyta będzie niezapomniana.

Castello del Valentino widziany z Parco del Valentino
Piazza Castello
Miejsce to jest najlepszym punktem wyjścia do zwiedzania Turynu, ze względu na lokalizację oraz ogromne znaczenie historyczne i kulturowe. Nazwa placu „Castello” odnosi się bezpośrednio do pobliskiego Pałacu Królewskiego (Palazzo Reale), który był przez wieki rezydencją książąt i królów z dynastii sabaudzkiej.
Nic w tym dziwnego, ponieważ z placu rozpościera się doskonały widok na Pałac Królewski z jego piękną fasadą i wnętrzami, zachwycającymi swoją elegancją i historycznym urokiem. Miejsce to było rezydencją królów Sardynii, a później monarchów włoskich, więc jest jednym z kluczowych punktów w historii Włoch. Warto zaznaczyć też, że Pałac Królewski w Turynie jest częścią Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Zaledwie kilka kroków od Pałacu Królewskiego znajduje się Teatr Królewski (Teatro Regio), jeden z najważniejszych teatrów operowych we Włoszech. Budynek teatru, choć wielokrotnie przebudowywany, zachowuje swój neoklasyczny charakter i stanowi jeden z najpiękniejszych przykładów włoskiej architektury teatralnej.
Przechadzając się po Piazza Castello, warto również skierować wzrok w stronę wieży Mondovì, jednej z najstarszych konstrukcji w Turynie, która ma swoje korzenie w czasach rzymskich. Ta średniowieczna wieża stanowi ważny element urbanistyczny placu, a jej obecność przypomina o długiej historii Turynu, która zaczyna się jeszcze w czasach Imperium Rzymskiego. Niedaleko znajduje się także Porta Palatina – zachowane fragmenty rzymskich murów obronnych miasta, które robią ogromne wrażenie na każdym, kto odwiedza Turyn.
Piazza Castello to również doskonałe miejsce do spacerów. Przechadzając się po placu, obejrzymy piękne kamienice, a także fontanny i rzeźby, które wzbogacają przestrzeń. Warto zatrzymać się w jednej z kawiarni czy restauracji i poczuć ducha Turynu.

Piazza Castello
Muzeum Egipskie (Museo Egizio)
To muzeum jest jednym z najważniejszych na świecie muzeów poświęconych wyłącznie kulturze starożytnego Egiptu, a zbiory które posiada, są drugie pod względem wielkości, ustępując tylko tym w Kairze! Już sam ten fakt czyni to muzeum jednym z obowiązkowych punktów na mapie Turynu.
W jednym z najważniejszych działów muzeum, poświęconym mumii, zobaczymy starożytne ciała w doskonałym stanie, które stanowią nieoceniony materiał do badań nad egipskimi zwyczajami pogrzebowymi. Muzeum posiada jedną z największych kolekcji mumii na świecie, w tym mumie dzieci oraz mumie zwierząt (szczególnie kotów), które stanowiły ważną część egipskiego kultu. Dodatkowo, w muzeum można zobaczyć rekonstrukcje grobowców, które przenoszą nas do wnętrza egipskich nekropolii.
Muzeum jest także skarbnicą dzieł sztuki. Polecam zwrócić uwagę na marmurowe posągi faraonów, które odzwierciedlają potęgę i boski charakter tych władców, a także na liczne sarkofagi i nagrobki, które ukazują sposób, w jaki Egipcjanie szanowali swoich zmarłych.
Wśród eksponatów znajduje się także zbiór papirusów, czyli starożytnych manuskryptów, zawierających zapiski o życiu codziennym, rytuałach religijnych, a także medycznych praktykach Egipcjan. Jest to nieocenione źródło wiedzy o tej fascynującej cywilizacji.
Kolejnym ważnym tematem, które podejmuje muzeum, jest religia starożytnego Egiptu. Wystawy są poświęcone bóstwom, takim jak Ra, Ozyrys czy Izyda, przedstawiając poprzez to wielki panteon egipskich bogów. Liczne figurki bóstw, amulety, a także przedmioty wykorzystywane w rytuałach religijnych pomagają zrozumieć, jak ważne dla starożytnych Egipcjan były rytuały związane z życiem i śmiercią.
Ponadto, nowoczesne technologie pozwalają na lepsze zrozumienie skomplikowanego procesu mumifikacji, a także na wirtualne przejście przez starożytne grobowce i piramidy. Muzeum oferuje również audioprzewodniki, które także ułatwiają zrozumienie poszczególnych wystaw.

Sfinksy w Muzeum Egipskim
Brama Porta Palatina
Jest to najlepiej zachowany zabytek starożytnego Rzymu, dzięki któremu możemy poczuć atmosferę starożytności. Brama Porta Palatina stanowi część starożytnych murów obronnych, które niegdyś otaczały rzymską osadę Taurasia, przodka dzisiejszego Turynu. Była ona głównym wejściem do miasta, a dzisiaj jest jednym z najlepszych przykładów rzymskiej architektury obronnej, które przetrwały wieki.
Podobnie jak inne bramy w starożytnych miastach, Porta Palatina pełniła nie tylko funkcję obronną, ale także reprezentacyjną – miała ukazywać potęgę i chwałę miasta. Zbudowana z dużych bloków kamienia, brama była częścią systemu murów obronnych, który otaczał Taurasię, chroniąc ją przed najazdami i atakami z zewnątrz.
Brama składa się z trzech głównych części – dwóch dużych wież i centralnej przejściowej bramy, która była kiedyś używana przez konne pojazdy i pieszych. Wysokość wież sięga około 30 metrów, a ich masywność przyciąga uwagę nawet z daleka. Ponadto spacerując wokół bramy, możemy dostrzec zachowane fragmenty starożytnych murów, które niegdyś otaczały miasto.
Porta Palatina znajduje się w pobliżu znanego nam Piazza Castello, głównego placu w Turynie. W okolicach Porta Palatina znajduje się także Muzeum Archeologiczne w Turynie (Museo di Antichità), które zawiera bogatą kolekcję artefaktów z czasów rzymskich i wcześniejszych.
To, co czyni Porta Palatina szczególnym miejscem, to nie tylko jej wiek i monumentalność, ale także to, jak świetnie wpisuje się w życie współczesnego Turynu. Brama nie jest otoczona ogrodami ani daleko od głównych atrakcji turystycznych miasta – jest częścią codziennego krajobrazu miasta.

