Zagrzeb dla Podróżników – Kompletny Przewodnik po Stolicy Chorwacji

Stare Miasto w Zagrzebiu, znane jako Górne Miasto (Gornji Grad)

Jest to historyczne serce stolicy Chorwacji i najlepsze miejsce na rozpoczęcie przygody z tym miastem. Górne Miasto powstało w XIII wieku, gdy znajdujące się na wzgórzu osiedle Gradec, otrzymało status wolnego miasta królewskiego od króla Beli IV, by chronić się przed najazdami Mongołów. Wokół osady wybudowano mury obronne, z których część jest widoczna do dziś. Dzięki swojej lokalizacji na wzgórzu i naturalnej obronności Gradec rozwinął się w niezależną jednostkę miejską, konkurując z pobliskim osiedlem Kaptol, będącym centrum kościelnym.

Górne Miasto, to przede wszystkim wyjątkowa atmosfera dawnych czasów, która przyciąga licznych artystów, studentów i turystów. Na każdym kroku widać można urocze kamienice z czerwonymi dachami, brukowane uliczki oraz liczne kawiarnie. Górne Miasto, podobnie jak reszta Zagrzebia, słynie z kawiarnianej kultury. W każdej uliczce znajdziemy przytulną kawiarnię, w której serwowane są tradycyjne chorwackie kawy oraz lokalne wypieki. 

Stare Miasto jest równie piękne wieczorem. Oświetlone uliczki i budynki nadają mu wyjątkowego uroku. Spacerując nocą, natkniemy się na ulicznych artystów, którzy dodają miejscu jeszcze więcej klimatu.

Szczególnie wartą uwagi jest ulica Tkalciceva, kiedyś będaca granicą między rywalizującymi osadami Gradec i Kaptol. Dziś tętni życiem, pełna restauracji, kawiarni, pubów i sklepików, co czyni ją idealnym miejscem na spacer i poznanie życia nocnego Zagrzebia.

Defilada na placu św. Marka

Plac św. Marka (Trg svetog Marka) oraz Kościół św. Marka (Crkva svetog Marka) 

Plac św. Marka, to centralny punkt Górnego Miasta, istniejący od czasów średniowiecza. To właśnie tutaj, w XIII wieku, zaczęło rozwijać się miasto Gradec, jedno z dwóch historycznych osiedli, które dały początek Zagrzebiowi. W jego bezpośrednim sąsiedztwie powstały kluczowe instytucje, które funkcjonują do dziś. 

Na placu znajdują się dwa główne budynki rządowe Chorwacji: siedziba parlamentu – Sabor oraz Pałac Bana, gdzie mieści się siedziba premiera. W związku z tym Plac św. Marka jest miejscem wielu uroczystości, manifestacji oraz innych wydarzeń związanych z życiem politycznym kraju.

Kościół św. Marka, zbudowany w XIII wieku, jest jednym z najstarszych i najcenniejszych zabytków sakralnych w Chorwacji. Pierwotnie był to romański kościół, jednak w XIV wieku przeszedł przebudowę w stylu gotyckim, co nadało mu charakterystyczny wygląd, w tym zachowany do dziś gotycki portal z rzeźbami świętych, uznawany za arcydzieło sztuki średniowiecznej. 

Kościół św. Marka z zewnątrz przyciąga uwagę przede wszystkim swoim kolorowym dachem z ceramicznych dachówek, który został dodany w XIX wieku podczas renowacji. Dach ten przedstawia herby dwóch historycznych regionów: po lewej stronie znajduje się herb Chorwacji, Dalmacji i Slawonii, a po prawej herb miasta Zagrzebia. Na dachu ukazano więc ważne symbole narodowe i regionalne Chorwacji, co sprawia, że kościół jest nie tylko miejscem kultu religijnego, ale również symbolem narodowej dumy i tożsamości Chorwatów.

Portal główny Kościoła św. Marka jest jednym z najlepiej zachowanych elementów gotyckich w całej Chorwacji i jest wyjątkowo cennym dziełem sztuki średniowiecznej. Wykonany został przez artystów z Zagrzebia w XIV wieku i przedstawia figury apostołów oraz świętych, w tym św. Marka, patrona kościoła. Detale portalu są niezwykle precyzyjnie wykonane, a rzeźby świętych mają wyraziste, ekspresyjne twarze i kunsztownie drapowane szaty, co świadczy o wysokim poziomie artystycznym. 

Wnętrze Kościoła św. Marka, choć stosunkowo skromne, kryje liczne zabytkowe elementy oraz dzieła współczesnych artystów. W latach 30. XX wieku wnętrze kościoła zostało ozdobione przez słynnego chorwackiego malarza Jozo Kljaković. Jego freski przedstawiają zarówno sceny religijne, jak i motywy patriotyczne związane z historią Chorwacji. Dzięki nim wnętrze kościoła zyskało na wyjątkowości i stało się ważnym miejscem dla chorwackiej kultury i historii.

Plac św. Marka, ze względu na bliskość instytucji rządowych, jest miejscem licznych zgromadzeń, manifestacji, a także spokojnych spotkań mieszkańców. Znajdują się tu liczne symbole patriotyczne, takie jak chorwackie flagi i tablice pamiątkowe upamiętniające ważne momenty w historii Chorwacji.

Warto zauważyć, że Plac św. Marka ma swoją wyjątkową atmosferę, szczególnie wieczorem, gdy turyści i mieszkańcy mogą przechadzać się po cichych, brukowanych uliczkach i podziwiać podświetlony kościół oraz budynki rządowe. 

Kościół św. Marka od wieków jest jednym z najważniejszych miejsc dla Chorwatów. Nawet dach kościoła, z herbami Chorwacji i Zagrzebia, jest swoistą deklaracją narodową i wyrazem dumy z tożsamości narodowej. W czasie II wojny światowej kościół służył jako schronienie dla wielu ludzi, a w trakcie wojny w latach 90., kiedy Chorwacja walczyła o niepodległość, był miejscem modlitwy za ojczyznę.

Kościół św. Marka

Galeria Klovićevi Dvori 

Jest to jedna z najważniejszych galerii sztuki w Zagrzebiu i całej Chorwacji, mieszcząca się w historycznej dzielnicy Gradec, tuż obok przed chwilą opisanego Kościoła św. Marka czy Wieży Lotrščak. Znajduje się w pięknym, barokowym budynku dawnego klasztoru jezuitów z XVII wieku, co dodaje miejscu niepowtarzalnego klimatu i historycznej wartości. 

Historia Galerii Klovićevi Dvori jest ściśle związana z jej budynkiem, oryginalnie klasztorem jezuitów, założonym w XVII wieku. Budynek jest klasycznym przykładem baroku, z wewnętrznym dziedzińcem i monumentalnym wyglądem, który wyróżnia się na tle okolicznej architektury. Nazwa galerii upamiętnia Juraja Julije Klovicia, wybitnego renesansowego miniaturzystę pochodzącego z Chorwacji, uważanego za jednego z największych artystów tego rodzaju na świecie. Jego prace, charakteryzujące się precyzją i wyjątkowym talentem, były cenione w całej Europie i do dziś stanowią chlubę chorwackiego dziedzictwa artystycznego.

Galeria Klovićevi Dvori specjalizuje się w organizowaniu wystaw czasowych, które zmieniają się regularnie, aby przyciągnąć szeroką publiczność. Choć galeria nie ma stałej kolekcji wystawionej przez cały rok, to każda z wystaw czasowych prezentuje starannie wyselekcjonowane dzieła, które pokrywają różnorodne okresy i style artystyczne – od sztuki klasycznej, przez modernizm, po współczesność. Ekspozycje często obejmują zarówno malarstwo, jak i rzeźbę, grafikę, instalacje multimedialne oraz fotografię.

W przeszłości Galeria Klovićevi Dvori organizowała wiele prestiżowych wystaw, które zyskały międzynarodowe uznanie. Przykładowe ekspozycje, to:

-„Wielcy mistrzowie renesansu”. Wystawa prezentowała dzieła największych artystów europejskiego renesansu, takich jak Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael czy Tycjan. -„Impresjoniści”. Była to kolejna ważna wystawa, na której zaprezentowano dzieła impresjonistów takich jak Claude Monet, Pierre-Auguste Renoir, Camille Pissarro i Edgar Degas. 