Brama Porta Palatina
Pałac Królewski w Turynie (Palazzo Reale di Torino)
Jak już wspomniałem, znajdujący się na Piazza Castello, pałac od wieków pełnił funkcję rezydencji królewskiej i centrum władzy, będąc świadkiem wielu kluczowych momentów w historii Włoch. Pałac Królewski sięga historią do XIII wieku. Początkowo był to zamek pełniący funkcję obronną, ale gdy panowanie objęła dynastia Sabaudów, Pałac Królewski zyskał swój charakterystyczny wygląd, a jego wnętrza zostały udekorowane przez najznakomitszych artystów i architektów epoki baroku.
W XVII wieku, kiedy Turyn stał się stolicą Królestwa Sardynii, pałac stał się główną siedzibą władców, a jego wnętrza zyskały luksusowe wykończenia, które przetrwały do dziś. Pałac był świadkiem licznych wydarzeń historycznych, w tym ceremonii koronacyjnych i spotkań dyplomatycznych. Po zjednoczeniu Włoch w XIX wieku pałac pozostał jednym z najważniejszych symboli monarchii, aż do momentu zniesienia monarchii w 1946 roku.
Pałac Królewski w Turynie to doskonały przykład włoskiego baroku, choć w jego architekturze można dostrzec również wpływy innych stylów. Budowla składa się z kilku skrzydeł, z których każde ma swoją unikalną historię i funkcję. Zewnętrzna fasada pałacu, choć może wydawać się prosta, kryje w sobie elegancję i harmonię proporcji typowe dla barokowych rezydencji.
Z kolei we wnętrzach pałacu natrafimy na niezwykłe zbiory, które obejmują zarówno dzieła sztuki, jak i przedmioty codziennego użytku. Na szczególną uwagę zasługuje Sala Tronowa, której centralnym punktem jest potężny tron. Wokół niego skupiają się liczne elementy dekoracyjne, w tym freski, rzeźby i złocenia.
W pałacu znajdują się również eleganckie apartamenty królewskie, które pozwalają poczuć się jak na dworze dynastii Savoyów. Wnętrza tych pokoi zachwycają przepychem, a szczególnie warta uwagi jest Sala di Diana z pięknymi malowidłami na suficie oraz Sala di Alessandro, pełna złotych detali i przepięknych mebli.
Pałac kryje również wspaniałą bibliotekę, której zbiory sięgają czasów renesansu. Przede wszystkim polecam zwrócić uwagę na stare manuskrypty, które stanowią prawdziwe skarby literackie.
Natomiast dla miłośników militariów, w Pałacu Królewskim znajduje się także zbrojownia, w której przechowywana jest kolekcja broni i zbroi używanych przez członków rodziny królewskiej i szlacheckich wojskowych.
Chociaż nie jest to ogród w tradycyjnym sensie, pałacowy kompleks ogrodowy to miejsce, które z pewnością warto odwiedzić. Znajdujący się tuż obok budynku, ogród stanowi oazę spokoju w samym centrum miasta. Został zaprojektowany w stylu francuskim, z symetrycznymi alejkami i fontannami.

Pałac Królewski widziany z Placu Królewskiego
Bazylika Superga
To miejsce kultu łączy w sobie duchowość, historię, sztukę i niepowtarzalne widoki dzięki lokalizacji na szczycie wzgórza Superga w pobliżu Turynu. Historia tej majestatycznej bazyliki sięga początku XVIII wieku, kiedy to król Wiktor Emanuel II z dynastii Sabaudzkiej postanowił zbudować w tym miejscu świątynię na cześć Matki Boskiej, aby uczcić zwycięstwo nad wojskami francuskimi w bitwie pod Torino w 1706 roku.
Bazylika Superga jest wspaniałym przykładem architektury barokowej, w której każdy detal ma swoje znaczenie. Charakteryzuje się potężną, owalną kopułą, która góruje nad całym Turynem, oraz dwoma imponującymi wieżami. Natomiast wnętrze zachwyca bogatym wystrojem, z freskami, które przedstawiają sceny biblijne, oraz z licznymi rzeźbami i obrazami, które dodają wnętrzu niepowtarzalnego charakteru.
Świątynia pełni także funkcję królewskiej nekropolii dynastii sabaudzkiej. W podziemiach bazyliki spoczywają królowie, książęta i księżne, którzy przez wieki rządzili Piemontem i Sabaudią. Warto odwiedzić kaplicę grobową, gdzie znajdują się liczne groby, w tym m.in. grób króla Wiktora Emanuela II, który był pierwszym królem zjednoczonych Włoch.
Warto również pamiętać, że 1949 roku, niedaleko bazyliki, miała miejsce tragiczna katastrofa lotnicza, w której zginęła cała drużyna piłkarska Torino FC, jeden z najstarszych i najbardziej utytułowanych klubów piłkarskich Włoch. To wydarzenie, choć tragiczne, związało Bazylikę Superga z historią sportu w Turynie i uczyniło ją jeszcze bardziej rozpoznawalną. Co roku odbywają się tu ceremonie upamiętniające ofiary tej katastrofy.
Bazylika Superga znajduje się na wysokości 672 metrów nad poziomem morza, co gwarantuje niesamowite widoki. widok na Turyn oraz okoliczne góry, w tym majestatyczne Alpy. Widok jest szczególnie malowniczy, zwłaszcza gdy patrzymy na rozciągające się na horyzoncie szczyty górskie, a w samym mieście dostrzegamy charakterystyczne zabudowania, w tym mole Antonelliana – jeden z symboli Turynu.
Aby dostać się do świątyni, polecam skorzystać z historycznej kolejki linowej, która kursuje z Turynu na wzgórze Superga. W trakcie przejazdu możemy poczuć się jak w trakcie podróży w czasie, ponieważ kolejka linowa istnieje już od 1934 roku . Alternatywnie, można również dotrzeć do bazyliki pieszo, wybierając jedną z kilku malowniczych ścieżek prowadzących na szczyt.

Bazylika Superga
Villa della Regina
Nieopodal bazyliki Superga znajduje się wspaniały pałac będący symbolem włoskiej arystokracji. Wzniesiona na wzgórzu w XVII wieku, Villa della Regina, miała służyć jako miejsce odpoczynku dla Sabaudzkiej książąt, a jej lokalizacja była idealna – z dala od zgiełku miasta, a jednocześnie w pobliżu królewskiego dworu.
Jak już nadmieniłem, dzieje willi są ściśle związane z dynastią Sabaudzką. W XVIII wieku stała się częścią królestwa Sardynii, a później była świadkiem wielu zmian politycznych, w tym zjednoczenia Włoch. W XIX wieku pałac przeszedł w ręce prywatne i ostatecznie został otwarty dla zwiedzających.
Architektonicznie Villa della Regina stanowi prawdziwe dzieło sztuki. Barokowy pałac wznosi się na wzgórzu, z którego rozciąga się wspaniały widok na Turyn. Główna fasada budynku jest majestatyczna, z finezyjnymi detalami, a ogrody wokół willi przypominają te, które można spotkać w najbardziej luksusowych europejskich rezydencjach.
Natomiast wnętrza pałacu są ozdobione freskami, stiukami oraz wypełnione dziełami sztuki, ukazując w ten sposób bogactwo i przepych tamtych czasów. Szczególnie warto zwrócić uwagę na Salę Białych Lwów, która wyróżnia się eleganckimi, białymi stiukami, a także przepięknymi freskami, które przedstawiają mitologiczne sceny. Polecam także zwrócić uwagę na Salę Złotą, która jest pełna złoconych detali i ozdobnych rzeźb.
Ogród Villa della Regina jest równie imponujący jak sama budowla. Zbudowany na tarasach, zapewnia wspaniały widok na miasto i okoliczne góry. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się dość skromny, to w rzeczywistości składa się na niego szereg starannie zaplanowanych przestrzeni, z różnorodnymi roślinami, alejkami i fontannami. Jest to idealne miejsce na chwilę relaksu po zwiedzaniu, a także na zrobienie pamiątkowych zdjęć.

Fontanna i Villa della Regina
Narodowe Muzeum Samochodów (Museo Nazionale dell’Automobile, MNAO)
Jako włoska stolica motoryzacji, Turyn kryje w sobie prawdziwą mekkę dla miłośników samochodów. Muzeum Narodowe Samochodów – które zabierze nas na fascynującą podróż przez historię motoryzacji.
Jednym z głównych celów muzeum jest ukazanie, jak samochody wpłynęły na życie codzienne i społeczne w XX i XXI wieku. Między innymi zobaczymy, jak zmieniały się standardy produkcji, technologia silników, a także jak zmieniały się preferencje konsumentów. Ciekawe są także wystawy poświęcone designowi i ekologii w motoryzacji, które pokazują, jak przemysł motoryzacyjny stara się dostosować do zmieniających się potrzeb społeczeństwa.
Muzeum jest także domem dla legendarnych samochodów wyścigowych oraz modeli, które w latach swojej świetności były symbolem luksusu. Pojazdy takie jak Fiat 500, który stał się ikoną popkultury, czy samochody wyścigowe marki Ferrari, pokazują, jak motoryzacja łączyła funkcjonalność z pasją i ambicjami technologicznymi.
Pośród swoich wystaw, Muzeum Samochodów nie zapomina o przyszłości motoryzacji. W jednej z sekcji muzeum prezentowane są koncepcje elektrycznych i autonomicznych samochodów, a także rozwiązania, które mogą zmienić oblicze transportu w nadchodzących dekadach.
Każdego roku muzeum organizuje również wystawy czasowe, które pozwalają zgłębić konkretne tematy związane z motoryzacją. Przykładowo, w przeszłości można było zobaczyć wystawy poświęcone historii Formuły 1, samochodom z lat 50. czy projektom futurystycznym. Wystawy te często współpracują z najlepszymi projektantami, artystami i inżynierami, tworząc niezwykłe, kompleksowe doświadczenie dla odwiedzających.

Ferrari 400 w Muzeum Samochodów
Muzeum Filmowe w Mole Antonelliana
Zanim przejdziemy do samego muzeum, warto na chwilę zatrzymać się przy samej Mole Antonelliana, która jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Turynu. Wzniesiona w XIX wieku przez architekta Alessandro Antonellego, początkowo miała być synagogą, jednak ostatecznie stała się budynkiem o wielorakim przeznaczeniu, w tym także siedzibą muzeum filmowego.
Jej architektura zachwyca – wysokie, smukłe wieże i charakterystyczna kopuła, która wznosi się nad miastem, sprawiają, że stanowi z najważniejszych punktów na turystycznej mapie Turynu. Warto dodać, że z tarasu umiejscowionego na jej szczycie rozpościera się wspaniały widok na całe miasto i okoliczne góry.
Jednakże, największą atrakcją Mole Antonelliana jest Muzeum Filmowe. Zwiedzanie zaczynamy od sali, w której poznamy najważniejsze momenty w historii kina. Tutejsze wystawy pokazują rozwój sztuki filmowej od początków kinematografii aż po współczesne produkcje. Szczególnie interesujące są unikalne plakaty filmowe, kostiumy, rekwizyty, scenariusze i sprzęt filmowy, który był używany w produkcjach na przestrzeni lat.
Nie można zapomnieć o szczególnym miejscu, jakie w muzeum zajmuje historia kina włoskiego. Włochy to kraj, który ma ogromny wkład w rozwój kinematografii – od twórców takich jak Federico Fellini czy Sergio Leone, po współczesnych reżyserów. W tym szczególnie warto zwrócić uwagę na wystawę poświęconą kinu neorealistycznemu, które zrewolucjonizowało sposób opowiadania o rzeczywistości w filmie. Twórczość takich reżyserów jak Roberto Rossellini, Vittorio De Sica czy Cesare Zavattini miała ogromny wpływ na rozwój kina na całym świecie.
Muzeum Filmowe w Turynie to również świetne miejsce, by zobaczyć, jak technologia zmieniała oblicze kinematografii. Na przestrzeni lat technologia filmowa przechodziła ogromne zmiany – od ręcznych kamer po cyfrowe projekcje w kinach. W muzeum zobaczymy nie tylko historyczne aparaty filmowe, ale także poznamy rozwój technologii, która umożliwia tworzenie efektów specjalnych i realistycznych animacji. Najnowsze wystawy pozwalają nawet poczuć się jak część filmu. Przykładowo, możemy dosłownie wejść do wnętrza klatki filmowej i stać się częścią sceny.
Galleria Sabauda
Jak sugeruje nazwa, Galleria Sabauda powstała z inicjatywy dynastii sabaudzkiej, której członkowie przez wiele lat rządzili Piemontem, a później stali się częścią królewskiej rodziny Włoch. W XVIII wieku książę Carlo Emanuele III postanowił stworzyć w Turynie galerię sztuki, której celem było gromadzenie dzieł, które odzwierciedlałyby prestiż i potęgę rodziny sabaudzkiej.
Początkowo galeria mieściła się w różnych pałacach, ale ostatecznie Galleria Sabauda znalazła swoje miejsce w Palazzo Reale, siedzibie władców sabaudzkich. Pałac, w którym mieści się galeria, jest przykładem klasycznego włoskiego stylu, z pięknymi salami i eleganckimi wnętrzami. Wszystko to dodaje wystawom jeszcze więcej uroku.
Ze względów historycznych, jest to wyjątkowe miejsce dla tych, którzy chcą zgłębić historię dynastii sabaudzkiej, która przez stulecia miała ogromny wpływ na Włochy. W galerii obejrzymy liczne portrety członków rodziny sabaudzkiej oraz wiele ciekawych faktów na temat ich rządów oraz narodzin zjednoczonego Królestwa Włoch.
W zbiorach znajdują się też liczne obrazy przedstawiające motywy religijne, mitologiczne oraz portrety. Obrazy barokowe, pełne dramatyzmu i dynamicznych kompozycji, są świetnym przykładem tego, jak sztuka odzwierciedlała ducha swoich czasów. Z kolei klasycyzm wprowadza do galerii elementy harmonii i symetrii, które pokazują dążenie do ideałów starożytności.
Oprócz malarstwa, Galleria Sabauda posiada również kolekcję rzeźb z najróżniejszych epok. Polecam zwrócić uwagę na dzieła Antonio Canovy – jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy epoki klasycyzmu, którego rzeźby charakteryzują się niesamowitą precyzją i harmonią.
W galerii dostępne są różne trasy zwiedzania, które są dostosowane do poziomu wiedzy i zainteresowań turystów. Dla osób, które chcą zgłębić wiedzę na temat konkretnych artystów i stylów, dostępne również są audioprzewodniki oraz broszury informacyjne.
Katedra św. Jana Chrzciciela (Cattedrale di San Giovanni Battista)
Ta wyjątkowa świątynia jest nie tylko miejscem kultu, ale także obiektem nierozerwalnie związanym z jednym z najważniejszych reliktów chrześcijaństwa.
Katedra św. Jana Chrzciciela, znana także jako katedra turyńska, została zbudowana w XII wieku na miejscu wcześniejszej świątyni, której historia sięga aż czasów rzymskich. Jej historia jest bardzo związana z dziejami miasta, które przez wieki było stolicą Królestwa Sabaudii, a później jednym z kluczowych miast zjednoczonego królestwa Włoch.
Katedra łączy w sobie elementy różnych stylów architektonicznych, począwszy od romanskiego, przez gotyk, aż po barok. Jednym z najbardziej zauważalnych elementów jest monumentalna wieża, która nadaje świątyni charakterystyczny kształt na tle turynskiego nieba.
Jednak to wnętrze katedry kryje w sobie prawdziwe arcydzieła. Przestronna nawa, ozdobiona wieloma dziełami sztuki, zaprasza do kontemplacji i modlitwy. Warto zwrócić uwagę na liczne freski i malowidła, które ozdabiają ściany oraz sklepienie. Część z nich pochodzi z czasów średniowiecznych, a część to dzieła późniejszych mistrzów. Wszystkie jednak zachwycają kunsztem wykonania.