-„Andy Warhol: Ikona popkultury”. Wystawa była poświęcona twórczości Andy’ego Warhola, amerykańskiego mistrza pop-artu, który zrewolucjonizował świat sztuki w XX wieku. -„Sztuka współczesna z Bałkanów”. Wystawal miała na celu pokazanie współczesnej sztuki Bałkanów, z uwzględnieniem różnorodnych tematów społecznych, politycznych i kulturowych. 

Będąc usytuowaną w historycznej dzielnicy, galeria przyciąga nie tylko miłośników sztuki, ale także turystów, którzy odwiedzają Gradec z powodu zabytków, pięknych uliczek i historycznej atmosfery. Klovićevi Dvori w naturalny sposób wpisuje się w krajobraz kulturowy Zagrzebia i stanowi jeden z najważniejszych punktów na mapie kulturalnej miasta. Jest to miejsce, w którym różne pokolenia spotykają się, aby podziwiać sztukę, dyskutować o jej znaczeniu i zrozumieć jej wpływ na historię i teraźniejszość.

Wewnętrzny dziedziniec, wokół którego zorganizowany jest cały budynek, służy jako przestrzeń na wydarzenia plenerowe, koncerty i wystawy na świeżym powietrzu. Latem dziedziniec ożywa, stając się miejscem, gdzie odbywają się różnego rodzaju imprezy kulturalne, koncerty i przedstawienia teatralne. 

Budynek Galerii Klovićevi Dvori

Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagrzebiu, znana również jako Katedra Zagrzebska

Pierwsza świątynia została zbudowana na miejscu obecnej katedry w 1093 roku, kiedy książę chorwacki Zvonimir założył biskupstwo w Zagrzebiu. Niestety, pierwotna budowla nie przetrwała długo, ponieważ w 1242 roku została zniszczona podczas najazdu Mongołów.

Po tym wydarzeniu szybko odbudowano katedrę, która przez kolejne stulecia była wielokrotnie przebudowywana. W XIV i XV wieku wzniesiono mury obronne wokół katedry, które miały chronić ją przed atakami Turków osmańskich. Te fortyfikacje są widoczne do dziś i stanowią ciekawy element architektoniczny świątyni.

Katedra Zagrzebska stanowi dzisiaj imponujący przykład neogotyckiej architektury sakralnej, ze strzelistymi wieżami, detalami rzeźbiarskimi i witrażami. Charakterystyczne są również dwie bliźniacze wieże, które wznoszą się na wysokość około 108 metrów, co czyni katedrę najwyższym budynkiem sakralnym w Chorwacji. Wieże te są ozdobione misternymi detalami i pełne gotyckich łuków oraz ornamentów, które nadają im niezwykłej elegancji. W czasie prac konserwatorskich i renowacyjnych wieże były kilkakrotnie naprawiane i restaurowane, aby zachować ich pierwotne piękno.

Wnętrze katedry, z wysokimi sklepieniami, kolumnami i ołtarzami, odznacza się klasycznym gotyckim stylem, z wyraźnym wpływem architektury neogotyckiej. Bogato zdobione kaplice oraz detale rzeźbiarskie przyciągają uwagę swoją precyzją i dbałością o szczegóły. Wnętrze świątyni zachowuje atmosferę sakralności i skupienia, co sprawia, że jest to miejsce szczególne dla wiernych.

Główny ołtarz został wykonany z marmuru i ozdobiony rzeźbami oraz pozłacanymi elementami. Jest to jeden z najważniejszych elementów świątyni, który symbolizuje chwałę Bożą i odzwierciedla wiarę chrześcijańską. Ołtarz główny poświęcony jest Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny, której wizerunek znajduje się w centrum.

Natomiast w bocznych nawach katedry znajdują się kaplice św. Stefana i św. Władysława. Kaplica św. Stefana, patrona Chorwacji, jest ozdobiona freskami i rzeźbami, a kaplica św. Władysława – króla węgierskiego – pełna jest motywów nawiązujących do średniowiecznej sztuki sakralnej.

Katedra Zagrzebska w malowniczym otoczeniu

Wieża Lotrščak (Kula Lotrščak)

Jest to średniowieczna wieża obronna, która od wieków pełniła funkcję strażnicy, chroniąc miasto przed najeźdźcami. Wieża Lotrščak znajduje się w Górnym Mieście, na skraju promenady Strossmayera, skąd rozciąga się widok na Dolne Miasto. Wieża Lotrščak powstała w XIII wieku jako część systemu obronnego miasta Gradec, które było jednym z dwóch historycznych osiedli tworzących dzisiejszy Zagrzeb (obok Kaptolu). Zbudowana na wzgórzu, wieża miała za zadanie chronić południową bramę miasta oraz kontrolować dostęp do Gradeca. 

Nazwa „Lotrščak” pochodzi od słowa „lotr”, które w dawnym chorwackim oznaczało złodzieja lub rabusia. Pierwotna nazwa wieży to „Złodziejska Wieża” (Torre dei Ladri), ponieważ wieża miała za zadanie strzec miasta przed niechcianymi intruzami oraz nocnymi rabusiami, którzy mogli próbować się dostać do środka. Przez wieki wieża pełniła kluczową rolę w obronie miasta, stając się symbolem bezpieczeństwa dla mieszkańców Gradeca, będąc ważnym elementem systemu fortyfikacji miejskich.

Wieża Lotrščak jest masywną, prostokątną budowlą z kamienia, typową dla średniowiecznych fortyfikacji obronnych. Jej grube mury i prosta konstrukcja są świadectwem jej funkcji militarnej. Pierwotnie wieża miała trzy piętra, jednak z czasem została rozbudowana o dodatkowe piętro i wieżyczkę z balkonem widokowym. Wieża posiada również małe otwory strzelnicze, które służyły do obserwacji terenu oraz ewentualnego ostrzeliwania wrogów z łuków lub broni palnej. Obecnie, dzięki zachowaniu oryginalnej architektury, wieża Lotrščak wciąż oddaje klimat dawnych czasów.

Wieża Lotrščak jest jednym z najlepszych punktów widokowych w Zagrzebiu. Wejście na szczyt wymaga przejścia po wąskich schodach, które prowadzą na taras widokowy. Pomimo że wspinaczka może być wymagająca, widok z góry rekompensuje wysiłek i pozwala poczuć ducha średniowiecznego Zagrzebia. Dzięki swojemu centralnemu położeniu i otwartości, wieża Lotrščak jest również wykorzystywana jako punkt orientacyjny dla mieszkańców i zwiedzających.

Charakterystyczną tradycją związaną z wieżą Lotrščak jest codzienny wystrzał z armaty, który odbywa się dokładnie o godzinie 12:00 w południe. Tradycja ta sięga XIX wieku i została wprowadzona w 1877 roku, aby pomóc mieszkańcom w synchronizacji zegarków. Wystrzał armatni stał się nieodłącznym elementem życia codziennego Zagrzebian, a także jedną z głównych atrakcji turystycznych miasta. Dźwięk wystrzału jest słyszalny na dużą odległość i przypomina zarówno mieszkańcom, jak i turystom o bogatej historii Zagrzebia. Tradycja ta jest kontynuowana do dziś, a turyści często gromadzą się przy wieży, aby zobaczyć ten krótki, ale symboliczny moment. Wystrzał o godzinie 12:00 stał się tak istotny, że często jest wymieniany jako „symboliczny dzwon” miasta Zagrzeb i jeden z nieodzownych elementów jego atmosfery.

Bezpośrednio obok wieży Lotrščak znajduje się Promenada Strossmayera, jedno z najbardziej romantycznych i urokliwych miejsc w Zagrzebiu. Promenada jest szczególnie ożywiona latem, kiedy odbywają się tam koncerty, wystawy i inne wydarzenia plenerowe. Na całej długości promenady znajdują się ławki, rzeźby oraz stragany z pamiątkami i jedzeniem.

Jedna z legend mówi, że dawno temu wieża była zamknięta przed zapadnięciem zmroku, aby nie wpuścić rabusiów i złodziei. Po zamknięciu bram strażnicy pilnowali wejścia przez całą noc. Podobno, kto próbował przekroczyć bramy po zmroku, mógł zostać aresztowany jako podejrzany. Z tego powodu wieża zyskała nazwę „Złodziejska Wieża”.

.

Kamienna Brama (Kamenita Vrata) 

Jest to jedyna zachowana brama spośród średniowiecznych fortyfikacji, które kiedyś otaczały Gradec – jedną z historycznych dzielnic, które z czasem stworzyły współczesny Zagrzeb. Kamienna Brama stanowi także miejsce o wyjątkowym znaczeniu religijnym i symbolicznym. Znajduje się tutaj sanktuarium maryjne, do którego każdego dnia przychodzą mieszkańcy Zagrzebia i turyści, by oddać hołd Matce Boskiej Zagrzebskiej, patronce miasta.