Katedra Turyńska w środku
Kaplica Świętego Całunu (Cappella della Sindone)
Chociaż sama katedra jest wspaniała, to jej główną atrakcją jest bez wątpienia Całun Turyński (Shroud of Turin). Jest to kawałek tkaniny, na którym według tradycji zapisany jest obraz ciała Jezusa Chrystusa. Całun jest jednym z najbardziej czczonych reliktów w historii chrześcijaństwa.
Całun Turyński jest przechowywany w specjalnej kaplicy w katedrze, która została zaprojektowana w latach 90. XX wieku przez architekta Giovanego Moressa. Warto wiedzieć, że Całun Turyński jest wystawiany publicznie tylko w wyjątkowych okolicznościach – podczas specjalnych wystaw i obchodów religijnych. Niezależnie od tego, czy wierzymy w cudowną moc Całunu, czy tylko fascynuje nas jego tajemnicza historia, miejsce, w którym się znajduje, ma atmosferę pełną powagi i duchowego uniesienia.
Sama kaplica została zbudowana w latach 1667-1694 z inicjatywy księcia kardynała Carlo Emanuele di Savoia, aby przechowywać Całun Turyński. Całun ten, według tradycji, ma być tkaniną, w którą owinięto ciało Jezusa Chrystusa po jego śmierci na krzyżu. Jest to jedno z najważniejszych i najbardziej kontrowersyjnych artefaktów religijnych na świecie. Niektórzy twierdzą, że obraz na tkaninie jest autentyczny, inni są przekonani, że jest to średniowieczne dzieło sztuki. Niezależnie od tych kontrowersji, Całun pozostaje symbolem śmierci i zmartwychwstania Jezusa.
Kaplica jest zaprojektowana w kształcie ośmiokąta, co nadaje jej symboliczny charakter – ośmiokąt jest uważany za symbol zmartwychwstania i życia wiecznego. Wnętrze kaplicy jest pełne detali i ornamentów, a szczególną uwagę przyciąga kopuła, która wydaje się być zawieszona w powietrzu. Przepych wnętrza w połączeniu z doskonałym światłem wpadającym przez okna tworzą niesamowity efekt, który potęguje uczucie sacrum.
Na uwagę zasługuje również ambona w stylu barokowym, a także freski, które zdobią sklepienie kaplicy. Sztuka sakralna w tym miejscu nie tylko pełni funkcję ozdobną, ale także ma głęboki wymiar duchowy, pomagając pielgrzymom w medytacji nad tajemnicą śmierci i zmartwychwstania.
Całun Turyński jest, rzecz jasna, punktem centralnym tej niezwykłej kaplicy. Mimo że tkanina nie jest na stałe dostępna do oglądania, jej obecność w tym miejscu jest odczuwalna na każdym kroku. Dla wielu osób samo odwiedzenie Kaplicy Świętego Całunu jest aktem duchowym, który wymaga zadumy i kontemplacji.
Kaplica jest także miejscem spotkań religijnych, modlitw i nabożeństw, szczególnie w czasie ważnych wydarzeń liturgicznych. Ze względu na swoje historyczne i duchowe znaczenie jest odwiedzana przez wiernych, ale również przez osoby, które interesują się historią i kulturą. Znajduje się tu również muzeum, które opowiada historię Całunu i jego związku z miastem Turyn.
Muzeum Antyku (Museo di Antichità)
Jest to miejsce, które przeniesie nas w czasie, umożliwiając odkrycie tajemnic starożytnych cywilizacji, które miały ogromny wpływ na kształtowanie dzisiejszego świata. Muzeum mieści się w Palazzo degli Studi, będącym kiedyś częścią Uniwersytetu w Turynie.
Muzeum to zachwyca swoją różnorodnością zbiorów, które obejmują artefakty od prehistorii po czasy rzymskie. Na początek dowiemy się wielu fascynujących rzeczy na temat życia pierwszych ludów w regionie Piemontu. Artefakty obejmują narzędzia kamienne, najprostszą broń, a także fragmenty ozdób.
Przechodząc dalej, muzeum przedstawia unikalną kolekcję przedmiotów związanych z Etruskami, którzy mieli ogromny wpływ na rozwój starożytnej Italii. Wystawy pełne są pięknych wazonów, biżuterii, posągów oraz inskrypcji etruskich, które pozwalają poznać tajemnice tego tajemniczego ludu. Ponadto, muzeum powstania zbiór artefaktów z kultury greckiej, której wpływ na sztukę rzymską jest nieoceniony. Wspaniałe wazy, rzeźby i przedmioty codziennego użytku opowiadają o życiu w antycznym świecie.
Najważniejszą częścią muzeum są jednak zbiory związane z czasami rzymskimi. Turyn, znany w starożytności jako Augusta Taurinorum, był ważnym miastem w Cesarstwie Rzymskim. Spośród mnóstwa rzeźb, inskrypcji oraz przedmiotów związanych z życiem codziennym Rzymian, polecam zwrócić uwagę na wspaniałą kolekcję rzymskich marmurów i przepiękne mozaiki, które zdobiły posadzki rzymskich willi.
Muzeum di Antichità posiada również jedną z najważniejszych kolekcji monet w regionie. Obejmuje ona zarówno monety etruskie, greckie, jak i rzymskie, które były używane na terenie Piemontu i całego basenu Morza Śródziemnego. W tym wszystkim nie brakuje także eksponatów dotyczących codziennego życia mieszkańców starożytnego świata. Od ubrań, przez narzędzia, aż po zabawki – te przedmioty ukazują, jak wyglądało zwyczajne życie w dawnych czasach.
Villa Veneria
Jest to niezwykła posiadłość, której historia jest równie fascynująca, jak jej architektura. Villa Veneria, znana również jako „Rezydencja Veneria Reale” lub po prostu „Villa Reale di Venaria”, to zabytkowa posiadłość położona w niewielkiej miejscowości Venaria Reale, tuż na obrzeżach Turynu.
Początkowo została zbudowana jako letnia rezydencja dla rodu sabaudzkiego, a jej ogromne ogrody i pałac miały służyć jako miejsce odpoczynku dla ówczesnych monarchów. Za projekt odpowiadał architekt Amedeo di Castellamonte, a sama willa została zainspirowana wieloma innymi królewskimi rezydencjami Europy, w tym w szczególności samym pałacem w Wersalu. Dzięki temu miejsce to zachwyca swoją monumentalną architekturą i przestronnymi ogrodami, które są pełne klasycznych rzeźb, fontann oraz rozmaitych roślin i kwiatów.
Wnętrza Villi Veneria kryją prawdziwą skarbnicę sztuki i historii. Wspaniałe freski, wspaniałe komnaty, marmurowe schody i elegancka galeria, w której odbywały się wielkie bale i spotkania dworskie – to wszystko pozwoli nam poczuć smak życia barokowej arystokracji. Splendoru dodaje niesamowita kolekcja dzieł sztuki, obejmująca zarówno obrazy, rzeźby, jak i eksponaty związane z historią dynastii sabaudzkiej. Sala Wielka jest najważniejszą salą w pałacu, gdzie odbywały się największe uroczystości oraz przyjęcia. Wnętrza tej sali są pełne fresków przedstawiających sceny mitologiczne i alegoryczne. W Villi Veneria znajduje się również muzeum, które opowiada historię dynastii sabaudzkiej.
Wokół Villi Veneria znajdują się również wspaniałe ogrody, które były inspirowane stylem francuskim, a więc z klasą, harmonią i elegancją, jakie można spotkać w ogrodach Wersalu. Spacerując po nich, będziemy podziwiać symetrycznie rozmieszczone ścieżki, fontanny, baseny, a także unikalne rośliny, które w pełni oddają ducha epoki. Na uwagę zasługuje również widok na panoramę Turynu z ogrodów Villa Veneria, zwłaszcza o zachodzie słońca, kiedy całe miasto zostaje zanurzone w ciepłym, złotym świetle.

Villa Veneria w Środku
Parco del Valentino
Jest to idealne miejsce na spacer lub odpoczynek od zwiedzania. Zamek, średniowieczna wioska, bujna roślinność i rzeka Pad czynią to miejsce obowiązkowym punktem każdej wizyty w Turynie.
Parco del Valentino został założony w 1670 roku przez rodzinę książąt Savoy, którzy pragnęli stworzyć piękne ogrody w stylu włoskim, które miały być godnym uzupełnieniem pałacu Valentino, ich rezydencji. Z biegiem lat park przeszedł liczne zmiany i rozbudowy, a jego charakter ewoluował, począwszy od barokowego ogrodu, przez romantyczne krajobrazy XIX wieku, aż po nowoczesne elementy, które możemy podziwiać dzisiaj.
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów parku jest Zamek Valentino, który stanowi doskonały punkt wyjściowy do dalszego zwiedzania. Zamek dzisiaj pełni funkcję uniwersytetu (Politechniki Turyńskiej) i otoczony jest przez piękny ogród, który tworzy spójną całość z naturalnym krajobrazem parku.
Zaraz obok Zamku Valentino, znajduje się „Borgo Medioevale” – replika średniowiecznego wioski, która przeniesie nas w czasy dawnych wieków. Zbudowana w 1884 roku na potrzeby wystawy światowej, Borgo Medioevale to urokliwy labirynt wąskich uliczek, drewnianych chat, a także wieży widokowej, z której roztacza się przepiękny widok na miasto i park.
Parco del Valentino to doskonałe miejsce na spacer wśród natury. Aleje, liczne ścieżki i mostki zapraszają do długich wędrówek, a w cieplejsze dni park staje się świetnym miejscem do piknikowania. Parco del Valentino to także doskonałe miejsce do relaksu nad rzeką Padem. Na rzece można wynająć łódź i odbyć malowniczy rejs, podziwiając park z zupełnie innej perspektywy.
Natomiast miłośnicy aktywności na świeżym powietrzu mogą korzystać z rozmaitych ścieżek rowerowych i bieżni, które rozciągają się po całym parku. Miejsce to jest chętnie wybierane przez biegaczy i rowerzystów, którzy szukają przestrzeni do ćwiczeń w malowniczej scenerii.

Castello Valentino w nocy
Castello di Rivoli i Muzeum Sztuki Współczesnej
Castello di Rivoli ma bogatą historię sięgającą XIV wieku, kiedy to wzniesiono go jako twierdzę obronną. Zamek położony na wzgórzu z widokiem na dolinę rzeki Po szybko stał się jednym z najważniejszych punktów strategicznych regionu. W XVIII wieku, po licznych przebudowach, stał się rezydencją książąt Sabaudzkich, a jego wnętrza zyskały niezwykłą elegancję.
Najbardziej znaczący etap w historii Castello di Rivoli miał miejsce w 1984 roku, kiedy zamek został przekształcony w Muzeum Sztuki Współczesnej. To wtedy rozpoczęła się nowa era dla tego miejsca – zamek, który wcześniej był świadkiem wielu wydarzeń politycznych, teraz stał się centrum kultury i sztuki współczesnej, przyciągając artystów i turystów z całego świata.
Jednym z największych atutów Castello di Rivoli jest jego otoczenie – przepiękne ogrody, które otaczają zamek, są idealnym miejscem na spacer. Zamek w Rivoli leży na wzgórzu, więc z ogrodów rozciąga się niesamowity widok na dolinę Po i Turyn.
Z kolei fasada zamku jest urządzona w stylu barokowym, ozdobiona licznymi rzeźbami i dekoracjami. Po wejściu do zamku, wchodzimy do wnętrza pełnego przepychu: pięknie ozdobione sale, z freskami na suficie, w których króluje styl rokokowy. Niezwykła jest także kaplica zamkowa, która zachowała swoje historyczne elementy.
Jednak Castello di Rivoli to nie tylko piękno historycznej architektury. Jak już wspomniałem, zamek gości również
Muzeum Sztuki Współczesnej. Kolekcja obejmuje dzieła z najróżniejszych dziedzin sztuki oraz angażuje młodych twórców i artystów eksperymentalnych, oferując im przestrzeń do tworzenia i wystawiania swoich dzieł.
Głównym punktem w muzeum jest kolekcja sztuki włoskiej z lat 1960-1970, która obejmuje dzieła takich artystów jak Piero Manzoni, Michelangelo Pistoletto czy Enrico Castellani. Warto zaznaczyć, że Castello di Rivoli stało się jednym z najważniejszych ośrodków sztuki współczesnej we Włoszech i na świecie, a organizowane wystawy przyciągają artystyczną elitę.
Castello di Rivoli to również doskonała baza wypadowa do dalszego odkrywania regionu Piemontu. W okolicach znajdują się liczne winnice, które warto odwiedzić, oraz malownicze miasteczka, które urzekają swoim urokiem. Zamek jest łatwo dostępny z Turynu, a podróż samochodowa zajmuje tylko około 20 minut.
Pałac Łowiecki Palazzina di Caccia di Stupinigi
Jest to rezydencja królewska znajdująca się zaledwie kilka kilometrów od Turynu, która nie tylko urzeka pięknem, ale także przenosi nas w czasie do epoki baroku. Zbudowany w XVIII wieku jako letnia rezydencja dynastii sabaudzkiej, pałac jest dziś jednym z najważniejszych zabytków regionu, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Palazzina di Caccia di Stupinigi to niezwykły pałac łowiecki, zaprojektowany przez architekta Filippo Juvarrę w latach 1729-1733, na zlecenie króla Wiktora Amadeusza II. Kompleks miał nie tylko pełnić funkcję letniej rezydencji królewskiej, ale także stanowić miejsce organizowania polowań – dlatego też jego lokalizacja, wśród lasów i łąk, była idealna. Król Wiktor Amadeusz II był bowiem wielkim miłośnikiem łowiectwa.
Pałac jest przykładem barokowej architektury, z dużym wpływem stylu rokoko. Charakterystyczną cechą budowli jest centralna część, która przypomina pawia rozpościerającego pióra. Budowla rozciąga się na cztery skrzydła, które tworzą układ promienisty wokół centralnej sali, symbolizując rozległe tereny, na których odbywały się polowania.
Z kolei wnętrza są pełne fresków, złotych dekoracji i eleganckich mebli. Każde pomieszczenie jest pełne przepychu, czy to majestatyczne sale balowe, czy też mniejsze komnaty, w których mieszkała rodzina królewska. Spacerując po pałacu, będziemy podziwiać dzieła takich artystów jak Giovanni Battista Crosato czy Pietro Gonin, którzy stworzyli liczne freski, obrazy i dekoracje.
Jak wcześniej nadmieniłem, pałac otaczają wspaniały park i ogrody, zaprojektowane z myślą o polowaniach i odpoczynku na łonie natury. Kompleks niegdyś obejmował również łąki, lasy i jeziora. Spacerując tutaj, nie trudno zauważyć licznych fontann, rzeźb oraz pięknych kwiatowych dekoracji.
Warto również pamiętać, że sam pałac pozwala nam też poznać zarówno bogatą historię rezydencji, jak i samego regionu Piemontu. Niektóre pomieszczenia pałacu zostały przekształcone w przestrzeń wystawienniczą, która przybliży nam codzienne życie w XVIII i XIX wieku. Eksponaty są doskonale dobrane, ukazując zarówno życie arystokracji, jak i tradycje regionu.
Kolekcje meblarskie szczególnie przyciągają uwagę, zwłaszcza te, które przedstawiają kunszt rzemieślników sabaudzkich. Wśród eksponatów znajdują się zarówno przedmioty codziennego użytku, jak i eleganckie meble w stylu rokoko, które nie tylko zdobiły wnętrza, ale także pełniły funkcję reprezentacyjną.
Pałac znajduje się zaledwie kilka minut jazdy samochodowej od centrum Turynu. Możemy tu dojechać komunikacją miejską, korzystając z autobusu lub pociągu, które kursują regularnie z centrum miasta. Natomiast tych, którzy podróżują samochodem, dostępny jest duży parking.