Kamienna Brama została zbudowana w XIII wieku, kiedy Gradec otoczono murami i bramami dla ochrony przed atakami wrogów. Była jedną z pięciu bram w systemie miejskich fortyfikacji i pełniła funkcję głównego wejścia do miasta od wschodu. W 1731 roku, podczas pożaru, który zniszczył część miasta, Kamienna Brama została poważnie uszkodzona, lecz ku zaskoczeniu mieszkańców, jedyny przedmiot, który przetrwał ogień bez uszczerbku, był obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

To wydarzenie mieszkańcy Gradec uznali za cud. Wierzyli, że Matka Boska w ten sposób chroni miasto i jego mieszkańców, co doprowadziło do narodzin kultu Matki Boskiej Zagrzebskiej. Dziś obraz ten znajduje się w Kamiennej Bramie i jest otoczony specjalnym ołtarzem, przy którym mieszkańcy i turyści zapalają świece, modlą się i składają wota dziękczynne. Dzięki cudownemu ocaleniu obrazu Kamienna Brama stała się symbolem opieki Matki Boskiej nad Zagrzebiem i do dziś jest miejscem licznych pielgrzymek oraz modlitw.

Obraz Matki Boskiej Zagrzebskiej, który ocalał podczas pożaru, jest jednym z najważniejszych symboli miasta. Przedstawia Maryję z Dzieciątkiem i jest wykonany w stylu barokowym. Dla wielu mieszkańców i wiernych jest on źródłem pocieszenia, nadziei oraz ochrony. Kult Matki Boskiej Zagrzebskiej rozwinął się szybko po pożarze, a Kamienna Brama stała się miejscem pielgrzymek. Do dziś wierni przychodzą tu, aby modlić się o opiekę i pomoc w trudnych momentach życia. Obok obrazu znajdują się liczne tablice wotywne, pozostawione przez wiernych jako wyraz wdzięczności za otrzymane łaski.

Kamienna Brama zachowała średniowieczny charakter. Jest to masywna budowla z kamienia, której surowy wygląd przypomina o jej dawnych funkcjach obronnych. Z zewnątrz brama ma dość prostą konstrukcję, z ostrołukowymi wejściami i małymi otworami okiennymi. Wnętrze bramy przekształcono w kaplicę, w której znajduje się ołtarz z obrazem Matki Boskiej. Zadaszona część z kaplicą jest oddzielona od przejściowej, dzięki czemu wierni mogą modlić się bez przeszkadzania przechodniom. Kamienna Brama jest dobrze zachowana, mimo upływu wieków, i nadal pełni funkcję bramy miejskiej, przez którą można przejść z Dolnego do Górnego Miasta. 

Warto również zwrócić uwagę na połączenie bramy z otaczającymi ją malowniczymi uliczkami Górnego Miasta, które dodają jej niepowtarzalnego uroku. Wokół bramy znajduje się wiele zabytkowych budynków, sklepików z pamiątkami oraz kawiarni, które tworzą niepowtarzalną atmosferę.

Kamienna Brama jest obiektem licznych legend. Jedna z nich mówi, że w nocy można spotkać w jej pobliżu duchy dawnych strażników, którzy 

.

Tunel Grič 

Ten niezwykły tunel biegnie pod wzgórzem Grič, stanowiąc unikalną atrakcję turystyczną, a także ważne miejsce wydarzeń kulturalnych. Tunel Grič został zbudowany w czasie II wojny światowej, w 1943 roku, przez ówczesne władze faszystowskie kontrolujące Zagrzeb. Głównym celem tunelu była ochrona ludności cywilnej przed bombardowaniami lotniczymi, ponieważ wojna przyczyniła się do licznych ataków na miasta w Europie.Budowa tunelu była odpowiedzią na potrzebę zapewnienia mieszkańcom bezpiecznego schronienia. Powstał on w formie sieci podziemnych korytarzy i komór, które mogły pomieścić znaczną liczbę ludzi. 

Po wojnie tunel został zapomniany i pozostawał zamknięty przez wiele lat, stając się miejscem owianym tajemnicą. Jednakże w latach 90., podczas wojny domowej na Bałkanach, tunel wrócił do użycia i ponownie służył mieszkańcom Zagrzebia jako schronienie przed potencjalnymi zagrożeniami związanymi z konfliktem.

Tunel Grič ma długość około 350 metrów i składa się z głównego korytarza o szerokości 3,2 metra, który łączy ulice Mesničkę i Radićevą, oraz kilku bocznych korytarzy, które rozgałęziają się w różnych kierunkach. Tunel jest stosunkowo niski, z sufitem na wysokości 2,5 metra, co miało zapewniać bezpieczeństwo podczas bombardowań. Główne wejścia do tunelu znajdują się przy ulicach Radićeva i Mesnička, a także w pobliżu placu Katarzyny, który znajduje się w centrum Górnego Miasta. Wewnątrz tunelu dostrzeżemy różne elementy konstrukcyjne, które świadczą o jego funkcji militarnej – solidne, betonowe ściany oraz miejsca przeznaczone dla chroniących się ludzi.

Dzięki swojej historii i specyficznej atmosferze, tunel stał się popularnym miejscem turystycznym. Jego dostępność i lokalizacja w samym centrum miasta sprawiają, że można go łatwo odwiedzić podczas spaceru po Górnym i Dolnym Mieście. Wstęp do tunelu jest zazwyczaj bezpłatny, a jego zwiedzanie stanowi wyjątkowe doświadczenie, które pozwala lepiej zrozumieć historię miasta. Od momentu ponownego otwarcia, Tunel Grič stał się ważnym miejscem dla wydarzeń kulturalnych i artystycznych. Ze względu na swoją specyficzną akustykę i unikalną atmosferę, często organizowane są tam koncerty, wystawy sztuki współczesnej, instalacje artystyczne oraz pokazy filmowe. 

Przekształcenie tunelu z miejsca związanego z wojną na przestrzeń kulturalną i rozrywkową jest symbolicznym gestem, który odzwierciedla transformację Zagrzebia na przestrzeni lat – od miasta, które przetrwało trudne czasy, do nowoczesnej, dynamicznej stolicy.

Tunel Grič jest owiany różnymi historiami i legendami. Jedna z nich mówi, że w czasach II wojny światowej tunel był miejscem tajnych spotkań ruchu oporu. Chociaż brak jednoznacznych dowodów na tę teorię, takie historie dodają tunelowi tajemniczości. Krążą też opowieści o duchach, które rzekomo pojawiają się w tunelu. Ze względu na jego mroczny i surowy wygląd, miejsce to wzbudza wyobraźnię zwiedzających i staje się inspiracją do tworzenia miejskich legend.

Tunel w środku

Muzeum Miasta Zagrzeb (Muzej Grada Zagreba) 

Muzeum opowiada historię Zagrzebia od czasów prehistorycznych, aż po współczesność. Znajduje się w dawnym klasztorze zakonu Klarysek, a sama historia budynku stanowi nieodłączną część ekspozycji. Muzeum oferuje niezwykłą podróż przez dzieje miasta, pokazując różnorodność jego kultury, sztuki, oraz codzienne życie jego mieszkańców na przestrzeni wieków.

Klasztor Klarysek, w którym dziś znajduje się muzeum, ma własną, bogatą historię, sięgającą XIII wieku. Budynek został odrestaurowany i dostosowany do potrzeb muzeum, ale zachowano jego oryginalne elementy architektoniczne, co nadaje mu szczególny, historyczny klimat.

Wystawa jest rozłożona na kilku piętrach budynku i jest podzielona na chronologiczne sekcje, co ułatwia zwiedzanie. Na początku trasy zwiedzania zobaczymy znaleziska archeologiczne z czasów prehistorycznych, które ukazują życie ludności zamieszkującej tereny obecnego Zagrzebia tysiące lat temu. W tej części znajdują się między innymi narzędzia, ceramika i inne przedmioty codziennego użytku, które odkryto podczas wykopalisk w okolicach miasta.

Kolejne sekcje muzeum obejmują czasy starożytności i średniowiecza, kiedy Zagrzeb stał się ważnym ośrodkiem handlowym i politycznym. Znajdują się tu dokumenty, mapy, broń oraz elementy uzbrojenia, które pokazują znaczenie miasta w tym okresie. Wystawione są także symbole średniowiecznego Zagrzebia, jak pieczęcie miejskie czy repliki architektonicznych detali.