Główne wejście do Pałacu Stupinigi
Artissima
Jest to międzynarodowy festiwal sztuki współczesnej, odbywający się na Terenach Wystawowych Lingotto. W ciągu kilku dni Turyn staje się prawdziwą stolicą sztuki współczesnej, oferując przestrzeń dla galerii, artystów i wystawców, którzy prezentują swoje najnowsze prace.
Artissima wyróżnia się na tle innych festiwali tym, że stawia na eksperyment i innowację, koncentrując się na twórczości młodych artystów oraz nowych zjawiskach w sztuce. Z tego właśnie tytułu w trakcie festiwalu będziemy mogli obejrzeć najnowsze i najbardziej awangardowe dzieła sztuki – obrazy, rzeźby, instalacje, fotografie, a także prace multimedialne. Jest to idealna okazja, aby zobaczyć, jak sztuka zmienia się na przestrzeni lat i jak młodsze pokolenia artystów podchodzą do tematów społecznych, politycznych, kulturowych i technologicznych.
Z racji tego, że wystawiają się tu galerie z całego świata, będziemy mogli podziwiać prace twórców z najróżniejszych kultur. Ponadto, oprócz tradycyjnych dzieł malarskich i rzeźbiarskich, na Artissima możemy spotkać interaktywne instalacje czy prace wykorzystujące nowoczesne technologie, takie jak VR (wirtualna rzeczywistość) czy sztuczną inteligencję.
Poza wystawami, Artissima organizuje także wydarzenia towarzyszące, takie jak spotkania, wykłady, warsztaty i performance. Jednym z nich jest program „Artissima Beyond”, który zawiera projekty artystyczne w mniej formalnych przestrzeniach, takich jak galerie, muzea, a nawet uliczne przestrzenie miejskie.
Festa di San Giovanni (Święta Świętego Jana)
Na początek warto wiedzieć, że Festa di San Giovanni to nie tylko jedno wydarzenie, ale cały cykl obchodów, które zaczynają się już kilka dni przed głównym świętem. Tradycyjnie, święto zaczyna się od mszy świętej w Katedrze św. Jana Chrzciciela (Cattedrale di San Giovanni Battista), po której odbywa się barwna parada. W jej trakcie uczestnicy przebrani są w historyczne stroje, nawiązujące do średniowiecznych tradycji Turynu. Możemy zobaczyć rycerzy, damy dworu, a także postacie związane z historią miasta.
Z kolei wieczorem odbywa się ogromny pokaz ogni sztucznych, widoczny z różnych punktów Turynu. Widowiskowe fajerwerki oświetlają niebo, a tło stanowią wspaniałe zabytki miasta, jak Mole Antonelliana czy Katedra. Spektakl robi największe wrażenie, kiedy ogląda się go z nad rzeki Po.
Poza oficjalnymi ceremoniałami religijnymi i historycznymi, Festa di San Giovanni to również czas na ucztę i zabawę. Ulice Turynu są wypełnione stoiskami, na których możemy spróbować turyńskich smaków, takich jak bagna cauda (tradycyjny piemonteski sos czosnkowy), czy gianduiotti (włoskie czekoladki z orzechami laskowymi). Ponadto tradycyjne włoskie tańce, muzyka ludowa oraz występy ulicznych artystów sprawiają, że miasto żyje przez całą noc.
Natomiast dla tych, którzy szukają bardziej spokojnej formy świętowania, rejs po rzece Po w czasie Festa di San Giovanni jest idealnym rozwiązaniem. Woda odbija światła z fajerwerków, a miasto wygląda jeszcze bardziej magicznie. Można wynająć łódź, lub popłynąć na jednym z wielu statków wycieczkowych, które oferują unikalną perspektywę na miasto.

Nocny Turyn rozświetlony fajerwerkami
Salone del Gusto
Festiwal jest organizowany przez Slow Food, międzynarodową organizację, która promuje tradycyjne metody produkcji żywności, zrównoważony rozwój oraz ochronę bioróżnorodności. W tym sensie Salone del Gusto jest nie tylko świętem jedzenia, ale także edukacyjną platformą, która zachęca do bardziej świadomego i odpowiedzialnego podejścia do jedzenia.
Slow Food Market stanowi serce imprezy, w którym gromadzą się producenci żywności, którzy stawiają na jakość, lokalność i zrównoważony rozwój. Na degustacjach spotkamy zarówno małych producentów, którzy pielęgnują tradycyjne metody produkcji, jak i również innowatorów, którzy wprowadzają nowe rozwiązania w produkcji żywności.
Na Salone del Gusto odbywają się również liczne warsztaty, które pozwalają poznać tajniki gotowania. Warsztaty są prowadzone przez profesjonalnych kucharzy, producentów i ekspertów kulinarnych, którzy dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem. Świetnym uzupełnieniem są spotkania z liderami w dziedzinie zrównoważonego rozwoju, którzy opowiadają o tym, jak produkować jedzenie w sposób bardziej przyjazny dla środowiska i zdrowia. Jest to doskonała okazja, by dowiedzieć się, jak każdy z nas może przyczynić się do ochrony naszej planety poprzez wybór odpowiedzialnej żywności.
Na koniec warto wspomnieć, że lokalizacja nie jest przypadkowa, ponieważ Turyn jest miastem o długiej tradycji kulinarnej. Szczególnie polecam spróbować takich potraw jak bagna càuda (tradycyjny sos czosnkowo-oliwkowy podawany z warzywami), tajarin (włoskie cienkie tagliatelle), bicerin (napój kawowy z gorącą czekoladą i śmietaną), czy agnolotti (pierogi wypełnione mięsem lub warzywami). Piemont to także ojczyzna trufli, a szczególnie białych trufli z Alba, które są jednym z najbardziej cenionych przysmaków na świecie.
Hostele
Hostele są najtańszą opcją zakwaterowania, idealną dla podróżnych, którzy szukają taniego noclegu lub chcą poznać innych turystów. Oto najbardziej polecane z nich:
-Ostello dell’Opera. Jest to centralnie zlokalizowany hostel, oferujący zarówno prywatne pokoje, jak i pokoje wieloosobowe. Wśród jego atutów znajdują się: darmowe Wi-Fi, wspólna kuchnia, strefa chill-out, a nawet organizowane wycieczki po Turynie. Ceny zaczynają się od 25 € za łóżko w dormitorium i od 65 € za pokój prywatny.
-Combo Torino. Jest to nowoczesny hostel położony w modnej dzielnicy San Salvador z restauracją, barem, wspólną kuchnią, darmowym Wi-Fi organizacją wydarzeń kulturalnych. Łóżko w dormitorium kosztuje od 20 € za noc, a prywatny pokój od 50 € za noc.

Piękny widok ze wzgórza Superga
Tanie hotele
Tanie hotele są świetną opcją dla osób, które preferują większy komfort niż w hostelach, ale nie chcą wydawać zbyt dużo. Najbardziej polecane tanie hotele:
-Hotel Alma. Znajduje się blisko Piazza Castello i Muzeum Egipskiego. W ofercie znajduje się darmowe Wi-Fi, klimatyzacja, śniadanie zawarte w cenie oraz recepcja otwarta 24/7. Ceny zaczynają się od 60€ za noc w pokoju dwuosobowym.
-Hotel Montevecchio. Jest to urokliwy hotel położony blisko Piazza Vittorio Veneto. Hotel posiada klimatyzację i darmowe Wi-Fi. Ceny zaczynają się od 50 € za noc w pokoju dwuosobowym.
Średnie hotele
Hotele średniej klasy oferują lepszy komfort oraz dodatkowe udogodnienia w porównaniu do tańszych opcji, ale nadal pozostają w rozsądnej cenie. Najbardziej polecane umiarkowane hotele:
-Best Western Plus Hotel Genova. Jest to elegancki hotel położony w samym centrum Turynu, niedaleko dworca kolejowego. Posiada nowoczesne pokoje, darmowe Wi-Fi, klimatyzację, śniadanie wliczone w cenę, bar i siłownię. Ceny zaczynają się od 90 € za noc w pokoju dwuosobowym.
-Hotel Victoria & Iside Spa. Jak sama nazwa mówi, hotel posiada basen, siłownię oraz spa, co czyni go doskonałym wyborem na relaks. Ponadto możemy liczyć na darmowe Wi-Fi, klimatyzację oraz śniadanie w cenie zaczynającej się od 120 € za noc w pokoju dwuosobowym.
-Hotel NH Torino Santo Stefano. Jest to elegancki hotel z doskonałą obsługą, klimatyzacją, darmowym Wi-Fi, restauracją i barem oraz centrum fitness. Ceny zaczynają się od 100 € za noc w pokoju dwuosobowym.
Drogie hotele
Drogie hotele w Turynie oferują najwyższy komfort, luksusowe usługi i idealne lokalizacje. Są to opcje dla turystów szukających wyjątkowego doświadczenia. Najbardziej polecane drogie hotele:
-Principi di Piemonte | UNA Esperienze. Jest to jeden z najbardziej luksusowych hoteli w Turynie, położony blisko Piazza Castello. Hotel oferuje stylowe pokoje, usługi concierge,restaurację, bar oraz spa z siłownią i basenem. Ceny zaczynają się od 220 € za noc w pokoju dwuosobowym.
-Grand Hotel Sitea. Jest to luksusowy hotel w centrum Turynu, oferujący świetnie urządzone pokoje i apartamenty. Hotel ma ponad 100-letnią tradycję i zapewnia wysoki standard usług, w tym dobrą restaurację i bar, siłownię oraz usługi SPA. Ceny zaczynają się od 180 € za noc w pokoju dwuosobowym.
-Torino Palace Hotel. Jest to luksusowy hotel z pięknymi widokami na panoramę Turynu, oferujący duże pokoje, wellness, basen ze spa oraz restaurację i bar. Ceny zaczynają się od 230 € za noc w pokoju dwuosobowy.
Apartamenty
Wynajem apartamentów to świetna opcja dla tych, którzy chcą mieć więcej przestrzeni i niezależności. Szczególnie poleca się zorganizowanym grupom oraz osobom planującym dłuższy pobyt w Turynie. Najbardziej polecane apartamenty:
-Turin Palace Apartments. Jest to zestaw apartamentów w centrum Turynu, oferujących przestronne wnętrza, w tym w pełni wyposażoną kuchnię, Wi-Fi, klimatyzację i pralkę. Ceny zaczynają się od 100 € za noc w apartamencie dla dwóch osób.
-Residence Sacchi. Są to eleganckie apartamenty, idealne dla osób, które preferują nieco więcej przestrzeni i komfortu niż w tradycyjnych hotelach. Posiadają w pełni wyposażoną kuchnię, darmowe Wi-Fi, telewizor oraz klimatyzację. Ceny zaczynają się od 120 € za noc w apartamencie dla dwóch osób.
-Appartamenti Torino. Są to przestronne apartamenty położone w różnych częściach Turynu, dające przez to szeroki wybór lokalizacji. Idealne dla rodzin lub grup. Posiadają pełni wyposażoną kuchnię, Wi-Fi, klimatyzację oraz pralkę. Ceny zaczynają się od 110 € za noc w apartamencie dla dwóch osób.