Ważną częścią ekspozycji jest również okres renesansu i baroku, kiedy Zagrzeb rozwijał się pod względem architektonicznym i kulturowym. Muzeum posiada bogatą kolekcję obrazów, rzeźb, a także przedmiotów sakralnych z tamtych czasów. Na uwagę zasługują tu dzieła artystów chorwackich oraz europejskich, które były tworzone na zamówienie lokalnych elit. Wśród eksponatów znajduje się również wiele dzieł sztuki sakralnej, w tym rzeźby i obrazy pochodzące z  kościołów Zagrzebia.

Wystawa przedstawia także XIX wiek, który był okresem szybkiego rozwoju przemysłowego i urbanistycznego Zagrzebia. Znajdują się tutaj makiety dawnych budynków, plany urbanistyczne, fotografie, a także przedmioty związane z codziennym życiem ówczesnych mieszkańców.

Muzeum posiada wiele unikalnych eksponatów, zasługujących na szczególną uwagę. Jednym z najbardziej interesujących obiektów jest makieta Zagrzebia z XIX wieku, która pozwala zobaczyć, jak wyglądało miasto przed wieloma laty. Makieta ta jest szczegółowa i oddaje układ ówczesnych budynków, ulic i placów, umożliwiając lepsze zrozumienie, jak rozwijał się Zagrzeb.

Kolejnym interesującym eksponatem jest oryginalna, zabytkowa pieczęć miasta Zagrzeb, pochodząca z czasów średniowiecza. Pieczęć ta była używana przez miejskie władze do sygnowania oficjalnych dokumentów i świadczy o dawnej autonomii miasta. 

Muzeum prezentuje także życie codzienne dawnych mieszkańców Zagrzebia. Znajdują się tu przedmioty codziennego użytku, a nawet meble, które pozwalają lepiej zrozumieć, jak wyglądało życie w różnych okresach historii miasta. Na wystawie możemy obejrzeć dawne kuchnie, pokoje dzienne, a także sypialnie, które odzwierciedlają życie rodzin mieszczańskich w XIX i XX wieku. 

Ważnym elementem ekspozycji są także fotografie i dokumenty, które przedstawiają wydarzenia związane z miastem, takie jak uroczystości, festiwale, a także życie polityczne i społeczne.

.

Muzeum Sztuki Naiwnej (Muzej Naivne Umjetnosti) 

To muzeum jest poświęcone wyjątkowemu nurtowi artystycznemu – sztuce naiwnej. To unikalne muzeum dokumentuje i prezentuje dzieła chorwackich artystów, którzy nie posiadali formalnego wykształcenia artystycznego, lecz tworzyli pod wpływem inspiracji codziennym życiem, naturą i folklorem. Muzeum zlokalizowane jest w centrum Zagrzebia, na Górnym Mieście.

Sztuka naiwna charakteryzuje się specyficznym stylem, który łączy prostotę formy z bogactwem wyobraźni i ekspresji. Artyści naiwni tworzą często realistyczne obrazy, ale przedstawione w sposób uproszczony, czasem wręcz fantazyjny, z wyrazistymi kolorami i niesymetrycznymi proporcjami. Prace te są pełne emocji i często przedstawiają życie codzienne, przyrodę, folklor, a także mity i legendy. Nurt ten rozwijał się w Chorwacji zwłaszcza na terenach wiejskich, gdzie artyści wyrażali swoje doświadczenia, nie kierując się zasadami akademickimi. 

Twórcy naiwni zazwyczaj nie mieli formalnego wykształcenia artystycznego, co sprawiało, że ich prace były wolne od konwencji i stanowiły autentyczny wyraz ich wizji świata. Sztuka naiwna szybko zyskała uznanie na świecie ze względu na swoją oryginalność i unikalność, a Chorwacja stała się jednym z centrów tego nurtu. Dzisiaj jest to jeden z najważniejszych elementów kultury i tożsamości artystycznej tego kraju.

Muzeum podzielone jest na kilka sal wystawowych, które prezentują dzieła zgodnie z chronologią, stylem oraz tematyką. Główna ekspozycja skupia się na twórczości najsłynniejszych chorwackich artystów naiwnych, ukazując różnorodność tego nurtu oraz ewolucję ich stylu na przestrzeni lat.

Ivan Generalić uważany jest za ojca chorwackiej sztuki naiwnej. Jego obrazy, takie jak „Zima” i „Święto”, przedstawiają wiejskie krajobrazy i sceny z życia mieszkańców wsi w sposób pełen ekspresji i emocji. Jego dzieła wyróżniają się intensywnymi barwami oraz specyficznym stylem, w którym rzeczywistość przenika się z elementami fantazji.

Inny ważny przedstawiciel, Mirko Virius malował głównie sceny pracy na wsi, ukazując w ten sposób trudne życie rolników i ich codzienność. Jego prace są pełne wyrazu i emocji, a także zawierają krytyczny komentarz na temat warunków życia na wsi.

Natomiast Ivan Rabuzin, znany jako „malarz słońca”, tworzył kompozycje oparte na motywach natury, w których dominuje symbolika słoneczna. Jego obrazy mają bardzo charakterystyczny styl i wykorzystują miękkie i pastelowe barwy, co nadaje im unikalną atmosferę spokoju i harmonii.

Na wystawach znajdują się zarówno obrazy olejne, jak i akwarele oraz rysunki. Część kolekcji obejmuje również rzeźby, głównie wykonane z drewna, które przedstawiają sytuacje i postacie z życia codziennego oraz sceny religijne. Rzeźby te, choć proste w formie, są bogate w detale i emocje.

W muzeum również obejrzymy prace wykonane na szkle, co jest charakterystyczne dla chorwackiej sztuki naiwnej. Malowanie na odwrocie szkła pozwala na uzyskanie efektu przezroczystości, co dodaje obrazom głębi i blasku. Doskonałym przykładem jest „Pochód weselny” Ivana Generalića, który wykonany na szkle, przedstawia scenę wiejską pełną barw i szczegółów.

.

Galeria Klovićevi Dvori (Galerija Klovićevi Dvori)

Galeria, nazwana na cześć słynnego chorwackiego miniaturzysty i iluminatora książek Julije Klovicia (Giulio Clovio), jest dziś renomowanym centrum sztuki, które przyciąga miłośników malarstwa, rzeźby i innych dziedzin artystycznych z całego świata. Budynek, w którym obecnie mieści się galeria, ma długą i bogatą historię. Powstał jako klasztor jezuicki w XVII wieku i pełnił funkcję centrum religijnego oraz edukacyjnego. Klasztor jezuitów w Zagrzebiu był jednym z najważniejszych ośrodków duchowych i intelektualnych tego zakonu na terenie ówczesnej Chorwacji. Natomiast po kasacie zakonu jezuitów w XVIII wieku budynek zmieniał właścicieli i pełnił różne funkcje, aż w latach 80. XX wieku zadecydowano o przekształceniu go w galerię sztuki, aby podkreślić jego znaczenie kulturowe i nadać mu nowe życie.

Galeria nosi imię Julije Klovicia, znanego również jako Giulio Clovio, który był jednym z najbardziej utalentowanych miniaturzystów i iluminatorów swoich czasów. Klović zdobył międzynarodową sławę dzięki swoim talentom artystycznym, a jego prace porównywano do dzieł mistrzów renesansu, takich jak Michał Anioł. Jego iluminacje, wykonane z wyjątkową dbałością o detale, są dziś cenione na całym świecie i stanowią przykład najwyższego kunsztu w tej dziedzinie sztuki.

Nowoczesne technologie, takie jak interaktywne ekrany i audiowizualne prezentacje, wzbogacają zwiedzanie i pozwalają na bardziej dogłębne zrozumienie wystawianych dzieł. Kompleks galerii otacza dziedziniec, który jest często wykorzystywany podczas organizacji wydarzeń plenerowych i koncertów. W letnich miesiącach dziedziniec staje się miejscem spotkań i wydarzeń artystycznych.

Stała ekspozycja galerii skupia się na sztuce chorwackiej, prezentując dzieła artystów, którzy przyczynili się do rozwoju kultury i sztuki w regionie. Galeria posiada bogatą kolekcję dzieł z różnych okresów, w tym prac artystów renesansowych, barokowych, a także współczesnych twórców chorwackich.

Klovićevi Dvori stanowi również ważne centrum edukacyjne i kulturalne. Galeria organizuje liczne warsztaty artystyczne, wykłady, oprowadzania z przewodnikiem oraz lekcje muzealne. Warsztaty często są powiązane z aktualnymi wystawami, co pozwala na głębsze zrozumienie prezentowanych dzieł oraz nawiązanie do tematów, które poruszają. W ramach popularyzacji sztuki galeria organizuje również konferencje, spotkania z artystami, a także panele dyskusyjne poświęcone współczesnym zagadnieniom sztuki. 

Budynek od frontu

Muzeum Zerwanych Związków (Muzej prekinutih veza) 

Jest to jedno z najbardziej nietypowych i oryginalnych muzeów na świecie. W tym miejscu ludzkie emocje, wspomnienia i uczucia związane z końcem romantycznych relacji znajdują wyraz poprzez przedmioty, które symbolizują zakończone związki. Muzeum stało się międzynarodową sensacją dzięki swojemu unikalnemu podejściu do prezentowania osobistych historii.

Sam pomysł na założenie muzeum narodził się w 2006 roku jako artystyczny projekt zainicjowany przez dwójkę chorwackich artystów, Olinkę Višticę i Dražena Grubišića. Para była wcześniej związana romantycznie, a po ich rozstaniu zrodziła się idea stworzenia miejsca, gdzie ludzie mogliby dzielić się przedmiotami symbolizującymi zakończone związki.

Muzeum Zerwanych Związków jest wyjątkowe, ponieważ koncentruje się na emocjach, które towarzyszą zakończeniu romantycznych relacji. Wystawiane przedmioty są symbolami zakończonych związków, a każdy z nich opatrzony jest historią, która wyjaśnia jego znaczenie i kontekst. Przedmioty te są często codzienne, mogą to być na przykład listy, ubrania, fotografie, zabawki, biżuteria, a nawet meble – ale ich wartość emocjonalna sprawia, że zyskują one unikalną symbolikę.

Każdy eksponat opatrzony jest krótkim opisem lub historią, która wyjaśnia jego związek z danym związkiem. Czasami są to bardzo osobiste, wręcz intymne opowieści, pełne emocji i refleksji na temat miłości, straty, zdrady, nadziei oraz przebaczenia. Dzięki temu muzeum staje się nie tylko miejscem ekspozycji przedmiotów, ale też platformą do dzielenia się doświadczeniami i emocjami. Twórcy muzeum zwracają uwagę, że każdy przedmiot jest częścią uniwersalnej ludzkiej historii – każdy z nas doświadcza miłości, a często także końca związku, co sprawia, że Muzeum Zerwanych Związków jest bliskie sercu wielu odwiedzających. Wystawa ukazuje, że rozstanie jest zjawiskiem powszechnym, a jednak każdy związek i jego zakończenie są jedyne w swoim rodzaju.

Jednym z najsłynniejszych eksponatów jest siekiera – przedmiot podarowany przez kobietę, która po rozstaniu z partnerem zniszczyła jego meble. Siekiera stała się symbolem złości i frustracji towarzyszących zakończeniu relacji. Inne eksponaty, to między innymi:

-Suknia ślubna, pozostawiona przez kobietę, której związek zakończył się przed planowanym ślubem. Suknia stała się symbolem nadziei i marzeń, które nie zostały zrealizowane.

-Listy miłosne z okresu młodzieńczej miłości, które są pełne emocji i słów, które miały trwać wiecznie, a jednak ostatecznie okazały się nietrwałe. Listy te oddają intymność i szczerość młodzieńczych uczuć.

-Pluszowy miś, podarunek od ukochanej osoby, który po rozstaniu stał się jedyną pozostałością po związku. Miś przypomina o ciepłych chwilach, ale jednocześnie jest źródłem bólu i tęsknoty.

Historie towarzyszące eksponatom różnią się tonem i nastrojem – niektóre są melancholijne i wzruszające, inne pełne humoru, a jeszcze inne są dowodem na siłę przetrwania i powrotu do równowagi po rozstaniu. W ten sposób muzeum ukazuje szerokie spektrum emocji związanych z końcem relacji i zachęca do refleksji nad własnymi doświadczeniami.

Muzeum Zerwanych Związków ma nieoczekiwanie silny wpływ na zwiedzających. Dla wielu osób jest to miejsce, które pozwala na introspekcję i refleksję nad własnymi związkami i emocjami. Wizyta w muzeum może być dla niektórych formą terapeutycznego przeżycia, ponieważ daje możliwość spojrzenia na swoje własne uczucia i doświadczenia z nowej perspektywy.

Zwiedzający często dzielą się swoimi reakcjami i przemyśleniami w księdze gości muzeum, opisując, jak wystawa pomogła im w procesie gojenia się po rozstaniu lub jak poruszyła ich emocjonalnie. Muzeum stworzyło przestrzeń, w której rozstanie nie jest już tematem tabu, a staje się naturalnym elementem życia, który można celebrować i rozumieć.

.

Muzeum Archeologiczne

Zlokalizowane w sercu Zagrzebia, w eleganckim, neorenesansowym budynku, muzeum jest miejscem, gdzie zwiedzający mogą zanurzyć się w dawne czasy i odkryć świadectwa przeszłości, które przyczyniły się do ukształtowania dzisiejszej Chorwacji.

Prehistoryczna część Muzeum Archeologicznego obejmuje artefakty z czasów od epoki kamienia, przez epokę brązu, po epokę żelaza. Wśród eksponatów znajdują się narzędzia kamienne, ceramika, biżuteria, oraz inne przedmioty codziennego użytku. Jednym z najciekawszych eksponatów z epoki kamienia jest kolekcja narzędzi i ozdób znalezionych na terenie jaskini Vindija, która jest jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych w Europie Środkowej. Znalezione tam przedmioty należały zarówno do Homo sapiens, jak i Neandertalczyków, co stanowi unikalne świadectwo kontaktów międzygatunkowych wśród ludzi.

Natomiast epoka brązu i żelaza jest reprezentowana przez eksponaty pochodzące głównie z kultur Illiryjczyków i Wenetów, które występowały na terenie Chorwacji w starożytności. Wśród najważniejszych eksponatów znajduje się słynny „Zagrzebski Tekst Mumii” (Liber Linteus Zagrabiensis), najdłuższy znany tekst etruski, napisany na lnianym materiale, który był użyty jako bandaż owinięty wokół mumii. Ten tekst, będący w dużej mierze niezrozumiany, jest jedynym znanym długim tekstem pisanym w języku etruskim i stanowi jedną z największych zagadek archeologicznych.

Kolejnym ważnym działem Muzeum Archeologicznego jest kolekcja egipska. Znajdują się tutaj mumie, sarkofagi, figurki bogów, amulety, biżuteria, oraz inne artefakty, które ilustrują życie, wierzenia i obyczaje starożytnego Egiptu. 

Część rzymska jest również niezwykle bogata i zawiera liczne artefakty pochodzące z terenu rzymskiej prowincji Panonii, która obejmowała tereny dzisiejszej Chorwacji. Wśród najważniejszych zabytków znajdują się rzymskie mozaiki, sarkofagi, inskrypcje, rzeźby, broń oraz ceramika. Szczególną uwagę zwracają posągi cesarzy rzymskich oraz mozaiki z motywami mitologicznymi. Kolekcja monet też zasługuje na uwagę. Zbiór monet greckich, rzymskich oraz bizantyjskich ukazuje nie tylko historię monetarnego rozwoju regionu, ale także powiązania handlowe i polityczne.

Kolekcja średniowieczna obejmuje artefakty z okresu od V do XV wieku, w tym przedmioty związane z wczesnym chrześcijaństwem oraz początkami państwowości Chorwacji. Znajdują się tutaj liczne krzyże, relikwiarze, biżuteria oraz elementy architektoniczne z wczesnych kościołów chrześcijańskich. Wczesnochrześcijańskie inskrypcje i reliefy świadczą o rozwoju chrześcijaństwa na terenach Chorwacji oraz o wpływie kultur bizantyjskiej i frankijskiej. Szczególnie interesująca jest kolekcja militariów, takich jak miecze, hełmy oraz zbroje, które ilustrują średniowieczne tradycje wojskowe regionu. Broń ta pochodzi głównie z okresu panowania dynastii Trpimirovićów oraz późniejszych dynastii, które rządziły Chorwacją.