Galleria handlowa Subalpina w środku
Wyżywienie
Włoska kuchnia to prawdziwa uczta dla zmysłów, a Turyn, będący stolicą Piemontu, ma swoje własne kulinarne skarby. Polecam spróbować tradycyjne dania i przysmaki, takie jak na przykład bagna càuda (ostra pasta czosnkowa), agnolotti (pierogi nadziewane mięsem) czy vitello tonnato (cielęcina w sosie tuńczykowym).
Przeciętny posiłek dla jednej osoby kosztuje około 20-35 €, wliczając w to danie główne, napój (np. lampka wina) oraz deser. Natomiast w lokalnych trattoriach ceny mogą być nieco niższe, z pełnym posiłkiem w okolicach 15-25 €. Warto również wybrać się na szybki lunch do jednej z turyńskich kawiarni, które oferują kanapki i sałatki w cenie około 5-10 €.
Z kolei za pizzę w Turynie zapłacimy średnio 8-12 €, ale jeśli zdecydujemy się na pizzę z wyższej półki, cena może sięgać nawet 20 €.
Kawiarnie i gelaterie
Kultura picia kawy jest we Włoszech niezwykle ważna, a Turyn nie jest wyjątkiem. Cena za filiżankę espresso w kawiarni to 1-1,50 €. Jeśli wybierzesz bardziej rozbudowaną kawę (np. cappuccino), zapłacisz 1,5-3 €. Natomiast porcja lodów kosztuje zazwyczaj 2-4 € za gałkę.
Zakupy spożywcze
Orientacyjne ceny produktów spożywczych w Turynie:
-Chleb (500 g): 1,50-2 €
-Mleko (1 l): 1-1,50 €
-Jajka (10 sztuk): 2,50-3 €
-Ser mozzarella (250 g): 2,50-4 €
-Makaron (500 g): 0,80-1,50 €
-Pomidory (1 kg): 2-3 €
-Ziemniaki (1 kg): 1-2 €
-Wino (butelka dobrego wina): 4-8 €
-Ikoniczne czekoladki gianduiotti (250 g): 10-20 €
-wysokiej jakości kawa (250 g): 3-5 € za 250 g.
Transport
Turyn to miasto o dobrze rozwiniętym systemie komunikacji miejskiej, obejmującym metro, tramwaje i autobusy. Jednorazowy bilet na autobus/tramwaj/metro kosztuje 1,70 €, z kolei bilet dzienny kosztuje 4 €, a karnet na 10 przejazdów kosztuje 15,50 €.
Turyn posiada również system wypożyczania rowerów miejskich. Cena za wypożyczenie roweru to około 1-2 € za godzinę.
Torino Card
Jest to turystyczna karta stworzona z myślą o podróżnych, którzy chcą maksymalnie wykorzystać swój czas w Turynie, odwiedzając najważniejsze miejsca. Dzięki niej mamy dostęp do ponad 50 atrakcji, w tym muzeów, galerii sztuki, pałaców, a także innych niezwykłych punktów turystycznych, które miasto ma do zaoferowania. Jest to idealne rozwiązanie dla osób, które planują intensywne zwiedzanie i chcą zaoszczędzić na biletach wstępu.
Warto dodać, że w skład Torino Card uprawnia także do nieograniczonego korzystania z transportu publicznego w Turynie. Karta umożliwia też ominięcie kolejek do popularnych atrakcji turystycznych, co jest szczególnie wygodne w szczycie sezonu turystycznego.
Torino Card dostępna jest w kilku punktach w Turynie, takich jak: biura turystyczne, punkty informacji turystycznej oraz niektóre hotele i hostele. Jednakże, moim zdaniem najlepiej jest kupić kartę online, na jej oficjalnej stronie.
Po zakupie karty, aktywujemy ją podczas pierwszego wejścia do muzeum lub skorzystania z transportu publicznego. Warto pamiętać, że karta ma ważność liczona od momentu jej aktywacji, więc jeśli zdecydujemy się na 72-godzinną wersję karty, mamy trzy dni pełne turystycznych atrakcji i wygodnego transportu.
Czy Torino Card to opłacalna inwestycja?
To zależy od tego, ile atrakcji zamierzamy odwiedzić. Jeśli planujemy zwiedzić przynajmniej kilka muzeów dziennie, karta na pewno zwróci się z nawiązką. Dodatkowo wygodne poruszanie się komunikacją miejską sprawia, że nie musimy martwić się o dodatkowe koszty związane z transportem.
Przykładowo, bilet wstępu do Muzeum Egipskiego kosztuje około 15 €, wstęp do Mole Antonelliana to kolejne 15 €, a transport publiczny to dodatkowe koszty, które musieliśmy ponosić osobno. W takim przypadku karta na 48 godzin, kosztująca około 35 €, może się naprawdę opłacić.

Sala Główna w Teatro Regio di Torino
Choć wielu mieszkańców Turynu mówi po angielsku, zwłaszcza w turystycznych rejonach, warto znać podstawowe zwroty po włosku, takie jak „buongiorno” (dzień dobry) i „grazie” (dziękuję).
W Turynie znajduje się wiele fontann, z których można pić wodę. Są one oznaczone napisem „Acqua potabile” i są doskonałym sposobem na uzupełnienie zapasów wody bez konieczności kupowania butelek.
Warto pamiętać, że wiele sklepów, muzeów i restauracji w Turynie zamyka się na siestę, zwłaszcza w godzinach popołudniowych (14:00–16:00).
Sprawdź lokalny kalendarz wydarzeń, ponieważ Turyn jest miastem, które często organizuje festiwale, targi, wystawy, koncerty i inne wydarzenia, które mogą być interesującą atrakcją.
Torino Card zapewnia dostęp do wielu muzeów, transportu publicznego oraz zniżki na niektóre atrakcje. Jeśli planujesz odwiedzić wiele muzeów, jest to idealna.
Jeśli nie chcesz kupować Torino Card, możesz zaoszczędzić na transporcie publicznym, kupując bilety zbiorcze, które są tańsze niż pojedyncze bilety. Zrób plan podróży, aby jak najlepiej wykorzystać bilety 24-godzinne lub 48-godzinne.
Wiele muzeów i atrakcji oferuje zniżki na bilety łączone, pozwalające odwiedzić kilka miejsc za niższą cenę. Zaplanuj, które atrakcje chcesz zobaczyć, aby maksymalnie wykorzystać te promocje.
Turyn ma wiele dobrych restauracji, ale ceny mogą się znacznie różnić w zależności od lokalizacji. Warto unikać najdroższych turystycznych rejonów, gdzie ceny są wyższe.
Polecam odwiedzać lokalne trattorie, gdzie ceny są bardziej przystępne. Można również skorzystać z „aperitivo”, czyli włoskiego happy hour, kiedy za cenę drinka dostajesz bufet z przekąskami.
Zamiast kupować wodę butelkowaną, możesz poprosić o „acqua del rubinetto” (woda z kranu), która jest darmowa.
Najlepiej unikać wymiany w hotelach, gdzie kursy są niekorzystne. Warto poszukać kantorów na mieście lub skorzystać z bankomatów.
Jeśli chcesz zaoszczędzić na jedzeniu, odwiedź lokalne rynki, takie jak Mercato di Porta Palazzo, gdzie można kupić świeże produkty spożywcze, sery, wędliny i inne regionalne produkty w korzystnych cenach.
Jeśli przyjeżdzasz samochodem, pamiętaj, że parkowanie w centrum Turynu może być kosztowne. Dlatego też polecam wybrać miejsce zakwaterowania, które udostępnia miejsce parkingowe.
Poszukaj zniżek i promocji online na bilety wstępu do muzeów, atrakcji turystycznych lub wydarzeń.

Kościół Chiesa Parrocchiale della Gran Madre di Dio
Jeżeli treści na blogu wprowadzają Cię w dobry nastrój, odpocznij i ciesz się podróżą przy filiżance dobrej kawy. Mnie też możesz postawić kawę. Dziękuję za wsparcie 🙂