Egipskie sarkofagi w muzeum – Sadko*

Muzeum Mimara

Muzeum to wyróżnia się swoją ogromną kolekcją dzieł sztuki, obejmującą sztukę europejską i światową, a także zabytki archeologiczne z różnych epok i kultur. Zostało nazwane na cześć swojego założyciela, Ante Topicia Mimary, który był wielkim kolekcjonerem i darczyńcą sztuki. 

Malarstwo stanowi główną część kolekcji muzealnej. Znajdują się tu dzieła mistrzów europejskich z różnych epok i stylów. Wśród najważniejszych artystów reprezentowanych w zbiorach muzeum znajdują się tacy wielcy mistrzowie jak na przykład Rembrandt i Rubens – Przedstawiciele flamandzkiego baroku. Wyjątkowe są też obrazy Velázqueza – jego prace to rzadkość w europejskich muzeach poza Hiszpanią.

Natomiast spośród rzeźb znajdują się przykłady sztuki starożytnej, renesansowej, barokowej oraz współczesnej. W szczególności warto zwrócić uwagę na rzeźby przedstawiające postaci mitologiczne oraz religijne, które odzwierciedlają ducha epok, w których powstały. 

Muzeum Mimara posiada także znaczącą kolekcję sztuki użytkowej, która obejmuje ceramikę, szkło, meble i tekstylia z różnych epok. Kolekcja ceramiki jest bardzo różnorodna, zawierająca zarówno europejską majolikę, jak i orientalną porcelanę z Chin oraz Japonii. 

W zbiorach muzeum znajduje się również pokaźna kolekcja przedmiotów archeologicznych, obejmujących dzieła sztuki starożytnej z Egiptu, Mezopotamii, Grecji oraz Rzymu. 

.

Góra Medvednica 

Medvednica znajduje się w północnej części Chorwacji, w bezpośrednim sąsiedztwie Zagrzebia. Góra stanowi naturalną barierę oddzielającą miasto od północnych równin i jest częścią większego systemu górskiego, który obejmuje także inne pasma na terytorium północnej Chorwacji. Dzięki swojemu położeniu i wysokości Medvednica tworzy charakterystyczny klimat regionu, wpływając na warunki pogodowe w Zagrzebiu.

Wzniesienia i zbocza góry są porośnięte gęstymi lasami bukowymi, dębowymi oraz jodłowymi, które stanowią idealne środowisko dla wielu gatunków zwierząt, takich jak jelenie, dziki, lisy oraz rzadko spotykane w regionie wilki i rysie. Obszar ten został objęty ochroną jako Park Przyrody Medvednica (Park prirode Medvednica), co zapewnia zachowanie naturalnych ekosystemów i przyrody w stanie nienaruszonym.

W średniowieczu góra stała się miejscem eksploatacji bogactw naturalnych, takich jak rudy metali. Przetrwały do dziś ruiny zamku Medvedgrad, który został zbudowany w XIII wieku jako twierdza obronna dla mieszkańców Zagrzebia. Medvedgrad, położony na jednym z wyższych punktów góry, pełnił funkcję obronną, chroniąc miasto przed najazdami Tatarów i innych wrogów. Twierdza ta jest jednym z najlepiej zachowanych średniowiecznych zabytków w okolicy.

Medvednica obrosła również wieloma legendami, które dodają jej tajemniczego uroku. Jedna z najpopularniejszych legend mówi o „czarnej królowej” Medvedgrad, która rzekomo straszy w ruinach zamku. Według podań, królowa miała zawrzeć pakt z diabłem, by chronić swoje ziemie, ale po śmierci jej dusza nie zaznała spokoju i do dziś błąka się po ruinach zamku, przynosząc pecha tym, którzy ją zobaczą. Takie historie dodają Medvednicy szczególnego klimatu i przyciągają amatorów tajemniczych opowieści.

Sljeme jest najwyższym punktem na masywie Medvednicy. Osiągając wysokość 1035 metrów, szczyt gwarantuje niesamowite widoki na Zagrzeb, a także na odległe pasma górskie. Na szczycie znajduje się też wieża telewizyjna, która jest nieodłącznym elementem krajobrazu. Dodatkowo na Sljeme działa ośrodek narciarski, który zimą zaprasza miłośników sportów zimowych.

Medvednica oferuje liczne szlaki turystyczne o różnym stopniu trudności, które prowadzą przez malownicze krajobrazy, lasy, doliny i punkty widokowe. Szczególnie polecane są ścieżki prowadzące ze Zagrzebia na Sljeme, trasy wokół Medvedgradu oraz szlaki biegnące przez lasy bukowe i dębowe. Przechadzając się tymi trasami, napotkamy wiele tablic informacyjnych z opisami przyrody i historii Medvednicy.

Malownicze ruiny na górze

Zamek Medvedgrad

Zamek został zbudowany w 1254 roku po inwazji Tatarów na ziemie chorwackie. Inicjatorem budowy był biskup Filip z Zagrzebia, który, chcąc zapewnić mieszkańcom bezpieczeństwo, postanowił stworzyć obronną fortecę. Lokalizacja na górze Medvednica była idealnym miejscem na budowę zamku ze względu na jego wysokość i naturalne walory obronne.

Początkowa konstrukcja zamku była prosta, z czasem jednak zamek rozwijano, dodając kolejne elementy, aby zwiększyć jego funkcje obronne. Charakterystyczne dla Medvedgradu są jego masywne mury oraz wieże, z których jedna pełniła funkcję donżonu – wieży mieszkalno-obronnej, gdzie przebywał dowódca zamku. Wieże miały kluczowe znaczenie militarne, zapewniając doskonały punkt obserwacyjny i obronny.

Medvedgrad jest zbudowany głównie z kamienia, a styl architektoniczny zamku można określić jako wczesnogotycki, co widać w łukach, wąskich oknach i prostocie form. Z czasem zamek był wielokrotnie przebudowywany i dostosowywany do nowych potrzeb obronnych.

Kaplica Świętych Filipa i Jakuba to jeden z najstarszych i najbardziej symbolicznych obiektów sakralnych na terenie zamku Medvedgrad. Została zbudowana w XIII wieku, wraz z budową samego zamku, co czyni ją integralnym elementem jego struktury. Kaplica jest przykładem średniowiecznej architektury sakralnej i stanowi prawdziwy klejnot zamku Medvedgrad. Jej wnętrze jest skromne, ale emanuje duchem epoki, w której została zbudowana. Na szczególną uwagę zasługują dobrze zachowane elementy gotyckie, w tym dekoracje kamienne oraz surowe ściany, które przypominają o dawnej funkcji tego miejsca jako miejsca modlitwy i schronienia dla rycerzy oraz mieszkańców zamku. 

Święci Filip i Jakub są patronami rycerzy i wojowników, dlatego kaplica była ważnym miejscem modlitwy o opiekę i siłę w czasach zagrożenia. W średniowieczu jej funkcja religijna miała ogromne znaczenie, szczególnie w obliczu licznych oblężeń i konfliktów, z jakimi zmagał się zamek Medvedgrad. 

Ołtarz Ojczyzny, znany także jako Oltar Domovine, jest kolejnym ważnym miejscem na terenie zamku Medvedgrad. Powstał jako hołd dla wszystkich chorwackich patriotów oraz tych, którzy poświęcili swoje życie w walce o niepodległość Chorwacji. Ołtarz Ojczyzny został zaprojektowany przez znanych chorwackich architektów, jako miejsce pamięci narodowej, łączące elementy symboliczne oraz naturalne piękno okolicznych gór. Składa się on z prostych, kamiennych struktur, które nawiązują do skromności i siły ducha Chorwatów. Znajduje się na nim płonący znicz, symbolizujący wieczne pamięć o poległych oraz nieustanną miłość do ojczyzny. 

To miejsce jest szczególnie ważne dla Chorwatów, którzy często odwiedzają je podczas świąt narodowych, aby oddać hołd swoim przodkom i bohaterom. Jest miejscem ceremonii upamiętniających, uroczystości patriotycznych oraz spotkań rodzin, które chcą uczcić pamięć swoich bliskich poległych w wojnach o niepodległość. Ołtarz stanowi także cel pielgrzymek młodych ludzi, uczących się o historii swojego kraju oraz wartości patriotycznych, które są silnie zakorzenione w chorwackiej kulturze.

Muzeum Zamkowe w Medvedgradzie jest następnym ważnym miejscem, które pozwala odkryć fascynującą historię zamku i jego znaczenie dla regionu. W środku obejrzymy między innymi średniowieczną broń, zbroje rycerskie, ceramikę, przedmioty codziennego użytku. Muzeum oferuje również bogatą dokumentację fotograficzną, szkice oraz makiety zamku, które pozwalają lepiej zrozumieć, jak zmieniała się struktura budowli na przestrzeni wieków. Dodatkowo, wiele wystaw poświęconych jest konfliktom zbrojnym oraz oblężeniom, które miały miejsce w Medvedgradzie, co stanowi ciekawy wgląd w militarną stronę historii zamku.

Polecam zdecydować się na zwiedzanie z przewodnikiem, który w interesujący sposób opowiada o historii Medvedgradu oraz roli, jaką pełnił jako twierdza obronna i ośrodek administracyjny. Przewodnicy przedstawiają legendy związane z zamkiem, co dodaje zwiedzaniu nuty tajemniczości i pozwala lepiej wyobrazić sobie życie w zamku w średniowieczu. 

Z Medvedgradem wiąże się również legenda o Czarnej Królowej, znanej z bogactwa i bezwzględności. Barbara była żoną Zygmunta Luksemburskiego, a według legendy po śmierci męża ukryła się w Medvedgradzie z wielkim skarbem. Podobno była wyjątkowo surowa i okrutna dla miejscowej ludności. Legenda mówi, że jej duch, obleczony w czarne szaty, nadal błąka się po zamku, strzegąc ukrytych bogactw. Opowieść o Czarnej Królowej stała się częścią lokalnego folkloru i jednym z elementów przyciągających turystów.

.

Jaskinia Veternica

Jaskinia jest niezwykle interesującym miejscem pod względem geologicznym, archeologicznym oraz biologicznym, a jej unikalny mikroklimat sprawia, że jest ważnym siedliskiem dla wielu gatunków zwierząt, w tym nietoperzy. Veternica była znana lokalnym mieszkańcom od wieków, jednak jej dokładne badania rozpoczęły się dopiero na początku XX wieku. Nazwa „Veternica” pochodzi od słowa „vjetar,” co oznacza „wiatr” w języku chorwackim. Zawdzięcza to swojemu specyficznemu mikroklimatowi, który powoduje, że zimą z jaskini wieje ciepły powiew, a latem chłodny, co dla dawnych mieszkańców regionu było niezwykłym zjawiskiem.

Podczas badań archeologicznych odkryto, że jaskinia była używana przez ludzi już w epoce paleolitu, około 45 000 lat temu. Znaleziono tu również ślady osadnictwa z okresu neolitu, a także z epok późniejszych. W jaskini odnaleziono także szczątki zwierząt prehistorycznych, takich jak niedźwiedzie jaskiniowe, co świadczy o tym, że przez tysiąclecia była ona zamieszkiwana nie tylko przez ludzi, ale również przez dziką faunę. 

Jaskinia Veternica jest częścią systemu krasowego Medvednicy. Jej wnętrze składa się z licznych korytarzy, galerii oraz sal o różnej wielkości i kształcie, które zostały uformowane przez setki tysięcy lat działalności wody na wapiennych skałach. Wapienne osady w jaskini sięgają epoki kredy, a ich wiek szacuje się na około 100 milionów lat.

Veternica jest domem dla bogatej fauny, a szczególnie znana jest z populacji nietoperzy. W jaskini żyje co najmniej 18 gatunków nietoperzy, w tym rzadkie gatunki zagrożone wyginięciem. Nietoperze odgrywają kluczową rolę w ekosystemie jaskini, a także są obiektem wielu badań naukowych. 

Innymi zwierzętami występującymi w Veternicy są między innymi skorupiaki jaskiniowe, zaadaptowane do życia w ciemności, często bez pigmentacji i z minimalnym wzrokiem czy też amfipody – drobne stawonogi, które zamieszkują wilgotne części jaskini i są przystosowane do życia w środowiskach bez dostępu do światła słonecznego.

Jaskinia Veternica jest dostępna dla zwiedzających, choć tylko jej część została udostępniona publicznie ze względu na ochronę środowiska naturalnego i bezpieczeństwo turystów. Trasa turystyczna ma długość około 380 metrów i prowadzi przez najbardziej spektakularne fragmenty jaskini, umożliwiając zwiedzającym podziwianie stalaktytów, stalagmitów i innych form krasowych.

W jaskini przez cały rok panuje niska temperatura, zwykle wynosząca około 10°C, więc warto założyć ciepłe ubranie, nawet latem.

Teren w jaskini jest śliski i miejscami nierówny, dlatego konieczne jest założenie solidnych, antypoślizgowych butów. Ze względu na to, że w jaskini żyją nietoperze i inne zwierzęta wrażliwe na hałas, należy zachować ciszę, aby nie zakłócać naturalnego środowiska tych stworzeń.

Veternica jest chroniona jako część Parku Przyrody Medvednica i stanowi ważne miejsce badań naukowych. Chronione są nie tylko formacje krasowe, ale również fauna jaskiniowa, szczególnie nietoperze, które pełnią kluczową rolę w ekosystemie. Nietoperze odgrywają rolę naturalnych regulatorów populacji owadów, a ich siedliska są monitorowane i chronione, aby zachować naturalną równowagę.

Jak wiele jaskiń, Veternica jest otoczona licznymi legendami i opowieściami, które budują tajemniczy klimat tego miejsca. Jedna z legend mówi, że w jaskini mieszka duch starożytnego wojownika, pilnujący skarbów ukrytych głęboko w jej wnętrzu. W innych opowieściach pojawiają się postacie smoków i duchów, które rzekomo strzegą wejścia do głębszych korytarzy jaskini. 

.

.

Lotnisko Balonowe 

Lotnisko Lučko, znane także jako „Aerodrom Zagreb – Lučko”, jest bazą dla różnych aktywności lotniczych, w tym lotów balonowych, skoków spadochronowych oraz lotów szybowcowych i rekreacyjnych. Znajdziemy je w Lučko, dzielnicy Zagrzebia oddalonej o około 11 kilometrów na południowy zachód od centrum miasta.

Lotnisko Lučko posiada trawiasty pas startowy o długości około 850 metrów, który umożliwia starty i lądowania lekkich samolotów, szybowców oraz balonów. Dzięki swojemu naturalnemu, zielonemu otoczeniu lotnisko to oferuje doskonałe warunki do uprawiania sportów powietrznych w malowniczym krajobrazie.

Loty balonowe są rzecz jasna główną atrakcją lotniska. Dzięki pięknym krajobrazom otaczającym lotnisko, loty balonowe stanowią unikalny sposób na podziwianie widoków z lotu ptaka. W trakcie lotu nad Zagrzebiem i jego okolicami, będziemy mieli okazję podziwiać zarówno panoramę miasta, jak i otaczające je tereny wiejskie oraz malownicze wzgórza. Loty odbywają się zwykle rano lub wieczorem, kiedy warunki pogodowe są najbardziej sprzyjające, a światło tworzy wyjątkowe widoki. 

Loty są dostępne zarówno dla osób indywidualnych, jak i dla grup, a także na specjalne okazje, takie jak romantyczne oświadczyny, rocznice czy urodziny. Przed lotem odbywa się krótkie szkolenie, podczas którego poznamy zasady bezpieczeństwa oraz dowiemy się, jak zachować się podczas startu, lądowania oraz lotu.

Typowy lot balonem trwa od jednej do dwóch godzin, a przed lotem i po jego zakończeniu organizatorzy zapewniają transport z i do miejsca startu. Balony mogą unosić się na wysokości od kilkudziesięciu do nawet kilkuset metrów, co pozwala na podziwianie zarówno szerokich panoram, jak i bardziej szczegółowych widoków krajobrazowych.

Przed startem balon jest przygotowywany przez załogę techniczną, która zajmuje się napełnianiem go gorącym powietrzem. Ten proces trwa zwykle kilkanaście minut i jest widowiskowym wydarzeniem, które stanowi atrakcję samą w sobie. Po napełnieniu balon unosi się, a pasażerowie zajmują miejsca w koszu, przygotowując się do startu. W momencie odłączenia balonu od ziemi pasażerowie zaczynają doświadczać wyjątkowego uczucia swobodnego unoszenia się nad ziemią, co jest często opisywane jako uczucie bliskie lataniu.

Loty balonowe pozwalają na ciche i spokojne unoszenie się nad krajobrazem, bez hałasu charakterystycznego dla samolotów czy śmigłowców. Dzięki temu uczestnicy mogą w pełni cieszyć się widokami, wrażeniami i otaczającym ich pięknem natury. Trasa lotu zależy od warunków wiatrowych, co sprawia, że każdy lot jest unikalny i nieprzewidywalny. Po zakończeniu lotu balon delikatnie opada na ziemię, a po lądowaniu pasażerowie mogą wziąć udział w tradycyjnym ceremoniale lotniczym, który czasem obejmuje wręczenie symbolicznych certyfikatów lotu.

Loty balonowe na lotnisku Lučko są uzależnione od warunków pogodowych i odbywają się głównie w okresie wiosenno-letnim oraz wczesną jesienią. Zimą loty są rzadko organizowane, ze względu na niesprzyjające warunki atmosferyczne, takie jak silne wiatry i niskie temperatury. W okresie wiosenno-letnim, szczególnie od kwietnia do września, warunki pogodowe są optymalne, co sprzyja organizacji regularnych lotów balonowych.

Oprócz lotów balonowych, lotnisko Lučko oferuje również inne atrakcje związane ze sportami powietrznymi. Należą do nich skoki spadochronowe, loty szybowcowe oraz loty samolotami ultralekkimi. Organizowane są tu również pokazy lotnicze, podczas których obejrzymy różnorodne maszyny powietrzne w akcji, a także dowiemy się wielu ciekawych rzeczy ze strony pilotów i specjalistów z branży lotniczej.

.

Park Maksimir i Zagrzebskie Zoo 

Ten rozległy kompleks parkowy, położony na wschodnich obrzeżach miasta, jest nie tylko miejscem wypoczynku i spacerów, ale także domem dla wielu gatunków roślin i zwierząt, zarówno lokalnych, jak i egzotycznych. Park Maksimir został założony już w 1794 roku z inicjatywy Maksymiliana Vrhovaca, biskupa Zagrzebia, który nadał mu swoje imię. Był pierwszym publicznym parkiem w tej części Europy, a jego układ został zainspirowany parkami krajobrazowymi w stylu angielskim. 

Jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów jest pawilon Vidikovac – wieża widokowa, z której roztacza się widok na park i okolicę. Innym charakterystycznym elementem jest Pawilon Szopenowski, nazwany tak na cześć polskiego kompozytora Fryderyka Chopina. Pawilon jest przykładem architektury inspirowanej orientalizmem, a jego konstrukcja przyciąga wielu fotografów i miłośników sztuki. W parku znajdują się również zabytkowe mostki, fontanny oraz liczne rzeźby, które dodają uroku temu miejscu.

Park Maksimir jest domem dla różnorodnych gatunków roślin i zwierząt. Dominują tu lasy liściaste, składające się głównie z dębów, buków i grabów, co nadaje parkowi charakterystyczny, europejski klimat. Na terenie parku znajduje się także kilka malowniczych jezior, z których największe, to jezioro Maksimirskie, otoczone przez gęstą roślinność i będące siedliskiem wielu gatunków ptaków wodnych. W parku żyje setka gatunków ptaków, co czyni go idealnym miejscem do obserwacji ptaków. 

Wielką atrakcją Parku Maksimir jest Zagrzebskie Zoo. Instytucja jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA), co świadczy o wysokich standardach w zakresie opieki nad zwierzętami oraz ochrony gatunków zagrożonych wyginięciem.

Zoo w Zagrzebiu oferuje możliwość podziwiania szerokiej gamy zwierząt, wśród najbardziej interesujących mieszkańców zoo możemy znaleźć:

-Wielkie koty, w tym lwy, tygrysy syberyjskie oraz jaguary, które przyciągają uwagę swoją siłą i majestatem.

-Niedźwiedzie brunatne będące jednymi z największych drapieżników zamieszkujących Bałkany. W Zagrzebskim Zoo moemy je obserwować z bliska, w specjalnie przystosowanym wybiegu.

-Małpy, od niewielkich makaków po gibony, które bawią zwiedzających swoimi figlami i akrobacjami.

-Ptaki egzotyczne, w tym flamingi, tukany, papugi oraz wiele innych gatunków ptaków kolorowych i egzotycznych.

-Gady i płazy, w tym krokodyle, węże czy żaby z różnych części świata.

Zagrzebskie Zoo angażuje się w ochronę i ratowanie zagrożonych gatunków, zarówno lokalnych, jak i egzotycznych. Organizuje liczne programy edukacyjne, które mają na celu szerzenie wiedzy na temat bioróżnorodności, ekologii oraz ochrony środowiska. Zoo prowadzi także działania mające na celu ochronę gatunków zagrożonych wyginięciem, takich jak na przykład rysie bałkańskie.rt

Pracownicy zoo organizują regularne warsztaty, pokazy karmienia i prelekcje, które przybliżają życie i zachowanie zwierząt. Wydarzenia te cieszą się dużym zainteresowaniem, a dodatkowo mają na celu podniesienie świadomości na temat konieczności ochrony środowiska i opieki nad zwierzętami.

Regularne pokazy karmienia są jednym z największych hitów wśród dzieci i rodzin. Jest to nie tylko okazja do zobaczenia zwierząt z bliska, ale także do poznania ich zwyczajów żywieniowych. Zoo organizuje często warsztaty, na których możemy dowiedzieć się więcej o zwierzętach i ich środowisku naturalnym. Ponadto zoo regularnie organizuje specjalne wydarzenia sezonowe z tematycznymi atrakcjami.

Pawilon Echo w Parku Maksimir

Jezioro i park rekreacyjny Jarun

Położone na południowo-zachodnich obrzeżach miasta, w pobliżu rzeki Sawy, Jarun jest idealnym miejscem na aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu. Samo jezioro składa się z dwóch głównych zbiorników wodnych, z licznymi wyspami i plażami. Woda w jeziorze jest czysta i przejrzysta, dzięki czemu jest idealna do pływania, kajakarstwa i innych sportów wodnych. 

W wyznaczonych miejscach nad jeziorem znajdują się bezpieczne plaże kąpielowe, strzeżone przez ratowników. Ponadto jezioro posiada specjalne tory dla kajakarzy i wioślarzy, które spełniają międzynarodowe standardy. Regularnie organizowane są tu zawody, zarówno krajowe, jak i międzynarodowe.

Jarun jest także miejscem organizacji licznych festiwali, koncertów i wydarzeń sportowych, które przyciągają tysiące uczestników. Odbywa się tutaj INmusic Festival, jeden z największych festiwali muzycznych w Chorwacji. INmusic Festival gościł wiele znanych artystów z całego świata, takich jak The Cure, Arctic Monkeys, czy Florence and the Machine. Jarun jest również gospodarzem licznych zawodów sportowych, od zawodów triathlonowych po regaty i maratony. 

Jarun jest również cennym obszarem pod względem przyrodniczym. Woda w jeziorze jest czysta, a park jest domem dla wielu gatunków roślin i zwierząt, w tym ptaków wodnych. Dzięki staraniom władz miejskich i organizacji ekologicznych Jarun pozostaje obszarem chronionym, gdzie prowadzi się działania na rzecz zachowania naturalnego ekosystemu. W okolicy jeziora można spotkać różnorodne gatunki ptaków, co sprawia, że miejsce to jest popularne także wśród miłośników przyrody i fotografów.

Po zmroku Jarun zamienia się w tętniące życiem centrum rozrywki. Wzdłuż wybrzeża jeziora znajdują się liczne kluby, bary i restauracje, które oferują wieczorną rozrywkę, koncerty i dyskoteki. Latem popularne są imprezy na świeżym powietrzu, które trwają do późnych godzin nocnych. Klubowe życie Jarunu przyciąga zarówno lokalnych mieszkańców, jak i turystów, którzy chcą poczuć nocną atmosferę Zagrzebia.

Jarun jest doskonale przygotowany pod względem infrastrukturalnym. Na terenie parku znajdują się liczne punkty gastronomiczne oraz wypożyczalnie sprzętu sportowego, takiego jak rowery, kajaki czy łodzie. Dla osób przyjeżdżających samochodem dostępne są parkingi, a dla tych, którzy preferują transport publiczny, istnieje wygodne połączenie z centrum Zagrzebia.

Choć Jarun jest najbardziej popularny latem, oferuje atrakcje także w innych porach roku. Jesienią teren ten staje się spokojniejszy, co przyciąga miłośników spacerów i fotografii przyrody, gdy drzewa wokół jeziora zmieniają kolor. Zimą, gdy temperatura spada, jezioro niekiedy zamarza, co tworzy piękne zimowe krajobrazy. Wiosną park ponownie ożywa, a roślinność wokół jeziora budzi się do życia, co sprawia, że jest to idealny czas na spacery i aktywność na świeżym powietrzu.

.